Οικολόγοι – Δημοκρατική Αριστερά – Κιβωτός Παιδιών - ρατσιστές για Ρομά Κορίνθου – Κιάτου - Λαμίας – Μυτιλήνης

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΩΝ (ΕΟΔΜ)

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΤΩΝ ΣΥΜΦΩΝΙΩΝ ΤΟΥ ΕΛΣΙΝΚΙ (ΕΠΣΕ)

Τ.Θ. 60820, 15304 Γλυκά Νερά, Tηλ. 2103472259 Fax: 2106018760

email: office@greekhelsinki.gr ιστοσελίδα: http://cm.greekhelsinki.gr/

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

7 Αυγούστου 2010

Οικολόγοι – Δημοκρατική Αριστερά – Κιβωτός Παιδιών - ρατσιστές

για Ρομά Κορίνθου – Κιάτου - Λαμίας – Μυτιλήνης

Η Ελληνική Ομάδα για τα Δικαιώματα των Μειονοτήτων (ΕΟΔΜ) και το Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι (ΕΠΣΕ) επισημαίνουν σειρά κειμένων για τους Ρομά Κορίνθου – Κιάτου - Λαμίας – Μυτιλήνης που συνέταξαν τα κόμματα των Οικολόγων Πράσινων και της Δημοκρατικής Αριστεράς, η εθελοντική οργάνωση Κιβωτός των Παιδιών αλλά και ένας ρατσιστής σχολιαστής που ενοχλείται από το ότι οι Ρομά κάνουν μπάνιο!

-----------------------------

Η τσιγγάνα ΜΑΝΑ στον καταυλισμό του Παγκρατίου Λαμίας

http://ston-kairo-twn-tsiganwn.blogspot.com/2010/08/blog-post_03.html

6.8.2010

Σήμερα γνώρισα την ΜΑΝΑ Ρομά. Ζει σε παράγκα 30 τετραγωνικών, χωρίς ρεύμα, με τον άνδρα και τα παιδιά της. Η μεγάλη κόρη της σπούδασε νοσηλεύτρια, έφυγε απ’ το σπίτι και δουλεύει σε νοσοκομείο, η άλλη τελείωσε το λύκειο και σπουδάζει κομμωτική, ο άλλος θα πάει λύκειο, «σ’ ένα μάθημα έμεινε, θα διαβάσει και θα το περάσει», και τα μικρά δημοτικό. Επτά ψυχές, μαζί με τους γονείς τους εννιά, σε μια παράγκα χωρίς ρεύμα...

Έφερε ένα τραπέζι και καρέκλες, να κάτσουμε στην αυλή της, δίπλα στις γλάστρες της, με κέρασε καφέ κι, ενώ τον έπινα, με κοιτούσε στα μάτια κι έλεγε «Θέλω ρεύμα, να μπορούν να διαβάσουν τα παιδιά μου το χειμώνα, να μπορώ κι εγώ να βάλω πλυντήριο. θέλω δουλειά, δουλειά για μένα και τον άνδρα μου, να μπορέσουμε να φροντίσουμε την οικογένειά μας. Θέλω το δάνειο που μας έταξαν και μας έδωσαν μόνο το μισό. Θέλω τα παιδιά μου να πηγαίνουν στο σχολείο, όπως όλα τα άλλα, να μην έχουν σκισμένα ρούχα, και να μην τα δείχνει η δασκάλα, λέγοντας «να τα τσιγγανόπουλα». Θέλω τα παιδιά μου να σπουδάσουν, δεν θέλω να κάνω τα ίδια λάθη με την μάνα μου, που μ’ έστειλε μόνο δημοτικό. Θέλουμε μια δύναμη, δώστε μας μια δύναμη να ανοίξουμε τα φτερά μας»…

Η μόνη απ’ τον καταυλισμό που στέλνει τα παιδιά της στο σχολείο. Το ομολογεί συνάμα με περηφάνια αλλά και ντροπή. Το μεγάλο της στοίχημα: το Σεπτέμβρη να γεμίσει το σχολείο της γειτονιάς με «τσιγγανόπουλα», να μπορέσουν κι οι άλλοι γονείς να στείλουν τα παιδιά τους στο σχολείο, να μάθουν γράμματα, ακόμα και τα πιο μεγάλα, αυτά που ενηλικιώθηκαν, «να τους δώσουμε δύναμη να πάρουν τις ζωές τους στα χέρια τους»

Ελεάννα Ιωαννίδου

Μέλος της Πολιτικής Κίνησης Θεσσαλονίκης

των Οικολόγων Πράσινων

μέλος του ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΠΡΑΣΙΝΟΥ ΚΟΜΜΑΤΟΣ

3/8/2010

Επιτυχημένη περιοδεία και σημαντικές επαφές των Οικολόγων Πράσινων στην Λαμία

http://www.ecogreens-gr.org/cms/index.php?option=com_content&view=article&id=1278:2010-08-03-17-51-49&catid=33:2009-03-18-07-39-11&Itemid=51

Με επιτυχία ολοκληρώθηκε η περιοδεία κλιμακίου των Οικολόγων Πράσινων στη Λαμία, με επαφές με κοινωνικούς, παραγωγικούς και επαγγελματικούς φορείς στην Λαμία, αλλά και με την εκδήλωση για τα εγκαίνια του γραφείου της Πολιτικής Κίνησης Φθιώτιδας στην πόλη. Στην αντιπροσωπεία συμμετείχαν η Ελεάννα Ιωαννίδου, εκπρόσωπος τύπου και μέλος της εκτελεστικής γραμματείας των Οικολόγων Πράσινων, η Έφη Γρίβα Συντονίστρια της Πολιτικής Κίνησης Φθιώτιδας και ο Στέφανος Σταμέλλος μέλος της Πολιτικής Κίνησης. (…)

Εκτός από τις ανωτέρω προγραμματισμένες επαφές, η αντιπροσωπεία των Οικολόγων Πράσινων επισκέφθηκε δύο συνοικισμούς τσιγγάνων Ρομά, στον Ξηριά και στο Παγκράτι, όπου είχε την ευκαιρία να συζητήσει με εκπροσώπους τους, οι οποίοι ανέπτυξαν τα προβλήματα και τα αιτήματά τους. Οι Οικολόγοι Πράσινοι θεωρούν ότι η σχεδιαζόμενη από τις αρμόδιες αρχές επιβολή της μετακίνησης των Ρομά στην θέση Καμηλόβρυση, 13 χιλιόμετρα έξω από την πόλη της Λαμίας, είναι νομικά και ανθρωπιστικά απαράδεκτη, γιατί θα συμβάλει αποκλειστικά και μόνο στην περαιτέρω γκετοποίησή τους. Αντίθετα, αυτό που οφείλει να πράξει η Πολιτεία είναι να δημιουργήσει συνθήκες ένταξής τους στον κοινωνικό ιστό μέσα από την ικανοποίηση των αιτημάτων τους για στέγη, εργασία και πραγματική –και όχι εικονική- ενίσχυση της πρόσβασης τόσο των ανηλίκων, αλλά και όσων ενηλίκων το επιθυμούν, στο δημόσιο σύστημα παιδείας. Άμεση προτεραιότητα της Πολιτείας πρέπει, παράλληλα, να είναι η πλήρης στελέχωση του Ιατροκοινωνικού Κέντρου (ΙΑΚΚ), που σήμερα υπολειτουργεί, ώστε να επιτελέσει το έργο που ορίζεται από τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες.

Η Εκτελεστική Γραμματεία των Οικολόγων Πράσινων

Περισσότερες πληροφορίες:

Ελεάννα Ιωαννίδου 6932705289

Στέφανος Σταμέλλος 6977261256

02/08/2010

Ένα αίτημα προς το Δήμο Κορινθίων από την Κιβωτό των Παιδιών

http://kinisikorinthos.blogspot.com/2010/08/blog-post.html

Λάβαμε από τους υπεύθυνους της Κιβωτού των Παιδιών το παρακάτω αίτημά τους που απευθύνεται στο Δήμο Κορινθίων:

Αιτήματα προς Τον Δήμο Κορινθίων από την Κιβωτό των Παιδιών Ελλάδας.

Με αφορμή τις δράσεις μας στον οικισμό Ρομά/ Αθίγγανων στα Εξαμίλια Κορινθίας, που μας δίνουν την δυνατότητα να δούμε τα προβλήματα του οικισμού από κοντά και να έρθουμε σε επαφή με τους κατοίκους, θα θέλαμε να αναφέρουμε τα ακόλουθα αιτήματα προς τον Δήμο Κορινθίων:

1) Ο Δρόμος:

Το πρώτο που αντιμετωπίζει κανείς μπαίνοντας στον οικισμό είναι ο δρόμος που είναι σε πολύ άσχημη κατάσταση και αυτό δυσκολεύει την ζωή των κατοίκων καθώς και την δική μας την δουλειά. Ενώ το σχολικό λεωφορείο, που κατά την περίοδο που τα παιδιά πηγαίνουν σχολείο με δυσκολία εισέρχεται στον χώρο και κάποιες ημέρες δεν έρχεται καθόλου.

