Η ψευδοεπιστήμη συναντά την Ακροδεξιά Ελλάς Ελλήνων Μεταφυσικών

Κώστας Ζαφειρόπουλος

Τις τελευταίες εβδομάδες έχουν γίνει απίστευτες αποκαλύψεις σχετικά με τις αντιλήψεις και τις πρακτικές μελών της ιστορικής Ενωσης Ελλήνων Φυσικών, οι οποίες προσβάλλουν τον ορθολογισμό, την κριτική σκέψη, την επιστήμη και την εκπαίδευση της χώρας.

Η αφορμή, η οποία απλά ανέδειξε όσα νοσηρά και κωμικοτραγικά συμβαίνουν επί χρόνια στο εν λόγω σωματείο, ήταν η έκδοση από την Ενωση Ελλήνων Φυσικών (ΕΕΦ) ενός βιβλίου της ηθοποιού Μαρίας Τσαρούχα με τίτλο «PAD ΜΕΘΟΔΟΣ – Ο Συμπαντικός ηθοποιός. Απειρες ζωές, Απειροι χαρακτήρες, Απειρα frames».

Η έκδοση του βιβλίου προέκυψε ύστερα από μακρά συνεργασία της Ενωσης με την ηθοποιό και κοινωνιολόγο Τσαρούχα και στον πρόλογο του βιβλίου ο πρόεδρος της Ενωσης Ευστράτιος Θεοδοσίου και ο αντιπρόεδρος Παναγιώτης Φιλντίσης γράφουν:

«Στο πρόσωπό της, στη μορφή της, διακρίναμε μια έντονη διάθεση επικοινωνίας με τον κόσμο της επιστήμης, με στόχο να δημιουργήσει διόδους που οδηγούν σε συμπαντικούς σχηματισμούς (!). Η συγγραφέας το πέτυχε να δομήσει μια πρωτότυπη θεωρία, που δίνει τη δυνατότητα, όλο αυτό το γήινο σύστημα από άτομα, ιδέες, αναζητήσεις να προσλαμβάνει σκέψεις, νέες θέσεις, διαπεραστικές μεθόδους, φθάνοντας στην κορύφωση της επικοινωνίας των ψυχών τους».

Πώς φτάσαμε όμως το 2019 να βαφτιστεί κοσμολόγος μια ηθοποιός και να γίνει «πολιτιστικός εκπρόσωπος» μιας επιστημονικής ένωσης στο εξωτερικό;

Οι κβαντικοί μέντορες

Πριν από τέσσερα χρόνια, όπως δήλωσε η ίδια, η Μαρία Τσαρούχα συνάντησε την κβαντική φυσική. Χωρίς να έχει καμία σχέση με τις φυσικές επιστήμες, όπως λέει σε συνεντεύξεις της, μελέτησε τη φιλοσοφία της κβαντικής φυσικής και έτσι ανοίχτηκε ένα τεράστιο πεδίο μπροστά της.

Πράγματι στις 16-18 Δεκεμβρίου 2016 στο συνέδριο της Ενωσης Ελλήνων Φυσικών με τίτλο «H Φυσική μαγεύει» (σ.σ. ένωση που αποτελείται από εκατοντάδες εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων και μέσω της οποίας γίνονται δεκάδες παρεμβάσεις σε σχολεία) η Τσαρούχα παρουσιάζεται στο πρόγραμμα ως Dr. Φυσικών Επιστημών και παρουσιάζει τη δική της «παγκόσμια πρωτότυπη» μέθοδο με την ονομασία PAD.

Μαζί της την ίδια μέρα η ΕΕΦ παρουσίασε μια δεύτερη ομιλήτρια, τη Δήμητρα Τζιόβα, η οποία αυτοπαρουσιάζεται ως κβαντικός μέντορας ζωής.

Τον Απρίλιο 2017 ανεβαίνει από την κ. Τσαρούχα η παράσταση «α εις την ν», προλογίζεται από την ΕΕΦ και διαφημίζεται ως ένωση της τέχνης με την επιστήμη.

