Στον αστερισμό του ανορθολογισμού

Του Τάκη Θεοδωρόπουλου

Την επομένη της δολοφονίας του, εφημερίδα μεγάλης κυκλοφορίας ανήγγειλε στο πρωτοσέλιδό της πως «Εκτελέστηκε ο Παύλος Μπακογιάννης». Ηταν ακόμη η εποχή που οι προκηρύξεις της «17 Νοέμβρη» δημοσιεύονταν, διαβάζονταν και σχολιάζονταν στους λεγόμενους προοδευτικούς κύκλους. Κοινώς, ένα μέρος του κοινού τις έπαιρνε στα σοβαρά, παραγνωρίζοντας πως αν ανάμεσα στις λέξεις τους δεν κρύβονταν ανθρώπινα θύματα, το περιεχόμενό τους δεν ξεπερνούσε το επίπεδο της έκθεσης στην πρωτοβάθμια μαρξιστική εκπαίδευση. Η κοινή πεποίθηση ήταν πως υπήρχε κάποιο πολιτικό σχέδιο πίσω από τη δολοφονική δραστηριότητα με το οποίο μπορεί να διαφωνούσες, όπως διαφωνούσες και με τα μέσα που χρησιμοποιούσε για να επιβληθεί, όμως σχέδιο υπήρχε. Οποιος μιλούσε για «εκτέλεση» αυτό εννοούσε.

Χρειάστηκε να αποκαλυφθούν τα πρόσωπα των τρομοκρατών για να αντιληφθούν, όσοι το αντιλήφθηκαν, πως δεν χρειάζεται να διαθέτεις στιβαρό μυαλό που αναλύει τον κόσμο για να φτάσεις να γίνεις δολοφόνος. Μπορεί να μην είσαι καν ιδιαιτέρως ευφυής. Αρκεί να διαθέτεις τους ψυχικούς μηχανισμούς που σου επιτρέπουν να πιστεύεις πως όχι μόνον έχεις δίκιο, αλλά μπορείς και να το εφαρμόζεις κατά βούληση σε μια κοινωνία που έχει συλλήβδην άδικο. Και να επιλέγεις τα εξιλαστήρια θύματά σου επικαλούμενος το δίκαιο του αντιιμπεριαλιστικού ή του αντικαπιταλιστικού ή του αντιμονοπωλιακού αγώνα και λοιπών στερεοτύπων που σάρωναν τις προτιμήσεις του κοινού στα χρόνια της Μεταπολίτευσης. Η 17Ν δικάστηκε, καταδικάστηκε και με τη συνήθη ελαφρότητά μας πιστέψαμε πως ξεμπερδέψαμε και με την τρομοκρατία και με τις «εκτελέσεις» της.

Οταν συμμορίτες της Χρυσής Αυγής σκότωσαν τον Παύλο Φύσσα, όλοι μίλησαν για δολοφονία. Και ήταν εν ψυχρώ δολοφονία. Την περασμένη Παρασκευή το βράδυ, που έτυχε να βλέπω τηλεόραση τη στιγμή του γεγονότος, μέσα σε δέκα λεπτά όλοι μιλούσαν για «εκτέλεση» και «εκτελεστές». Φταίνε οι υπέροχες ταινίες του Χόλιγουντ με τους μαφιόζους; Κι όμως οι μαφιόζοι μπορεί να αντιμετωπίζουν τους δικούς τους ως εκτελεστές και τους φόνους ως εκτελέσεις, όμως εμείς που δεν είμαστε μαφιόζοι τούς λέμε δολοφόνους. Εξάλλου η μαφία σκοτώνει βάσει υπολογισμών και με σκοπό το κέρδος, την προστασία της ή την εφαρμογή του νόμου της. Εδώ όμως; Φταίει η χαλαρή σχέση της τηλεοπτικής δημοσιογραφίας με τις λέξεις και τη σημασία τους; Ή μήπως η υποσυνείδητη γλώσσα αποδέχεται ό,τι καταδικάζει η συνείδηση; Γιατί τον δολοφόνο του Φύσσα τον λέμε δολοφόνο ενώ τους δολοφόνους των δύο χρυσαυγιτών εκτελεστές; Η γλώσσα κόκαλα δεν έχει και κόκαλα τσακίζει. Κι αν για τους περισσότερους οι δύο λέξεις είναι απλώς συνώνυμες, αποδεικνύεται για ακόμη μία φορά πόσο επικίνδυνη για την κοινωνική οργάνωση είναι η καταστροφή της σημασίας των λέξεων.

Οσα δημοκρατικά ευχέλαια και λιτανείες κι αν κάνουμε, με την τρομοκρατία δεν έχουμε ξεμπερδέψει. Και για να μην παριστάνουμε τις αθώες παρθένες που ξυπνούν και αναρωτιούνται πώς έπεσαν τόσο χαμηλά, ας θυμηθούμε πως η νέα γενιά τρομοκρατών με τα «τυφλά χτυπήματα» δεν εμφανίστηκε την περασμένη Παρασκευή. Τυφλά χτυπήματα έχουν γίνει και σε αστυνομικά τμήματα και σε λεωφορεία των ΜΑΤ και κατά των φρουρών στην οδό Μπουμπουλίνας. Κι ας μην ξεχνάμε την αποτυχημένη απόπειρα στο Mall. Περιμένουμε την προκήρυξη, όμως οι μέχρι τώρα προκηρύξεις τους δείχνουν πως ελάχιστα τους ενδιαφέρει να νομιμοποιήσουν πολιτικά τις πράξεις τους. Μάλλον τον μηδενισμό τους θέλουν να κατοχυρώσουν. Και ο μηδενισμός είναι εξίσου ανορθολογικός με το «αίμα» και την «τιμή» των χρυσαυγιτών. Αντί λοιπόν, εν τη αμηχανία μας, να ψάχνουμε το ένα ή τα δύο άκρα, ας αναζητήσουμε τις συνθήκες που μας κρατούν εγκλωβισμένους στον αστερισμό του ανορθολογισμού.