Ο λόγος που ο δρόμος βρίσκεται συνέχεια σε αυτή την άσχημη κατάσταση είναι η έλλειψη αποχέτευσης στον χώρο με αποτέλεσμα όλα τα νερά από τις κατοικίες να καταλήγουν στον δρόμο.

Πρόταση: Να λυθεί το πρόβλημα με τον δρόμο δημιουργώντας αυλάκια για το νερό κατά μήκος του δρόμου καθώς και επισκευή του ίδιου του δρόμου. (αφού το πρόβλημα με την αποχέτευση είναι ένα πιο μακροπρόθεσμο έργο που όμως πρέπει και αυτό να λυθεί).

2) Τα σκουπίδια:

Το δεύτερο πρόβλημα που φαίνεται σχεδόν ταυτόχρονα με την είσοδο στον οικισμό είναι τα σκουπίδια. Σε ολόκληρη την περιοχή του οικισμού, σε κάθε γωνιά του υπάρχουν πλήθος σκουπιδιών και αυτός είναι ένας χώρος στον οποίο κατοικούν περίπου 300 παιδιά. Από μαρτυρίες των κατοίκων το απορριμματοφόρο του Δήμου δεν έρχεται αρκετά συχνά για να καλυφθούν οι ανάγκες ανάλογα με τον αριθμό των κατοίκων που ζουν στον χώρο.

Πρόταση: Ένας γενικός καθαρισμός του χώρου θεωρούμε απαραίτητο με την βοήθεια των συνεργείων του Δήμου. Η Κιβωτός Των Παιδιών μπορεί να βοηθήσει με την δραστηριοποίηση εθελοντών ώστε να γίνει μια συντονισμένη προσπάθεια και να ευαισθητοποιηθούν και οι ίδιοι οι κάτοικοι του οικισμού και προπάντων τα Παιδιά.

Και φυσικά το αυτονόητο, να γίνουν συχνότερες οι επισκέψεις των απορριμματοφόρων του Δήμου ώστε να μην υπάρξουν τα ίδια προβλήματα, καθώς και τακτικός καθαρισμός του δρόμου από οδοκαθαριστή όπως γίνεται σε όλες τις άλλες πυκνοκατοικημένες περιοχές του Δήμου μας.

3) Το Νερό:

Εδώ και αρκετό καιρό ο οικισμός αντιμετωπίζει προβλήματα στην τροφοδότηση των κατοικιών με νερό. Για ένα διάστημα 2 μηνών το μισό χωριό έμεινε εντελώς χωρίς νερό. Τελικά Η Κιβωτός Των Παιδιών επικοινώνησε με τον κύριο Α. Καραμανλή στη ΔΕΥΑ Κορίνθου που ανταποκρίθηκε και δέχτηκε να επισκεφθεί τον οικισμό και να ερευνήσει το πρόβλημα. Το αποτέλεσμα ήταν το πρόβλημα να λυθεί εν μέρει, αφού σήμερα ο οικισμός τροφοδοτείται εναλλάξ με νερό και αυτό με πολύ χαμηλή πίεση στις βρύσες. Όπως μπορεί να καταλάβει κανείς αυτό δεν είναι αρκετό. Ειδικά όταν έχουμε να κάνουμε με πολύτεκνες οικογένειες με άσχημες συνθήκες διαβίωσης.

Πρόταση: Να βρεθεί οριστική λύση ώστε να υπάρχει επαρκής τροφοδότηση νερού στις κατοικίες του οικισμού ώστε να καλύπτονται τουλάχιστον οι βασικές τους ανάγκες και να αποφθεχτούν πιθανές επιδημίες και άλλα προβλήματα υγείας.

4) Δημόσιες Τουαλέτες.

Ένα τεράστιο πρόβλημα που υπάρχει στον οικισμό είναι η έλλειψη αποχέτευσης στα περισσότερα νοικοκυριά. Οι κάτοικοι χρησιμοποιούν τα χωράφια ως τουαλέτες και τα νερά που βγαίνουν στον δρόμο δημιουργούν εστία μολύνσεων και αυτοί που κινδυνεύουν άμεσα είναι τα μικρά παιδιά που παίζουν ανέμελα σε αυτόν.

Πρόταση: Το να λυθεί το συγκεκριμένο πρόβλημα είναι πολύ δύσκολο και χρειάζεται μακροπρόθεσμα έργα. Μια λύση όμως που μπορεί να δοθεί στο επείγον αυτό πρόβλημα είναι η δημιουργία δημόσιων Τουαλετών και ίσως ακόμα και χώρος όπου μπορούν οι γυναίκες να πλύνουν τα ρούχα τους παρόμοια των εγκαταστάσεων που υπάρχουν στα κάμπινγκ.

Ανακεφαλαίωση

Η Κιβωτός Των Παιδιών έρχεται σε καθημερινή επαφή με τον συγκεκριμένο καταυλισμό και τους κατοίκους της. Επιχειρούμε να λύσουμε το πρόβλημα που θεωρούμε ότι είναι το ριζικό και αυτό είναι η ΠΑΙΔΕΙΑ. Αν λυθεί αυτό, τα υπόλοιπα θα έρθουν. Ο δρόμος μας όμως είναι μακρύς και για να φτάσουμε εκεί θα χρειαστεί χρόνος και κόπος. Όλα αυτά τα προβλήματα που απομακρύνουν τα παιδιά από το σχολείο και την παιδεία πρέπει να λυθούν ώστε να υπάρχει ελπίδα για την μειονότητα των Ρομά να βγει από την μίζερη κατάσταση στην οποία ζει.

Ζητάμε την υποστήριξη του Δήμου Κορινθίων στο έργο που κάνουμε και που είναι απαραίτητο και που θα λύσει πολλά άλλα προβλήματα του Δήμου μας μακροπρόθεσμα.

ΚΙΒΩΤΟΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ – ΕΛΛΑΔΑ

ΑΠ. ΠΑΥΛΟΥ 28 – ΤΚ 20100 – ΚΟΡΙΝΘΟΣ

ΤΗΛ. 27410 84088 – ΦΑΞ 27410 84087

e-mail: 2ellada@otenet.gr

Πληροφορίες για την Κιβωτό των Παιδιών ΕΔΩ
Η Κιβωτός των Παιδιών στο Facebook ΕΔΩ
Το κανάλι της Κιβωτού των Παιδιών στο YouTube ΕΔΩ με πολλά βίντεο από τις δράσεις στον οικισμό των τσιγγάνων στα Εξαμίλια.

Korinthia News

4 Αυγούστου 2010

ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ

ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ: fn@korinthiannews.gr

http://korinthiannews.gr/?p=13398

Παράπονα για μεγάλο αριθμό Ρομά στο λιμάνι του Κιάτου που κάνουν το μπάνιο τους!

ΚΙΑΤΟ

Υπάρχουν πολλά παράπονα από δημότες του Κιάτου και όχι μόνο για τον μεγάλο αριθμό των αθίγγανων που έχει μαζευτεί στο λιμάνι του Κιάτου και κάνουν το μπάνιο τους! Είναι αλήθεια ότι δεν είναι και η καλύτερη εικόνα αυτή δίπλα από το αλιευτικό καταφύγιο της περιοχής…

Από ότι πληροφορούμαστε η αστυνομία σε συνεργασία με το δήμο ετοιμάζεται να τους απομακρύνει από αυτό το σημείο. Κάθε χρόνο η ίδια ιστορία! Κάποτε «κατασκήνωναν» οι αθίγγανοι στον Πευκιά στο Κ. Διμηνιό με τον τότε αντιδήμαρχο να τους …κυνηγάει!

Περιμένουμε τα αποτελέσματα από αυτή την ενέργεια. Είναι κάτι το οποίο περιμένουν όλοι εδώ και αρκετό καιρό! Ο δήμος και η αστυνομία πρέπει να λάβουν τα μέτρα τους. (…)

ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Ερώτηση προς τον κ. Υπουργό

Εσωτερικών Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης

Θέμα: Μετεγκατάσταση πρόχειρου καταυλισμού Ρομά στην περιοχή Αγίας Κυριακής Μυτιλήνης

http://voulinet.blogspot.com/2010/07/blog-post_4916.html

Στις παρυφές της Μυτιλήνης, στην περιοχή Αγία Κυριακή (βόρεια παράκαμψη), έχει δημιουργηθεί εδώ και δύο μήνες ένας πρόχειρος καταυλισμός, στον οποίο διαβιούν 15 πολυμελείς οικογένειες Ρομά σε συνθήκες εξαθλίωσης. Οι εν λόγω άνθρωποι ζουν τουλάχιστον 20 χρόνια στη Λέσβο και αρχικά είχαν εγκατασταθεί στο Κάτω Τρίτος, από το οποίο εξεδιώχθησαν. Εν συνεχεία, έστησαν τις παράγκες τους στο πάρκινγκ, απ’ όπου επίσης απομακρύνθηκαν, για να καταλήξουν στην Αγία Κυριακή, όπου βρήκαν προσωρινά καταφύγιο.