Εναν μήνα μετά η ίδια καλείται ως ομιλήτρια από την ΕΕΦ στο συμπόσιο «επιστήμης και τέχνης» για να μιλήσει για τη μέθοδο PAD. Στις 30 Ιουνίου 2017 στο φεστιβάλ αστρονομίας και αστροφυσικής «Ατενίζοντας το Σύμπαν» καλείται ως ομιλήτρια και στο πρόγραμμα παρουσιάζεται ως κοσμολόγος. Προηγείται η ομιλία της Αναστασίας Τσώνη (Dr. Φιλοσοφίας) με τίτλο: «Το δωδεκάθεο του Ολύμπου δεν ήταν παρά οι ιδιότητες ενός και μοναδικού θεού».

Στη συνέχεια το βιβλίο της Τσαρούχα για τον «Συμπαντικό ηθοποιό» παρουσιάζεται σε όλη την Ελλάδα από μέλη του Δ.Σ. της ΕΕΦ, ενώ η ίδια δηλώνει στις συνεντεύξεις της μέλος της Ενωσης Φυσικών Ελλάδας. Η παρουσίαση του βιβλίου της συγγραφέως και κόρης του γνωστού δημοσιογράφου Κώστα Τσαρούχα στην Αθήνα το περασμένο φθινόπωρο πραγματοποιείται στην αίθουσα της ΕΣΗΕΑ.

Η Μ. Τσαρούχα, πριν από την έκδοση του βιβλίου της, στο περιφερειακό κανάλι TV100, τον Μάρτιο του 2018, μας συστήθηκε με το ζώδιό της «ως γνήσια Καρκίνος» και εμφανίστηκε εξαιρετικά αποκαλυπτική (πηγή: alfavita.gr): «Η μεγάλη επιτυχία της Ενωσης Ελλήνων Φυσικών τα τελευταία χρόνια είναι ότι πλέον έχει συνδέσει και συνθέσει όλα τα γνωστικά πεδία, ό,τι υπάρχει. Δηλαδή, μέσα σε ένα τραπέζι κάθεται ένας καλλιτέχνης, ένας επιστήμονας, ένας γιατρός, ένα μέντιουμ, δηλαδή ένα melting pot, μία σύνθεση μυαλών και ανθρώπων, και όλοι μαζί δημιουργούμε και αυτό είναι το εξαιρετικό».

Εξαιρετικά ήταν και όσα ακολούθησαν τους τελευταίους μήνες, εξαιρετικά ανησυχητικά.

Καθίκια αριστεροί

«Μείναμε έκπληκτοι όταν διαπιστώσαμε ότι στην ΕΕΦ υπάρχουν τακτικά μέλη μη φυσικοί οι οποίοι οργανώνουν μαθήματα εκλαΐκευσης φυσικής σε ενήλικες. Διατυπώσαμε σε φόρουμ Φυσικής την επιστημονική μας θέση ότι δεν είναι σωστό να διδάσκουν φυσική μη ειδικοί γιατί έτσι ενισχύεται η επικίνδυνη άποψη ότι όλοι μπορούν να μιλήσουν για τα πάντα και ξαφνικά απειληθήκαμε με μηνύσεις, όχι μόνο εμείς αλλά μέχρι και οι διαχειριστές των σελίδων που δεν συμμετείχαν καν στη συζήτηση. Αυτές οι κινήσεις είναι αδιανόητες. Η κριτική σε επιστημονικό έργο προστατεύεται και από τον νόμο. Για την υπεράσπισή μας έβγαλε απόφαση η συνέλευση καθηγητών του Τμήματος Φυσικής Αθήνας», εξηγεί ο Δημήτρης Δημόπουλος, πολιτικός μηχανικός ΕΜΠ και τελειόφοιτος του Τμήματος Φυσικής Αθήνας.

Φοιτητές, καθηγητές Πανεπιστημίου καθώς και καταξιωμένοι επιστήμονες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό δεν πίστευαν αυτά που άκουγαν και διάβαζαν επί εβδομάδες από εκπροσώπους της Ενωσης Ελλήνων Φυσικών.