Η ζωή των Ρομά είναι ένας καθημερινός αγώνας για την επιβίωση. Ζουν μέσα σε αυτοσχέδια καταλύματα από νάιλον, ξύλα, λαμαρίνες και ό,τι άλλο βρουν πεταμένο στη γειτονική χωματερή, χωρίς ρεύμα, στοιχειώδεις κανόνες και συνθήκες υγιεινής. Νερό κουβαλούν από την εκκλησία της Αγίας Τριάδας ή από βρύσες που εντοπίζουν στο δρόμο, ενώ τροφή εξασφαλίζουν μόνο αν ζητιανέψουν.

Η κατάσταση αυτή είναι, δίχως άλλο, προβληματική, τόσο για τους ίδιους τους Ρομά, όσο και για τους κατοίκους της περιοχής, οι οποίοι έχουν ήδη απευθύνει στο Δήμο της πόλης σχετική επιστολή, ζητώντας από τους αρμόδιους φορείς να λάβουν μέτρα για να μη συνεχίζουν (οι Ρομά) να ζουν σε αυτές τις συνθήκες: «Δεν έχουμε τίποτα με τους συνανθρώπους μας. Βλέπουμε παιδιά να ζουν μέσα στη βρωμιά και πεινασμένα. Πρέπει οι αρμόδιοι να λάβουν μέτρα», γράφουν χαρακτηριστικά.

Με βάση τα προαναφερόμενα,

Ερωτάται ο αρμόδιος Υπουργός:

• Προτίθεται η κυβέρνηση να παρέμβει, ώστε να εξευρεθεί μια αξιοπρεπής λύση, διαθέτοντας π.χ. κάποια έκταση μέσω της Κτηματικής Εταιρίας του Δημοσίου, καθώς και ικανό αριθμό τροχόσπιτων ή λυόμενων κατοικιών με σκοπό την μετεγκατάσταση των οικογενειών Ρομά σε περιοχή όπου θα μπορούν να ζουν σε ανθρώπινες συνθήκες;

• Ποιο το ύψος των εθνικών πόρων και των ευρωπαϊκών κονδυλίων για τη χρηματοδότηση προγραμμάτων Ρομά που βρίσκονται σε εξέλιξη στη χώρα μας; Ποια συναφή προγράμματα βρίσκονται σε εξέλιξη και αφορούν σε πληθυσμούς Ρομά στη Λέσβο;

14.7.2010

Οι ερωτώντες βουλευτές

Φώτης Κουβέλης

Θανάσης Λεβέντης

Νίκος Τσούκαλης

Γρηγόρης Ψαριανός

Χρόνια πολλά

Οι Αρκάδες είχαν, όπως ξέρουμε, ένα θεό που δεν τον θεωρούσαν καθόλου υποδεέστερο από την ομήγυρη του δωδεκαθέου και κατόρθωσαν με την δεξιότεχνη πλοκή των μύθων, να τον επιβάλουν στο Πανελλήνιο. Τον Πάνα. Κατά την επικρατέστερη εκδοχή ήταν γυιός του Ερμή και της Νύμφης Δρυόπης, άλλες τον φέρουν να γεννήθηκε μαζί με τον Αρκάδα από την ένωση του Δία και της Καλλιστώς ή από την ένωσή του με τη Θύμβρι. Μεταγενέστερες μαρτυρίες, όταν πια ξαπλώθηκε η φήμη του πέρα απ' τα όρια της Αρκαδίας, τον - θεωρούν καρπό των σχέσεων του Ερμή με την Πηνελόπη. Είτε έτσι είτε αλλιώς ο Παν θεωρείτο αυτόχθων της Αρκαδίας. Απ' αρχής είχε την αυτή δύναμη με τους άλλους μεγάλους θεούς για τους Αρκάδες, εκπλήρωνε τις ευχές των καλών ανθρώπων και τιμωρούσε τους κακούς. Και επειδή η κυρία απασχόληση των κατοίκων εκεί ήταν η κτηνοτροφία και ιδιαίτερα τα γίδια, όχι μονάχα έγινε ο προστάτης τους, αλλά πήρε από τη μέση του κορμιού του και κάτω το σχήμα του τράγου και ακόμη τ' αυτιά και τα κέρατά του.

Μ' αυτό το παρουσιαστικό καθώς τον είδαν όταν γεννήθηκε η μάνα του η Δρυόπη και η τροφός του τον παράτησαν κι έφυγαν τρομαγμένες. Τελικά την ανατροφή του ανέλαβε η νύμφη Σινόη· κι όταν ήλθε ο Ερμής τον τύλιξε «σε τριχωτή προβειά λαγού βουνήσιου», όπως λέει ένας ομηρικός ύμνος και τράβηξε για την κατοικία των θεών και αφού κάθησε αμήχανα ανάμεσά τους τούς έδειξε το γιό του. Εκείνοι τόσο πολύ γοητεύτηκαν ώστε ο Διόνυσος του χάρισε το όνομα Παν = το όλον, γιατί όλοι έμειναν ευχαριστημένοι· φαίνεται όμως ότι μάλλον επειδή αντιπροσώπευε το ζωικό κόσμο της φύσεως του δόθηκε αυτό το όνομα. Σαν τρελλοκάτσικο φέρεται και σ' όλες του τις εκδηλώσεις. Τρέχει πάνω-κάτω στα δάση στα λιβάδια, σφυρίζει στα φαράγγια, ηχεί ανάμεσα στις καλαμιές, παίζει τον αυλό του και τη σύριγγα, συμμετέχει σε γλέντια όπου τραγουδάει και χορεύει εκφραστικά, πειράζει από την πιο απλή ύπαρξη μέχρι τους δυνατούς κενταύρους. Θεός χαρούμενος, χορατατζής, πάντοτε γελαστός, «σπάει πλάκα», είναι η πετυχημένη έκφραση για ν' αποδώσει τη διάθεσή του, με το καθετί και θυμώνει κιόλας όταν του χαλάσουν το μεσημεριανό υπνάκο, που συνήθως τον παίρνει κάτω από σκιερά δέντρα. Ε' λοιπόν, αυτός ο θεός δεν χρειάζεται άλλη απόδειξη από αυτή τη συνήθεια για να μας πείσει ότι έχει εκατό στα εκατό ελληνικότητα. Να ποιά περιστατικά στάθηκαν αφορμή για να γίνει γνωστός, έτσι ώστε καθώς οι προτιμήσεις του και οι ιδιότητές του γίνονταν ευχάριστα αποδεκτές από ένα λαό, όπως ο ελληνικός, με το πηγαίο χιούμορ και αρέσκεται στα γλέντια, να γενικευθεί η λατρεία του.

Πριν από τη μάχη του Μαραθώνα οι Αθηναίοι έστειλαν το δρομέα Φειδιππίδη, στη Σπάρτη να ζητήσουν βοήθεια. Οι Σπαρτιάτες απάντησαν ότι δεν μπορούσαν να εκστρατεύσουν πριν γεμίσει το φεγγάρι. Γυρνώντας ο αγγελιοφόρος στάθηκε να ξεκουραστεί στο όρος Παρθένιο κι εκεί του παρουσιάσθηκε ο Παν και του παραπονέθηκε, γιατί η πατρίδα του δεν τον τιμάει, ενώ εκείνος την ευνοεί πάντοτε. Ο Φειδιππίδης τα είπε στους Αθηναίους, οι οποίοι κατόπιν νίκησαν την πολυάριθμη στρατιά των Περσών, που υποχώρησε άτακτα και με πολύ φόβο. Οι Αθηναίοι πίστεψαν ότι ο θεός των Αρκάδων τούς βοήθησε και χαρακτήρισαν τη φυγή των εχθρών με τη λέξη «πανικός», που μπήκε από τότε στο ελληνικό λεξιλόγιο. Στη ναυμαχία πάλι της Σαλαμίνας τον είδαν να κατοπτεύει πάνω από τις κορυφές των γύρω βουνών. Εμφανίζεται ύστερα στην πολιορκία της Φυλής· και αργότερα βοηθάει μαζί με τον Απόλλωνα να νικηθούν οι Γαλάτες. Μα έχει κι άλλο κουσούρι: ρίχνεται με φλογερό πάθος στις νύμφες, που είναι η συνηθισμένη του συντροφιά, παρόλο ότι τον αποφεύγουν για σοβαρά πράγματα. Η πρώτη του τέτοια επιχείρηση μπορεί να πήγε χαμένη όπως είδαμε (σελ. 116) αλλά είχε ως αποτέλεσμα ν' ανακαλύψει τη σύριγγα και τη μουσική.