Ο φοιτητής Δ. Δημόπουλος δεν ήταν ο μόνος που δέχθηκε το τελευταίο διάστημα διαδικτυακές επιθέσεις απέναντι στην κριτική που εξέφρασε. Σε δημόσια τοποθέτηση μέσω ανοιχτού προφίλ στο facebook, o επί σχεδόν δύο δεκαετίες αντιπρόεδρος της ΕΕΦ, Παναγιώτης Φιλντίσης, εξαπολύει τη δική του επίθεση απέναντι στους φοιτητές και τους καθηγητές: «Είναι στα αλήθεια σκοταδιστές. Ζητάνε να κάψουμε το βιβλίο της Μαρίας μας. Είναι κάτι καθίκια αριστεροί!! Που έχουν πάει με τις ιδέες την ανθρωπότητα 200 χρόνια πίσω! Είναι κρίμα γιατί έχουμε σε σύγχρονη έκφραση το μεσαίωνα όχι από την εξουσία αλλά από κάτι κάφρους!».

Ο ίδιος ο Π. Φιλντίσης σε άλλο σχόλιό του ανέφερε ότι οι επικριτές τους έχουν έλλειψη σεξ. «Αυτός ο άνθρωπος θέλει να παρουσιάσει την κόντρα μας ως πολιτική για να μην απαντήσει. Οι βρισιές, οι προσβολές, τα τσάκρα, οι συσκευές άπειρης ενέργειας, τα ψηφιδωτά όντα, οι κβαντικοί μέντορες ζωής και τα τόσα ακόμα που αποκαλύφθηκαν για την ΕΕΦ δεν του φαίνονται αρκετά για να αντιδράσουμε;», εξηγεί στην «Εφ.Συν.» ο Δημήτρης Δημόπουλος.

Ψευδοεπιστήμη και απειλές

Σε μια πολύ σημαντική απόφασή του στις 4 Φεβρουαρίου 2019, το Τμήμα Φυσικής του ΕΚΠΑ όχι απλά επιβεβαιώνει τις ύβρεις, τις μειωτικές αναφορές προς φοιτητές και εκπαιδευτικούς Φυσικής και Φυσικών Επιστημών, αλλά αναδεικνύει και τις πρόσφατες εκβιαστικές απειλές για αποστολή εξωδίκων εναντίον προπτυχιακών και μεταπτυχιακών φοιτητών.

Το Τμήμα Φυσικής αποφάσισε να παρέμβει αποφασιστικά και με την απόφασή του ανέδειξε το ζήτημα, το οποίο, όπως φαίνεται και από την έρευνα της «Εφ.Συν.», έχει μεγαλύτερες προεκτάσεις.

Στην ίδια ανακοίνωση το Τμήμα Φυσικής ύστερα από γενική συνέλευση αναφέρει: «Το φαινόμενο αυτό, αρκούντως νοσηρό από μόνο του, δυστυχώς δεν είναι το μόνο που έχει προβληματίσει το Τμήμα Φυσικής για τα “επιστημονικά” χαρακτηριστικά σειράς δραστηριοτήτων των εκπροσώπων τού εν λόγω σωματείου τα τελευταία χρόνια. Αποτελεί όμως την αφορμή για την πλέον κατηγορηματική και καταδικαστική από την πλευρά του μεγαλύτερου Τμήματος Φυσικής της χώρας στα κάθε μορφής φαινόμενα προβολής και υποστήριξης ψευδοεπιστημονικών απόψεων και πρακτικών, ειδικώς δε όταν προέρχονται από άτομα που εμφιλοχωρούν στα επιστημονικά σωματεία και υπονομεύουν μέσω αυτών τον ευαίσθητο χώρο της εκπαίδευσης και τελικώς τη σημασία και το κύρος της επιστήμης».

Οι καταγγελίες του Τμήματος Φυσικής διαβιβάστηκαν πριν από λίγες μέρες στο υπουργείο Παιδείας, ενώ και οι υπόλοιπες Σχολές Φυσικής της χώρας βγάζουν η μία μετά την άλλη ανακοινώσεις, προτρέποντας την επιστημονική κοινότητα να μη στέκεται πλέον απαθής απέναντι στην προβολή και υποστήριξη ψευδοεπιστημονικών απόψεων και πρακτικών με στόχο να προστατεύσουν το κύρος και τη σημασία της επιστημονικής γνώσης, της επιστημονικής έρευνας και της επιστημονικής εκπαίδευσης.

Τα ψηφιδωτά όντα

Αποκαλυπτική είναι και η πρόσφατη ανακοίνωση της Ελληνικής Εταιρείας Φυσικής για την Επιστήμη και την Εκπαίδευση, η οποία μεταξύ άλλων αφήνει σοβαρές υπόνοιες και για την οικονομική διάσταση του θέματος:

«Η εκμετάλλευση της επιστήμης με τη δημιουργία παρα-επιστήμης για οικονομικούς ή και άλλους λόγους δεν ήταν ποτέ αποδεκτή. Ομως, όταν η εκμετάλλευση γίνεται συστηματικά και από ανθρώπους που –ισχυρίζονται ότι– εκπροσωπούν Ελληνες φυσικούς, τότε δεν είναι πλέον ανεκτή. Μετά την έκδοση βιβλίου περί “…ψηφιδωτού όντος”, την υπογραφή βεβαίωσης για την “…εφεύρεση του αεικίνητου” και τη δημοσίευση σε περιοδικό τους “άρθρου” με το οποίο “…ανατρέπεται όλη η φυσική”, τώρα υποστηρίζεται “…η κβαντική επιστήμη του θεάτρου” με την έκδοση βιβλίου. Ανάλογης ελαφρότητας είναι και η αντιμετώπιση της εκπαίδευσης με την οργάνωση –αζημίως– επιμορφώσεων επί “…παντός επιστητού” και εκδηλώσεων για μαθητές (!) με “…φυσική που μαγεύει”, “…κβαντικές αναπαραστάσεις” και εργαστηριακά πειράματα από εκπαιδευτικούς ΠΕ05, αζημίως πάντα (…). Η αντίθεσή μας, βέβαια, είναι απόλυτη».

Απευθυνθήκαμε σε μερικούς από τους πιο σπουδαίους Ελληνες φυσικούς (Κριμιζής, Νανόπουλος, Πλειώνης κ.ά.) οι οποίοι μας εξέφρασαν την απόλυτη θλίψη και ανησυχία τους για τα πρόσφατα περιστατικά. Ωστόσο δεν θα πρέπει να πιστέψει κανείς πως το φαινόμενο είναι τόσο φρέσκο όσο φαίνεται.

Ο εφευρέτης

Πριν από τέσσερα χρόνια, ένας αυτοαποκαλούμενος εφευρέτης, ο Πέτρος Ζωγράφος, έγινε γνωστός πανελλαδικά μέσα από τις πολλές εμφανίσεις του στην τηλεόραση και ειδικά σε εκπομπές του Μάκη Τριανταφυλλόπουλου, παρουσιάζοντας μια «εφεύρεση» που, υποτίθεται, ήταν σε θέση να παράγει μεγάλες ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας από το νερό. Ακόμα και πρωτοετείς αντιλαμβάνονται πως δεν υπάρχει σοβαρό επιστημονικό υπόβαθρο σε κάτι τέτοιο.

Ωστόσο η Ενωση Ελλήνων Φυσικών και προσωπικά ο κ. Φιλντίσης αποδέχθηκαν την επιστημονικότητα της μεθόδου, λέγοντας μάλιστα ότι υπάρχει ανάλογη εφεύρεση και στο Χάρβαρντ.

Ο εφευρέτης δεν σταμάτησε στις εκπομπές του Μ. Τριανταφυλλόπουλου, αλλά απασχόλησε και το υπουργείο Εθνικής Αμυνας με την εφεύρεση που θα έλυνε το ενεργειακό πρόβλημα της χώρας.

Στις 15 Φεβρουαρίου 2016, στην εκπομπή «Ενικός» του Νίκου Χατζηνικολάου, ο τότε υπουργός Αμυνας Πάνος Καμμένος δέχεται ερώτηση από νεαρό ο οποίος τον ρωτάει γιατί έχει «θάψει τη φοβερή εφεύρεση του Ζωγράφου».