Το μέρος που έγινε η ανακάλυψη αυτή ονομάσθηκε Μέλπεια γιατί εδώ πρωτοακούσθηκε η μελωδία (βλ. σελ. 208). Και με μια άλλη ωραία πάλι δεν στάθηκε τυχερός· ήταν η Ηχώ, που σαν κι, αυτή δεν βρισκόταν  άνθρωπος να παίζει το σουραύλι τόσο γοητευτικά, και η γλύκα της φωνής της συνάρπαζε όποιον την άκουγε. Ο θεός των Αρκάδων που ήξερε να εκτιμάει τα γυναικεία κάλη, γίνεται τρελλός από έρωτα μαζί της. Εκείνη πουθενά. Τότε ξεσηκώνει εναντίον της τους βοσκούς της περιοχής και εκείνοι την έκαναν κομμάτια, και τα σκόρπισαν εδώ κι εκεί. Η Γαία τα έθαψε, αλλά κάθε ήχος που χτυπάει επάνω τους, γίνεται αντίλαλος και έτσι η Ηχώ δεν χάθηκε από τον κόσμο τούτο. Να που όμως βρέθηκε εκείνη που όχι μόνο τον αγάπησε, αλλά και τον προτίμησε από άλλον ανδροπρεπή, το θεό των ανέμων Βορρέα. Ήταν η Νύμφη Πίτυ, που για να την εκδικηθεί ο αντίζηλος του Πάνα φύσηξε με σφοδρότητα και τη γκρέμισε από ένα ύψωμα. Πάλι η Γη έδειξε τη συμπόνοια της, και μεταμόρφωσε την άμοιρη νέα στο δέντρο που φέρνει τ' όνομά της. Όλα τα χαρακτηριστικά του Πάνα, ήταν ό,τι έπρεπε για να συγκαταλέγεται στην ακολουθία του Διονύσου, όπου τον εμφανίζουν πολλές παραστάσεις. Εκτός από τους ιερούς χώρους που ήταν αφιερωμένοι στον Πάνα και τους ναούς που του είχαν ιδρύσει, και είδαμε σε άλλα μέρη, είχαν οι Αρκάδες, δυο μεγάλα ιερά, ένα στο όρος Μαίναλο με την προσωνυμία Μαινάλιος και ένα στα Νόμια με εκείνη του Νομίου Πανός.

Πλησίον στην Θυραία (στη σημερινή επαρχία Γορτυνίας) υπήρχε επίσης ιερό και ιερά δρυς, καθώς επίσης και στους Περαιθούς (στο δρόμο Μεγαλόπολης-Μαινάλου). Ιερό ακόμη του είχαν και στην Ηραία, στης οποίας απεικονίζεται στα νομίσματα, όπως και σε μερικών άλλων πόλεων. Στο δρόμο από την Τεγέα προς το Άργος υπήρχε άλλο ιερό του θεού, ενώ στο δρόμο από την ίδια πόλη προς τη Λακωνία υπήρχε βωμός αφιερωμένος σ' αυτόν. Και καθώς προχωρούν οι αιώνες όλο και περισσότερο ο Παν γίνεται αντικείμενο της τέχνης και προστίθενται κοντά του ως σύζυγος η Πανίνη και παιδιά τους οι Πανίσκοι, στην ίδια περίπου ανθρωποζωϊκή μορφική παρουσία. Τελειώνοντας για τον κατ' εξοχήν θεό των Αρκάδων θα συμπληρώσουμε ότι ήταν τόσο συνδεμένος μαζί τους, ώστε νεώτεροι συγγραφείς να θεωρούν, ότι το θεό αυτό τον είχαν στην πρωτοκαθεδρία μπροστά και από το Δία και τον θεωρούσαν προγενέστερο. Τούτο μπορεί να στηριχθή στο γεγονός ότι ο Παν λατρευόταν εξ' ίσου και αχώριστα από τον πατέρα θεών και ανθρώπων στο Λύ-καιο, όπως θα ιδούμε πιο κάτω. Αλλά η δόξα του θεού των Ποιμένων δεν σταματάει εδώ. Όπως είδαμε στη Φιγαλία τού απέδιδαν μαντικές ιδιότητες· μάλιστα ο Απολλόδωρος αναφέρει ότι τη μαντική τέχνη στον Απόλλωνα αυτός τη δίδαξε («Απόλλων δε την μαντικήν μαθών παρά Πανός»).

Η ετυμολογία του ονόματός του, το οποίο ένας ορφικός ύμνος αναλύει στα στοιχεία του κόσμου, βοήθησε να θεωρηθεί παγκόσμια θεότητα, ώστε ο Παν να σημαίνει το σύμπαν ολόκληρο. Και ακόμη, ότι είναι από τα πρόσωπα της Μυθολογίας που κατέχουν τα πρωτεία στην έμπνευση των καλλιτεχνών μέχρι και τους νεώτερους χρόνους. Βλέπουμε λοιπόν ότι στο πρόσωπο και τις ιδιότητες αυτού του θεού αντικατοπρίζεται ο χαρακτήρας, η μπανταλιτέ θα λέγαμε, καθώς και η ιστορική τροχιά των Αρκάδων. Η μουσική, η αισιοδοξία, το εύθυμο της ζωής, ο απομονωμένος λαός που όμως δεν υπήρξε ιστορική πράξη που να μην είναι μπροστά και να μη δώσει τις καλύτερες γνώμες, η ανάδειξή του αργότερα σε υπολογίσιμη διεθνή δύναμη, ιδού τα παράλληλα στοιχεία.

Από το βιβλίο της Ευγενίας Β. Δερεχάνη, "Το όρος Λύκαιο και οι Αρχαίοι Αρκάδες", Έκδοση συλλόγου ΄Ανω Καρυωτών, Αθήνα 1985.)

Λόγια αγάπης…

Διότι δεν πρέπει να ξεχνάμε το περίφημο “αγαπάτε αλλήλους” βάση του οποίου συνετάχθη το κάτωθεν από ανθρώπους που ξέρουν να κάνουν τα λόγια πράξεις.

“Κατηραμένος και ασυγχώρητος, και μετά θάνατον άλυτος και τυμπανιαίος,αι πέτραι και ο σίδηρος λυθήσονται, αυτός δε ουδαμώς, κληρονομήσθε την λέπραν του Γιεζή, και την αγχόνην του Ιούδα, στένον είη και τρέμων επί της γης ως ο Κάιν, η οργή...του Θεού είη επί την κεφαλήν αυτού, και η μερίς αυτού μετά του προδότου Ιούδα και προκοπήν ου μη ίδοι πώποτε εφ' οις εργάζεται, σχισθείη η γη και καταπίοι αυτόν, ως τον Δαθάν και Αβειρών και πάσαις πατρικαίς και συνοδικαίς αραίς υπεύθηνος, και εξαλειφθείη το μνημόσυνον αυτού μέτ' ήλιου από προσώπου της γης...”

Απόσπασμα από χριστιανικό αφορισμό αλλήλων.

Ενδο-πασοκική κριτική κυβέρνησης για παρέμβαση υπέρ θρησκευτικών συμβόλων σε ΕΔΔΑ

ΕΝΩΣΗ ΟΥΜΑΝΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ (ΕΝΩ.ΟΥΜ.Ε.)

email: enooume@gmail.com ιστοσελίδα: www.fbook.me/enooume

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

2 Αυγούστου 2010

Η Ένωση Ουμανιστών Ελλάδας (ΕΝΩ.ΟΥΜ.Ε.) επισημαίνει σημερινό άρθρο του στελέχους του ΠΑΣΟΚ Παύλου Αθανασόπουλου που επικρίνει την παρέμβαση που έκανε η κυβέρνηση υπέρ των θρησκευτικών συμβόλων σε ακροαματική διαδικασία ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

Ελευθεροτυπία

Δευτέρα 2 Αυγούστου 2010

Κρίση και ανθρώπινα δικαιώματα

http://www.enet.gr/?i=issue.el.home&date=02/08/2010&id=189224

Του ΠΑΥΛΟΥ ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΥ*

Η ελληνική κυβέρνηση έκανε παρέμβαση υπέρ της Ιταλίας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, για το θέμα της αφαίρεσης του Σταυρού από τις σχολικές αίθουσες.

Όπως είναι γνωστό, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο με πρωτόδικη απόφασή του είχε κάνει δεκτή προσφυγή και διέταξε την αφαίρεση του Σταυρού από τις σχολικές αίθουσες της Ιταλίας με το σκεπτικό ότι η ύπαρξή του πλήττει το δικαίωμα των γονέων να καθορίζουν τη θρησκευτική πίστη των παιδιών τους και το δικαίωμα των παιδιών να διαμορφώνουν μόνα τους τις θρησκευτικές πεποιθήσεις τους.

Η Ιταλία άσκησε έφεση κατά της απόφασης αυτής και η ελληνική κυβέρνηση μαζί με άλλες κυβερνήσεις έκαναν παρέμβαση υπέρ της Ιταλίας.

Η ενέργεια αυτή της κυβέρνησης έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τις προγραμματικές θέσεις του ΠΑΣΟΚ για απολύτως διακριτούς ρόλους μεταξύ κράτους και Εκκλησίας και για την πλήρη κατοχύρωση του κοσμικού χαρακτήρα του κράτους.

Έρχεται σε αντίθεση και με δήλωση του πρωθυπουργού, αμέσως μετά την έκδοση της απόφασης, ότι η Ελλάδα θα σεβαστεί την οποιαδήποτε απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου.

Η Ελλάδα με την έλευση μεγάλου αριθμού μεταναστών έχει γίνει πολυπολιτισμική κοινωνία όπου στους κόλπους της συνυπάρχουν πολλές θρησκείες.