Η οργισμένη απάντηση του Πάνου Καμμένου ήταν αφοπλιστική: «Σε μένα μιλάτε, κύριε; Ποιος τον κάλεσε τον Ζωγράφο; Εγώ τον κάλεσα τον Ζωγράφο. Οταν αναλαμβάνει κάτι το υπουργείο Αμυνας, έχει κάτι το απόρρητο. Θα χρησιμοποιηθεί για τις ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις. Είναι μια εξαιρετική έρευνα που έχει δύο χρήσεις, μία στρατιωτική και μία πολιτική χρήση. Εμείς θα κάνουμε τα πάντα για να διευκολύνουμε τη δουλειά του κυρίου Ζωγράφου. Είναι υπό την προστασία μας ο κύριος Ζωγράφος και μακάρι να συνεχίσουμε σε αυτό που έχει ανακαλύψει».

Το ενεργειακό πρόβλημα της χώρας φυσικά δεν λύθηκε.

Αρχαιολατρία

Αξίζει να σημειωθεί πως ο πρόεδρος της Ενωσης Ελλήνων Φυσικών, Ευστράτιος Θεοδοσίου, συνταξιοδοτήθηκε ως αναπληρωτής καθηγητής Αστροφυσικής, δεν εξελίχθηκε στη βαθμίδα του καθηγητή, αλλά συμπεριλαμβάνεται ως μέλος του σώματος ομοτίμων καθηγητών. Ο Θεοδοσίου (παρεμπιπτόντως φανατικός υποστηρικτής του Αντώνη Σαμαρά) είναι γνωστός από τις δεκάδες τηλεοπτικές του συναντήσεις με τον επίκουρο καθηγητή Αστροφυσικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Μάνο Δανέζη.

Ο τελευταίος, αγαπημένος συγγραφέας της κ. Τσαρούχα και ο οποίος έχει παρουσιάσει 110 εκπομπές στην ελληνική τηλεόραση, φέρεται να πιστεύει στον «κβαντικό θάνατο», στην τηλεπάθεια και ότι «μέσω της σκέψης ο ανθρώπινος νους επικοινωνεί με μεταλλικά αντικείμενα» (βλ. Μάνος Δανέζης, «Ο Παράξενος Κόσμος του Sir William Crookes», Δίαυλος 2017, σ. 268 και 269).

Πρόκειται για πολυγραφότατο συνταξιούχο επίκουρο καθηγητή του Τμήματος Φυσικής του ΕΚΠΑ, του οποίου συνεντεύξεις ή άρθρα έχουν δημοσιευτεί σε διάφορα περιοδικά, όπως το «τεκτονικό Δελτίο Πυθαγόρας» της μασονικής Μεγάλης Στοάς της Ελλάδος, ο «Δαυλός» του Δημητρίου Λάμπρου, το «Αβατο», η «Ελληνική Αγωγή» του Αδώνιδος Γεωργιάδη και άλλα.

Πρόσφατα, ο «αδερφικός του φίλος» Ευστράτιος Θεοδοσίου δίδαξε στο φροντιστήριο «Ελληνική Αγωγή» του αντιπροέδρου της Ν.Δ. Αδ. Γεωργιάδη (βλ. «Συζήτηση με το κοινό, 15.2.2018 - Ελληνική Αγωγή», πηγή alfavita.gr).

Σύμφωνα με τον κύριο Δανέζη, «είναι δεδομένο ότι Ορθόδοξος Χριστιανισμός και κλασικό Ελληνικό πνεύμα θα ζευγαρώσουν δημιουργώντας τα θεμέλια του Νέου Πολιτισμικού ρεύματος» (βλ. «Ελληνική Αγωγή», τ. 52, Ιούνιος 2001).

Μακεδονομάχοι

Είναι προφανές πως τα τελευταία χρόνια σε μια εποχή θριάμβου της επιστήμης, αναβιώνουν ψευδοεπιστημονικές αναλύσεις, θεωρίες που συνδέονται ευθέως και με φαινόμενα εθνικισμού και αντιδραστικά ρεύματα «ελληνοχριστιανισμού».