Εξάλλου η εξέλιξη της κοινωνικής ζωής και η ένταξη στην Ε.Ε. έχουν σπάσει τον κοινοτικό ταυτοτισμό και οι άνθρωποι επιλέγουν πλήθος θρησκευτικών πεποιθήσεων και φιλοσοφικών στάσεων απέναντι στη ζωή.

Είναι απαράδεκτο λοιπόν το σχολείο να επιβάλλει αυταρχικά, είτε μέσω των συμβόλων είτε μέσω της προπαγάνδας, μια ορισμένη θρησκευτική πίστη.

Γι' αυτό και επιτροπή του ΠΑΣΟΚ υπό τη Μαρία Δαμανάκη -στην οποία μετείχα και εγώ μαζί με τον Νίκο Αλιβιζάτο, τον Ανδρέα Λοβέρδο κ.ά.- είχε προτείνει το μάθημα των Θρησκευτικών να πάψει να έχει κατηχητικό χαρακτήρα και να αποκτήσει θρησκειολογικό.

Η πρόταση αυτή είχε γίνει δεκτή από το ΠΑΣΟΚ.

Όφειλε επομένως η κυβέρνηση να περιμένει χωρίς καμιά παρέμβαση την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Αλλά και γενικότερα, η βαθιά οικονομική και κοινωνική κρίση που περνά η χώρα μας δεν πρέπει να οδηγήσει σε συντηρητική αναδίπλωση στα θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Η Ισλανδία, εν μέσω της οικονομικής κατάρρευσής της, είχε το θάρρος να ψηφίσει νόμο που καθιέρωνε τους γάμους ομοφυλοφίλων.

Και η κατά δήλωσή της ομοφυλόφιλη σοσιαλίστρια πρωθυπουργός της έσπευσε να κάνει πρώτη χρήση του νόμου αυτού.

Οφείλει λοιπόν και η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ να υλοποιήσει άμεσα τις δεσμεύσεις της για τα ανθρώπινα δικαιώματα:

- Να πάρει νομοθετικές πρωτοβουλίες για την κατοχύρωση των διακριτών ρόλων κράτους - Εκκλησίας, του κοσμικού χαρακτήρα του κράτους, της παροχής ανεξίθρησκης εκπαίδευσης.

- Να επεκτείνει, όπως είχε δεσμευθεί, το σύμφωνο συμβίωσης και στους ομοφυλόφιλους.

- Να κατοχυρώσει τα δικαιώματα θρησκευτικών, εθνικών, πολιτισμικών, γλωσσικών, φιλοσοφικών μειονοτήτων.

* Δικηγόρος, στέλεχος του ΠΑΣΟΚ, μέλος της συντακτικής ομάδας του περιοδικού «Μεταρρύθμιση»

Ο Άνθιμος μιλάει επί της ουσίας.

ΑΠΟ ΤΟΝ HOMO POLITICUS, ΣΤΟΝ ΗΟΜΟ OECONOMICUS

Aρχαιοελληνική οικονομική σκέψη και σύγχρονος οικονομισμός

Για την ελληνική ιδιοσυγκρασία, η οποία ικανοποιείτο με την σύνθεση των πραγμάτων σε ένα πεδίο ανώτερης ενοποίησης, η οικονομία δεν μπορούσε να να μείνει ευλαβικά ανέγγιχτη σαν μια δήθεν «ιερή» έννοια, ή σαν ένα «πεπρωμένο» προς το οποίο η κοινωνία όφειλε να κινηθεί.

Η οικονομία δεν αποτελούσε για τον ελληνικό νου κάποιο αυτοσκοπό αυτονομημένο από τον παράγοντα άνθρωπο και τις ανάγκες του και γι’ αυτό δεν αντιμετωπιζόταν σαν αυθύπαρκτη έννοια, η οποία διέθετε, δήθεν αφ’ εαυτής, μια οποιαδήποτε εγγενή αξία. Η οικονομία έπρεπε και αυτή να υπαχθεί στο σύνολο των λοιπών ζωτικών δραστηριοτήτων και αναζητήσεων, που αφορούν σε μια κοινωνία και να αλληλεπιδράσει με αυτές, χωρίς να θεωρείται σε καμία περίπτωση η πεμπτουσία τους.       Η ίδια η λέξη «οικονομία» (π.χ. στους Ξενοφώντα(1) και Αριστοτέλη(2)) δεν σήμαινε τίποτε άλλο από διαχείριση των υποθέσεων του οίκου και φυσικά όχι μόνο των χρηματικώς εκπεφρασμένων. Κατά τον ίδιο τρόπο η επέκταση της χρήσης της λέξης για το σύνολο της κοινωνίας επέβαλε μια διεύρυνση της έννοιάς της: οικονομία της πόλης, δηλαδή Πολιτική Οικονομία, είναι η διαχείριση των υποθέσεων της πόλης, χωρίς τον αυθαίρετο και παραπλανητικό κατατεμαχισμό τους σε χρηματικώς και μή χρηματικώς εκπεφρασμένες. Επειδή η πόλη (=κοινωνία) νοείτο ως ενιαίος οίκος εντός του οποίου πρέπει να επιτυγχάνεται με πολιτικό τρόπο η έμπρακτη ταύτιση ατομικού και συλλογικού συμφέροντος, η οικονομική δραστηριότητα όφειλε να υποτάσσεται σε αυτή την αναγκαιότητα. Όπως έχει επισημανθεί(3), στην αρχαία Ελλάδα η οικονομία γίνεται αντιληπτή ως ενσωματωμένη στην κοινωνία και όχι ως ξεχωριστός τομέας υπεράνω αυτής.

Πράγμα, που υποχρεώνει στην εξέταση της Πολιτικής Οικονομίας ως εξαρτώμενης και εκπορευόμενης από την αυθεντική πολιτική, δηλαδή από την τέχνη της (αυτο)διοίκησης -όχι του εξουσιασμού- των κοινωνιών. Αυτό έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τα δεδομένα της σημερινής εποχής, όπου η πολιτική έχει εκφυλλιστεί σε παιδί για τα θελήματα τών οικονομικώς ισχυρών και η οικονομική ορολογία έχει αποκτήσει την μυστικοπάθεια και την ασάφεια της θρησκευτικής (όσο κι αν αρέσκεται να διατυπώνεται με έναν ψευδοεπιστημονικό τρόπο). Την επιστημονικοφανή αυτή ορολογία τήν μηρυκάζουν ανυποψίαστοι και οι αδαείς «απλοί άνθρωποι», χωρίς να ξέρουν τί πραγματικά λένε αλλά, δεχόμενοι ασυνείδητα όλο το ηθικολογικό, συναισθηματικό και χειραγωγητικό αποτέλεσμά της (όπως ακριβώς έχει επιτύχει και η θρησκεία).

 

Η αρχαία ελληνική οικονομία δεν υπήρξε ως κάτι ενιαίο (κάθε πόλη είχε διαφορετικό νόμισμα, δημοσιονομική πολιτική κ.λπ.). Υπάρχουν ωστόσο κάποιοι κοινοί τόποι, οι οποίοι δίνουν μια εικόνα του πώς οι Έλληνες αντιλαμβάνονταν την Πολιτική Οικονομία και πώς συγκεκριμενοποιούσαν τις θεμελιώδεις της έννοιες εντάσσοντάς τες στο πεδίο τής γενικότερης πολιτικής, φιλοσοφικής κ.ά. αναζήτησής τους.

 

Ο παραγωγός

Στην ελληνική αρχαιότητα, η έννοια του παραγωγού σχετίζεται ευθέως με την έννοια της ελευθερίας. Ελεύθερος θεωρείται μόνο όποιος παράγει για προσωπικό του όφελος. Όποιος ασκεί οποιουδήποτε είδους εξαρτημένη εργασία (μισθωτή, δουλική, δουλοπάροικη, ή άλλη), όποιος πουλά την εργασία του για να επιβιώσει, δεν μπορεί να λέγεται ελεύθερος(4).

Ο παραγωγός με τη μορφή του ανεξάρτητου αγρότη ή τεχνίτη και όχι η δουλεία, αποτέλεσε την βάση της αρχαίας ελληνικής οικονομίας. Αυτή είναι μια ιστορική διαπίστωση, στην οποία έδωσαν ιδιαίτερη έμφαση η μαρξιστική και η αναρχική οικονομική σκέψη του 19^ου αιώνα και οι επίγονοί τους⁽⁵⁾. Παρά την εντέχνως διαδεδομένη (ειδικά στη Νεοελλάδα) φημολογία, η δουλεία αποτέλεσε ένα περιορισμένο φαινόμενο στην αρχαία ελληνική ζωή: μόνο σε κάποιες μεγάλες οικονομικές μονάδες κάποιων μεγάλων πόλεων γινόταν χρήση δούλων (π.χ. στα μεταλλεία).