Η ιστορία θυμίζει τα μέσα της δεκαετίας του ‘90 στον απόηχο των εθνικιστικών συλλαλητηρίων για τη Μακεδονία. Ιδεολογικός πατέρας εκείνης της σύζευξης δεν ήταν άλλος από τον Κωνσταντίνο Πλεύρη, ο οποίος δεν έχανε την ευκαιρία να εξάρει το περιοδικό «Δαυλός» (όπου δημοσιεύονται και οι απόψεις του φυσικού Δανέζη).

Στην έρευνα της δημοσιογραφικής ομάδα «Ιός» με τίτλο «Η Νέα Αρχαιολατρία. Πιστεύω εις 12 Θεούς» που δημοσιεύτηκε στην «Ελευθεροτυπία» στις 13.10.1996 και στην οποία, εκτός των άλλων, αναφέρονται και το περιοδικό «Δαυλός» και το φροντιστήριο «Ελληνική Αγωγή», διαβάζουμε: «...πρόκειται για ένα πραγματικό ιδεολογικό ρεύμα “αρχαιοημερολογιτών”. Ανθησε και πολλαπλασιάστηκε κατά την τελευταία πενταετία, στα περιθώρια των εθνικιστικών εξάρσεων, των διατεταγμένων συλλαλητηρίων και των μεγαλόστομων αναφορών στον Μεγαλέξανδρο».

Ο καθηγητής και πρόεδρος Φυσικής του ΕΚΠΑ Γιώργος Τόμπρας επισημαίνει στην «Εφ.Συν.» τον κίνδυνο από τη διείσδυση στα σχολεία και στα Πανεπιστήμια τέτοιων φαινομένων: «Είναι καιρός πια να μην αντιμετωπίζουμε με χαμόγελο και με απάθεια τα πολλά και αυξανόμενα κρούσματα διάδοσης ψευδοεπιστημονικών απόψεων και πρακτικών ως στοιχεία καινοτομίας ή ελληνικότητας ή υπεροχής του ελληνικού πνεύματος. Η ΕΕΦ είναι νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου με πρόσβαση στα σχολεία. Ενα από τα καθήκοντα ενός πανεπιστημιακού τμήματος και ενός Πανεπιστημίου είναι να δείχνει και προς την κοινωνία τον σωστό δρόμο ως προς την επιστήμη τον οποίο οι πολίτες που δεν έχουν την πολυτέλεια χρόνου και τις ειδικές γνώσεις πρέπει να ακολουθήσουν».

Αθάνατο ελληνικό DNA

Αν σας πιάνει απαισιοδοξία με τα παραπάνω, μην ανησυχείτε. Πριν από λίγες μέρες ο Ξενοφών Μουσσάς-επίσης μέλος του Δ.Σ. της Ενωσης Ελλήνων Φυσικών (ο οποίος έχει ασχοληθεί πολύ με τον μηχανισμό των Αντικυθήρων), πρώην διευθυντής του Εργαστηρίου Αστροφυσικής και συνταξιούχος καθηγητής Φυσικής Διαστήματος στο Τμήμα Φυσικής του ΕΚΠΑ, έγραψε δημόσια στον λογαριασμό του στο facebook:«Επειδή βλέπω πολλή απαισιοδοξία. Εμαθα από πολύ σημαντικό μοναδικό και ειδικό επιστήμονα ότι το DNA των Ελλήνων έχει μια αναπάντεχη και πολύ καλή ιδιότητα. Στις επιμιξίες όχι μόνο διατηρεί τα καλά χαρακτηριστικά του, αλλά παίρνει και τα καλύτερα χαρακτηριστικά των επιμιξιών. Σας κοινοποιώ αυτή τη γνώση. Αυτό σημαίνει ότι οι Ελληνες δεν θα πεθάνουν ποτέ».

Μην παραχαράζετε την επιστήμη λοιπόν, το DNA είναι ένα και φυσικά ελληνικό.