Εργοστάσιο - κάτεργο της Nike στο Βιετνάμ. Η καπιταλιστική επέκταση βασίζεται όχι μόνο στον πόλεμο, αλλά και στην ένδεια και την απόγνωση των λαών των τριτοκοσμικών χωρών. Πάμφθηνα εργατικά χέρια, παιδική εργασία, ανυπαρξία κοινωνικής νομοθεσίας, χαμηλό έως ανύπαρκτο μορφωτικό επίπεδο κ.ά. αποτελούν τα δελεαστικώτερα «κίνητρα» για «επενδύσεις» και «ανάπτυξη»

Στο σύγχρονο οικονομικό σύστημα (κεφαλαιοκρατικό) η εξαρτημένη εργασία αποτελεί τη βάση της παραγωγικής διαδικασίας. Η εξαρτημένη εργασία ως βάση της οικονομίας, αποτελεί και την κυριότερη αιτία για την εξάρτηση της οικονομίας (και, συνακόλουθα, της κοινωνίας και της  πολιτικής) από τούς «ειδικούς» και για την άνευ ιστορικού προηγουμένου υπερσυγκέντρωση της πολιτικής εξουσίας (βλ. την διάλεξη του Κορνήλιου Καστοριάδη, Προβλήματα δημοκρατίας σήμερα).

 

Αποτελεί επίσης και μια από τις κυριότερες αιτίες, που οι επιχειρήσεις μπορούν να ασκούν κοινωνικό έλεγχο και χειραγώγηση: είναι γνωστοί οι συνήθεις εκβιασμοί μεγάλων επιχειρήσεων (= οικονομικών εξουσιών), ότι  θα μετακινήσουν ή θα κλείσουν παραγωγικές τους μονάδες άν δεν ψηφιστούν π.χ. φορολογικοί, ή (αντ)εργατικοί νόμοι που να τίς ευνοούν. Οι τύχες εκατομμυρίων ανθρώπων, ή ακόμα και ολόκληρων κοινωνιών εξαρτώνται από τις διαθέσεις τών ηγεσιών τών επιχειρήσεων. Το συνηθισμένο θέαμα επιχειρήσεων, οι οποίες, στα πλαίσια της «πολιτικής» τους, δημιουργούν σε μια μέρα χιλιάδες άνεργους, ή η ραγδαία εξαφάνιση ολόκληρων οικονομικών τομέων (ακόμα κι άν συμβαίνει λόγω δυσμενών οικονομικών «συγκυριών»), πιθανότατα θα κλόνιζε έναν αρχαίο.

 

Μια οικονομία με βάση της την εξαρτημένη εργασία και  με κυριότερη παρενέργειά της τη δημιουργία συνεχούς επαγγελματικής ανασφάλειας (αυτής, που οι σύγχρονοι οικονομολόγοι συνηθίζουν να ωραιοποιούν ως δήθεν επαγγελματική «κινητικότητα») δεν ταιριάζει σε ελεύθερους ανθρώπους. Αλλά και μια κοινωνία, που άγεται και φέρεται από τον «επιχειρηματικό» της κόσμο (βλ. τίς αστεία αυτοαποκαλούμενες «παραγωγικές τάξεις», σαν να μην ήταν παραγωγική η εργασία π.χ. του γιατρού, ή του εκπαιδευτικού, ή του αγρότη), είναι στην πραγματικότητα υπόδουλη, ό,τι ψευδαισθήσεις περί ελευθερίας της κι αν τρέφει.

 

Πλούτος και φτώχεια

Ως προς την αντίληψη περί ατομικού πλούτου, αυτός συνδεόταν με την εξασφάλιση χρόνου για την ενασχόληση με τα κοινά⁽⁶⁾ και με την απόκτηση της αρετής (δηλαδή της προσωπικής εξέλιξης και ολοκλήρωσης)⁽³⁾.

Ο πλούτος θεωρείτο κάτι θετικό επειδή απάλλασσε από την καθημερινή βιοπάλη και έδινε την χρονική και χρηματική άνεση (αλλά δημιουργούσε και την άγραφη υποχρέωση) σε όποιον τον διέθετε, για να καλλιεργήσει τον εαυτό του και για να προσφέρει στο σύνολο. Η προσφορά αυτή δεν είχε καμμία σχέση με την μετέπειτα επιφανειακή χριστιανική «φιλανθρωπία», που απλώς τονίζει και διαιωνίζει τη δυστυχία των αποδεκτών της, αλλά έπρεπε να διοχετεύεται απ’ ευθείας στις κοινωνικές δομές και να ενισχύει την κοινωνική ευημερία (όπως με δαπανηρότατες ευεργεσίες, κ.ά.). Κανείς πλούσιος δεν έγινε ποτέ υποκείμενο θαυμασμού μόνο και μόνο επειδή ήταν πλούσιος, επειδή δηλαδή, όπως θα λεγόταν σήμερα, «τα είχε καταφέρει». Ο πλούτος δεν θεωρείτο ένδειξη της… «δημιουργικότητας» και του… «δυναμισμού» κάποιου (λέξεις που έχουν ευτελιστεί στην -αλωμένη από τις οικονομίστικες εμμονές- καθομιλουμένη).

Όφειλε να κερδίζει καθημερινά τη γενική εκτίμηση, τόσο με την προσωπικότητά του, όσο και με την παντοειδή στήριξη, που παρείχε στην κοινότητα. Οι πλούσιοι επάνδρωναν συνήθως τις πρώτες γραμμές της οπλιτικής φάλαγγας με το καθολικό, τότε, σκεπτικό, ότι επειδή είχαν περισσότερα να υπερασπίσουν από έναν φτωχό, τούς αναλογούσε και περισσότερο μερίδιο κινδύνου. Οι ίδιοι οι πλούσιοι επιζητούσαν με την οικονομική δραστηριότητά τους, όχι κυρίως περισσότερα χρήματα αλλά, συνήθως, ό,τι και ο οποιοσδήποτε άλλος Έλληνας: τιμή και δόξα από τους συμπολίτες τους και τις μελλοντικές γενιές. Το παράδειγμα του Αθηναίου Κίμωνα, γυιού του Μιλτιάδη, είναι ένα από τα πρώτα, που έρχονται στον νου. Αντιθέτως η ένδεια θεωρείτο κάτι ανεπιθύμητο, όχι επειδή γινόταν αντιληπτή κοινωνικά ως «αποτυχία», αλλά ως πρόσκομμα στην απόκτηση της αρετής (μάλιστα στην Αθήνα υπήρχε και νόμος, που απαγόρευε να κατηγορήσει κανείς κάποιον άλλον για τη φτώχεια του, ή για την τέχνη που ασκούσε -  βλ. Δημοσθένους Προς Ευβουλίδην, 30-35).

 

Οικονομία αυτάρκειας

   Πρόκειται για την σημαντικότερη ίσως πτυχή της οικονομικής ζωής των αρχαίων Ελλήνων. Η αρχή της αυτάρκειας σφράγισε όλη τη δημόσια και ιδιωτική οικονομική δραστηριότητά τους. Ένα νοικοκυριό, ακόμα και μέσα στην πόλη, έπρεπε να φτιάχνει το ψωμί του, να έχει το περιβόλι του, να διαθέτει κάποια υποτυπώδη κτηνοτροφική υποδομή κ.λπ.. Σε επίπεδο πόλης θεωρείτο, ότι μια κοινωνία πρέπει να επιδιώκει να παράγει όλα όσα της χρειάζονταν και να αποφεύγει να εξαρτάται από εξωτερικούς παράγοντες.

Η εγχώρια παραγωγή ενθαρρυνόταν ακόμα και στη περίπτωση, που τα ίδια προϊόντα μπορούσαν να κοστίσουν φθηνότερα μέσω της εισαγωγής τους. Π.χ. η Αθήνα ανέκαθεν εισήγαγε σιτάρι, αλλά μόνο ως συμπλήρωμα στην ανεπαρκή αττική παραγωγή. Παράλληλα ποτέ δεν έπαψαν να υπάρχουν και οι σιτοπαραγωγοί της Αττικής, πράγμα που σημαίνει, ότι είχε ληφθεί μέριμνα -πολιτική τιμών και δασμών- ώστε να μην πέσουν θύματα του ανταγωνισμού (μια σημερινή «φιλελεύθερη» οικονομία θα τους είχε εγκαταλείψει στην τύχη τους άν και «ελεύθεροι πολίτες» -βλ. μεγατόνους αδιάθετων αγροτικών προϊόντων- ενώ μια, υποτίθεται, ενοποιημένη οικονομία τύπου Ε.Ε. θα τους είχε υποβαθμίσει στρέφοντάς τους σε κάποια πιο «αποδοτική» -και φυσικά άσχετη με τις εγχώριες ανάγκες καλλιέργεια- ή ίσως θα τους είχε υποχρεώσει ακόμα και να αλλάξουν επάγγελμα…).

Το εμπόριο είχε για τις ελληνικές πόλεις έναν καθαρά εισαγωγικό συμπληρωματικό ρόλο και αντιμετωπιζόταν σαν αναγκαίο κακό, μια και η πλήρης αυτάρκεια ήταν τότε, όπως και σήμερα κάτι, που μπορεί να επιτευχθεί μόνο κατά προσέγγιση. Κάθε πόλη είχε τη δική της «εθνική» εισαγωγική εμπορική πολιτική.