Μανώλης Πλειώνης- διευθυντής Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών
«Η επιστήμη μετακυλίεται σε “μικροπωλητές” ελπίδας»

Σε περιόδους έντονης κοινωνικής, οικονομικής και αξιακής κρίσης σαν αυτή που βιώνει σήμερα η ανθρωπότητα παγκοσμίως, η αίγλη που πρέπει να έχει στην κοινωνία η επιστήμη μετακυλίεται σε «μικροπωλητές» ελπίδας, είτε από τον χώρο των θρησκειών (κλασικών ή νεότερων) είτε από τον χώρο της ψευδοεπιστήμης και της μεταφυσικής. Η σύγχρονη επιστήμη, πνευματικό παιδί της Αναγέννησης, με όπλο τον ορθό λόγο και την επιστημονική μέθοδο, αγωνίζεται σε πολλά μέρη του πλανήτη, ακόμα και στις οικονομικές μητροπόλεις, να «επιβιώσει» ως αξιακή αναφορά μέσα σε ένα βολικό και αναπαραγόμενο περιβάλλον ψευδοεπιστήμης, συνωμοσιολογίας και μεταφυσικής. Η ημιμάθεια, η συνωμοσιολογία, οι δεισιδαιμονίες και οι φοβίες δημιουργούν τις προϋποθέσεις για ευκόλως καθοδηγούμενους και χειραγωγούμενους πολίτες.

Χρέος απέναντι στην ιστορικότητα της επιστήμης και του ορθού λόγου είναι η καταπολέμηση με τον πιο αποφασιστικό και θεσμικό τρόπο όλων των παραφθάρσεών της, όλων των προσπαθειών να «μπει νερό στο κρασί» της επιστημονικής αλήθειας. Δυστυχώς, υπάρχουν ιστορικοί φορείς οι οποίοι έχουν ξεφύγει του εκπαιδευτικού τους ρόλου και γίνονται προαγωγοί αντιεπιστημονικών, παραψυχολογικών θεωριών και απόψεων, πολλές εκ των οποίων είναι στα όρια του φαιδρού, συσκοτίζοντας την επιστημονική γνώση και μέθοδο. Είναι λυπηρό αλλά και ανησυχητικό και θα πρέπει η επιστημονική κοινότητα να τοποθετηθεί με κάθε σοβαρότητα και αποφασιστικότητα απέναντι σε τέτοια νοσηρά φαινόμενα.

Δημήτρης Νανόπουλος, θεωρητικός φυσικός, ερευνητής στο CERN, Ακαδημία Αθηνών
«Ας αφήσουμε την κοσμολογία και την κβαντική φυσική στην ησυχία τους»

Είναι σαν να ζω σε ένα άλλο Σύμπαν. Δεν είναι δυνατόν το 2019, ενώ ξέρουμε πώς εμφανίστηκε το Σύμπαν πριν από 13,8 δισ. χρόνια, να καθόμαστε και να συζητάμε τέτοια πράγματα. Ο καθένας μπορεί να έχει τις πεποιθήσεις του, πρεσβεύω την ανοχή. Ομως εκεί που είμαι κάθετος είναι ότι δεν μπορούμε να μπλέκουμε τη μεταφυσική μέσα σε αυτά, ας αφήσουμε την κοσμολογία και την κβαντική φυσική στην ησυχία τους. Δυστυχώς τέτοιες θεωρίες περνούν και σε ανθρώπους που τα πιστεύουν καλόπιστα.

Ως φοιτητή, με επηρέασε πολύ η ανάγνωση ενός βιβλίου του Φάινμαν με τίτλο «Lectures in Physics» κι έτσι αποφάσισα να ασχοληθώ με τη θεωρητική φυσική. Ο σπουδαίος λοιπόν Φάινμαν έλεγε πως ένας καλός φυσικός είναι υποχρεωμένος αυτά που λέει να τα στηρίζει κάπου και να προτείνει πειράματα ούτως ώστε να μπορούν ν’ αποδειχθούν ή ν’ απορριφθούν. Θυμάμαι πάντα τον μεγάλο βιολόγο Ζακ Μονό που έχει γράψει το βιβλίο «Τύχη και αναγκαιότητα» –επί χούντας το διαβάζαμε– και ο οποίος έλεγε: «Ο επιστήμων είναι καλό να είναι μετριόφρων ως πρόσωπο, αλλά δεν πρέπει να είναι στις ιδέες που πρεσβεύει».