Η εμπορική δραστηριότητα ασκείτο συνήθως από μή πολίτες, που ήσαν εγκατεστημένοι στο έδαφος της πόλης και ελέγχετο σχολαστικά. Π.χ. το τί, γιατί, πόσο, πότε, από πού και πώς θα εισαχθεί και πώς θα διατεθεί, τουλάχιστον σε ζωτικά προϊόντα, αποτελούσε συχνότατα θέμα των συνελεύσεων της Εκκλησίας του Δήμου(3) δηλαδή, ζήτημα κατ’ εξοχήν πολιτικό, το οποίο αφορούσε τους πάντες. Ήταν αδιανόητη η «ελεύθερη» (και συνήθως απρόβλεπτη και αιφνιδιαστική) οικονομική δραστηριότητα, τα παιχνιδάκια των κερδοσκόπων με είδη πρώτης ανάγκης, οι συμφωνίες «κυρίων», η εκμετάλλευση, ή και το «στήσιμο» από τους επιτήδειους δύσκολων καταστάσεων, οι «αρπαχτές» και οι «μαγκιές» εις βάρος της κοινωνίας. Ωστόσο δεν επρόκειτο απλώς για την θωράκιση της κοινωνίας με τους «κατάλληλους» νόμους, ούτε για «έντιμους» δημόσιους λειτουργούς, που έκαναν ευσυνείδητα το καθήκον τους και άλλα τέτοια αφελή, που προβάλλονται σήμερα ως πανάκειες για ανάλογα προβλήματα. Εδώ, η ίδια η κοινωνία παίρνει την κατάσταση στα χέρια της και κόβει τα φτερά στην αλητεία της «κονόμας» (Ένας σημερινός οικονομικός αναλυτής θα έμενε κατάπληκτος με την παντελή απουσία «κινήτρων» -άλλη πολυφορεμένη λέξη, που στην σύγχρονη οικονομική ορολογία αποτελεί το επιστημονίστικο συνώνυμο του ξεπουλήματος- προς τους εμπόρους/ «επενδυτές» των ελληνικών πόλεων) .

Η εμπορική «εσωστρέφεια» τών κατά τα άλλα εξωστρεφών αρχαίων Ελλήνων βοήθησε στη μακροβιότητα των πόλεων και των θεσμών τους. Η επιδίωξη αυτάρκειας συνέβαλε στην κοινωνική συνοχή και στην ανεξαρτησία των πόλεων.

Μια άλλη σπουδαιότατη πλευρά της εφαρμογής της αρχής της αυτάρκειας που θα πρέπει να επισημανθεί είναι η πολιτειακή ιδιοκτησία και διαχείριση των πρώτων υλών (π.χ. μεταλλεία), των μεταφορών και επικοινωνιών (λιμάνια, δρόμοι) και γενικά όλων των ζωτικών για την κοινωνία οικονομικών τομέων. Ιδιωτικοποίηση σε αυτές τις περιπτώσεις ήταν αδιανόητη, σε αντίθεση με σήμερα, όπου τα παραπάνω γίνονται βορά των ιδιωτικών συμφερόντων.

Καταμερισμός της εργασίας και «παραγωγικότητα»

     Ο κοινωνικός καταμερισμός των επαγγελμάτων γινόταν με κριτήριο τό να μην υφίστανται οι πολίτες τις δυσμενείς συνέπειες του ανταγωνισμού με τους πολλούς ξένους που ζούσαν στις  ελληνικές πόλεις. Γι’ αυτό, στους ξένους επιτρέπονταν μόνο οι ασχολίες εκείνες, που θεωρούντο, ότι δεν ταίριαζαν σε έναν πολίτη. Συνήθως επρόκειτο για ό,τι είχε να κάνει με εμπόριο. Το εμπόριο (συμπεριλαμβανομένου του εμπορίου χρήματος, τραπεζική κ.λπ.) θεωρείτο δραστηριότητα, λιγότερο, ή περισσότερο συνυφασμένη με την απάτη, παντελώς ανάρμοστη για έναν πολίτη και συνήθως αφηνόταν σε μή πολίτες, αλλά η διεξαγωγή του γινόταν σε όλα του τα στάδια υπό την άγρυπνη επιτήρηση και τον παρεμβατισμό της κοινωνίας.

 

Η φρασεολογία της σημερινής αγοράς φανερώνει μια τεράστια αλλαγή στον τρόπο που προβάλλονται και αξιολογούνται τα επαγγέλματα. Κατά έναν επιδερμικό και ευκαιριακό τρόπο, τα σημερινά «μοντέρνα» και «αστραφτερά» επαγγέλματα της παντοειδούς χρηματοεμπορευματικής μεσιτείας (αυτά που οι αρχαίοι ανέθεταν συνήθως σε μή πολίτες, ή ακόμα και σε δούλους  -π.χ. ο πλουσιότερος άνθρωπος της Αθήνας του 4^ου π.Χ. αιώνα ήταν ο τραπεζίτης και δούλος Πασίων) έχουν ηθικοποιηθεί και απολαμβάνουν μεγάλου κοινωνικού γοήτρου: «ο καλώς εννοούμενος επικερδής χαρακτήρας του (τού επαγγέλματος) αποσιωπάται συστηματικά […] οι χρηματιστές κόπτονται για την "ανάπτυξη", οι διαφημιστές μοχθούν για την "επικοινωνία", οι ασφαλιστές χτίζουν την "ασφαλιστική συνείδηση" κ.ο.κ. Εξ ού και το καταγέλαστο ορισμένων, ότι ασκούν λειτούργημα».⁽⁷⁾

Ο καταμερισμός των ειδικοτήτων σε μια παραγωγική μονάδα γινόταν με κριτήριο την βελτίωση της ποιότητας(8) και όχι την αύξηση της παραγωγικότητας. Η τελευταία αυτή λέξη μάλλον δεν θα σήμαινε τίποτα για τους Έλληνες, αφού στόχος τους δεν ήταν το αγχωμένο κυνήγι κάποιων εμπορικών αγορών, αλλά η κάλυψη μιας σχετικά σταθερής και προβλέψιμης εγχώριας ζήτησης σε μια περίπου αυτάρκη και προστατευμένη  οικονομία.

Οι οικονομικές κρίσεις στο κεφαλαιοκρατικό σύστημα είναι κρίσεις μή απορροφήσιμης υπερπαραγωγής, οι οποίες οφείλονται στην υστερία της «παραγωγικότητας», που σε τελική ανάλυση δυσκολεύεται να παρακολουθήσει τη ζήτηση και να κατανοήσει τις ανθρώπινες ανάγκες, (πόσο μάλλον να τίς ικανοποιήσει).

 

Η καπιταλιστικού τύπου «ανάπτυξη» επί το έργον: Η Ιστορία και ο περιβαλλοντικός πλούτος «αξιοποιούνται» δια της πυράς. (Από τους θερινούς εμπρησμούς του 2007 στην Ολυμπία).

«Ελεύθερη» αγορά ή κατευθυνόμενη οικονομία;

Τα δίλημμα είναι παραπλανητικό, αφού η δυνατότητα ύπαρξης «ελεύθερης» -με οποιαδήποτε έννοια- αγοράς αναιρείται πρωτίστως από την ίδια τη φύση τού κεφαλαιοκρατικού συστήματος. Η σύγχρονη επιχείρηση είναι ένα κατασκεύασμα με ημερομηνία λήξης, που ο προορισμός του είναι είτε να συγχωνεύσει, είτε να συγχωνευτεί, είτε να χρεωκοπήσει. Οι συγχωνεύσεις επιχειρήσεων ή και ολόκληρων τομέων της οικονομίας, η δημιουργία ολιγοπωλίων και μονοπωλίων, τα -«νόμιμα» ή «παράνομα»- καρτέλ, οδηγούν σε ολοένα μεγαλύτερο περιορισμό του επιχειρηματικού ανταγωνισμού και του πολυδιαφημισμένου δικαιώματος επιλογής του καταναλωτή. Επίσης σε τεχνητή, από τους μεγάλους εταιρικούς σχηματισμούς, διαμόρφωση της ζήτησης και της προσφοράς κάτι, που παραβιάζει κατάφωρα την πολυδιακηρυγμένη «φυσιοκρατία» του καπιταλισμού.

Μεγαλοστέλεχος αυτοκινητοβιομηχανίας (Νissan) ανακοινώνει το κλείσιμο των εργοστασίων της το 1999. Αξίζει να προσεχθεί το ύφος του «ανθρώπου της Οικονομίας». (James Fulcher, «Καπιταλισμός», έκδ. «Ελληνικά Γράμματα»)

Οι παραπάνω τάσεις ωθήθηκαν στις έσχατες συνέπειές τους στις χώρες, όπου ο καπιταλισμός μεταλλάχθηκε σε γραφειοκρατικό, π.χ. στις χώρες του πρώην «υπαρκτού σοσιαλισμού». Στον γραφειοκρατικό καπιταλισμό το ζήτημα της ιδιοκτησίας των μέσων παραγωγής καταλήγει να είναι τυπικό και επουσιώδες, αφού οι ουσιώδεις καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής αναπαράγονται κατά πανομοιότυπο τρόπο: κάποιοι έξω και επάνω από την κοινωνία αποφασίζουν τί και πώς θα παραχθεί και πώς θα διανεμηθεί, ερήμην της κοινωνίας. Το μοντέλο του γραφειοκρατικού καπιταλισμού κατέρρευσε τόσο γρήγορα και θεαματικά, όσο βεβιασμένη και αλαζονική ήταν η απόπειρα πραγματοποίησής του. Από μια άποψη ο γραφειοκρατικός καπιταλισμός συμπυκνώνει σε διάστημα λίγων δεκαετιών την εξέλιξη -και πιθανότατα την κατάληξη- του παραδοσιακού (βλ. Κορνήλιου Καστοριάδη, Η Γραφειοκρατική Κοινωνία, τόμος Β΄, σελ. 12).

 

Αλλά η καπιταλιστική οικονομία είναι βαθύτατα κατευθυνόμενη και για πιο εμφανείς λόγους: μια απλή ματιά στα «παιχνίδια» που στήνονται και  παίζονται από τα κατά τόπους χρηματιστήρια, τις τράπεζες, τα καρτέλ και τους διεθνείς οικονομικούς οργανισμούς, είναι αρκετή για να διαλύσει κάθε αφελή αυταπάτη περί «ελεύθερης» οικονομίας.

 

Ο δε πολυδιαφημισμένος επιχειρηματικός ανταγωνισμός, όπου υπάρχει, δεν κάνει τίποτε άλλο από το να εξαντλεί τους ανθρώπινους πόρους στο κυνήγι της συμπίεσης του κόστους παραγωγής. Σύμφωνα με μια ιδεοληψία που αναπαράγεται ως θρησκευτικό δόγμα από τους οικονομολόγους (και από τους αδαείς «απλούς ανθρώπους»), η συμπίεση του κόστους παραγωγής θεωρείται, ότι επιφέρει «νομοτελειακά» μείωση της τιμής και άρα συμφέρει τον καταναλωτή. Έτσι οι επιχειρήσεις επιδίδονται σε ένα συνεχή αγώνα για υποτίμηση, του εργασιακού συνήθως κόστους (μισθοί, ασφαλιστικές εισφορές κλπ), ώστε να «παρέχουν» πιο «προσιτά» και «ανταγωνιστικά» προϊόντα στο «καταναλωτικό κοινό». Ελάχιστοι οικονομολόγοι έχουν προχωρήσει λίγο πιο πέρα, μή αποδεχόμενοι την πονηρή διάκριση των ανθρώπων σε παραγωγούς και καταναλωτές, αφού οι δύο αυτές ιδιότητες  συνυπάρχουν και αλληλοεπηρεάζονται σχεδόν σε κάθε άνθρωπο: π.χ. μια «συμπίεση» εργασιακών αμοιβών θα μειώσει το κόστος παραγωγής και (θεωρητικά πάντοτε) την τιμή ενός προϊόντος, το οποίο όμως ο κακοπληρωμένος παραγωγός του (δηλ. ο εργαζόμενος) ίσως δεν θα μπορεί πλέον να αγοράσει και να «καταναλώσει».

Εξεταζόμενος ως προς το εφαρμόσιμο των διακηρυγμένων αρχών του και ειδικά ως προς την «ελευθερία της αγοράς» και της «ανταγωνιστικότητας», ο καπιταλισμός είναι το λιγότερο ρεαλιστικό, το πιο αντιφατικό και το πιο ουτοπικό σύστημα που υπήρξε ποτέ. Το ζήτημα δεν είναι εάν θα έχουμε «ελεύθερη» ή «κατευθυνόμενη» οικονομία, αλλά το κατά πόσο η κοινωνία θα είναι ελεύθερη ή κατευθυνόμενη από την «οικονομία».

Η κοινωνία παροχών και πρόνοιας

Θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος, ότι αποτελούσε το ιδεώδες των αρχαίων. Ο Ξενοφών δηλώνει απερίφραστα⁽⁹⁾, ότι στόχος των οικονομικών του προτάσεων είναι να συντηρούνται οι πολίτες από την πόλη. Οι παροχές σε χρήμα, είδη πρώτης ανάγκης και υπηρεσίες ποίκιλαν από πόλη σε πόλη⁽³⁾.

 

Θεωρείτο αυτονόητο για τους πολίτες να περιμένουν από την πόλη  παροχές, όπως περιοδικές διανομές χρημάτων ή σιτηρών, διανομή κρέατος στις μεγάλες γιορτές, αμοιβές και αποζημιώσεις για τη θητεία τους στα πολιτειακά αξιώματα, ή στις λαϊκές συνελεύσεις, επιδόματα για την παρακολούθηση πολιτιστικών δρωμένων, θεατρικών παραστάσεων κ.λπ..

 

Επιπλέον, οι αμοιβές από την άσκηση του ιατρικού επαγγέλματος δεν διαμορφώνονταν από την «προσφορά και ζήτηση», αλλά υπολογίζονταν πάντα με βάση την οικονομική κατάσταση του θεραπευόμενου.

Το μέλλον της κοινωνίας (παιδεία), η υγεία της κοινωνίας (π.χ.  ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, κοινωνική πρόνοια), η ασφάλεια της κοινωνίας (π.χ. ασφαλείς δρόμοι) δεν μπορεί να εκχωρείται και να επαφίεται στον κάθε τυχάρπαστο και κερδοσκόπο εργολάβο/ιδιώτη.      Η σύγχρονη οικονομίστικη νοοτροπία αντιλαμβάνεται αγαθά, όπως η υγεία ή η παιδεία, μόνον ως εμπορεύματα ή ως «αγορές», οι οποίες πρέπει να εγκαταλειφθούν κατά έναν μυστικιστικό τρόπο στον «νόμο» του επιχειρηματικού ανταγωνισμού.

Το νόμισμα

Η νομισματοκοπία αναπτύχθηκε ουσιαστικά στην Ελλάδα (άν και τα πρώτα νομίσματα κόπηκαν στη Λυδία) και, όσο κι αν φαίνεται περίεργο, δεν αποτελεί προϊόν οικονομικής, αλλά πολιτικής σκέψης. Προέκυψε ως μια εφαρμογή της ειδικής έννοιας του νόμου στην αρχαία Ελλάδα, ο οποίος νοείτο ως αποτέλεσμα συμφωνίας μεταξύ ελευθέρων πολιτών. Άλλωστε η λέξη νόμισμα προέρχεται από τη λέξη νομίζω. «Η επινόηση και η εξάπλωση της νομισματοκοπίας θα έπρεπε να τοποθετηθεί στα πλαίσια της ανάπτυξης των κοινωνικών σχέσεων και του καθορισμού των αξιών, μιας βασικής δηλαδή τάσης της αρχαϊκής εποχής, τότε, που οι νόμοι κωδικοποιούνταν και δημοσιεύονταν για να απαλλαγούν από την αυθαίρετη ερμηνεία... Η ζωή της κοινότητας της πόλης δεν μπορούσε να νοηθεί χωρίς την ύπαρξη και την επιβολή κανόνων σε όλους και η επινόηση της νομισματοκοπίας θα έπρεπε να συμφωνεί με αυτό […] Η ταχύτατη εξάπλωση της νομισματοκοπίας κατά τον 6^ο π.Χ. αι., η οποία ήταν βέβαια καθαρά ελληνικό φαινόμενο, πρέπει λοιπόν να συνδυαστεί με το φαινόμενο της ανάπτυξης των πόλεων και της συνείδησης του πολίτη. Για άλλη μια φορά βλέπουμε ότι είναι αδύνατον να προσεγγίσουμε την οικονομία σε “καθαρή” μορφή»⁽³⁾. Το νόμισμα υπήρξε το σύμβολο της ανεξαρτησίας των αυτοκυβερνώμενων πόλεων, επάνω στο οποίο τύπωναν με υπερηφάνεια τα επίσημά τους.

Η μεταγενέστερη γενικευμένη αντίληψη και χρήση του νομίσματος ως μέσου κερδοσκοπίας, αν και γνωστή, ήταν περιφρονητέα από τους ελεύθερους ανθρώπους (μάλιστα ο Αριστοτέλης την ονομάζει «χρηματιστική τέχνη» και την αντιπαραθέτει στην τέχνη της απόκτησης αγαθών, θεωρώντας την ως αφύσικη επιθυμία για απεριόριστο πλούτο - βλ. Πολιτικά, Ι, 1256 b 26, 1257 b 39) .

Hοmo Oeconomicus εναντίον πολιτικού ανθρώπου

Τόσο η «ελεύθερη», όσο και η γραφειοκρατικώς κατευθυνόμενη κεφαλαιοκρατία, επιχειρούν να μετατρέψουν την κοινωνία είτε σε μια «φιλελεύθερη» ζούγκλα ανταγωνισμού, είτε σε ένα στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας. Πράγματα, που στο βάθος ίσως δεν διαφέρουν και τόσο πολύ. Ο ανθρωπότυπος που δημιουργήθηκε τους τελευταίους αιώνες με αυτόν τον τρόπο, ο λεγόμενος «άνθρωπος της οικονομίας», αντιλαμβάνεται την κοινωνία και την φύση σαν ένα ξέφραγο αμπέλι ωφελιμιστικής δράσης και αρπαγής και την πολιτική τέχνη σαν μέσο εξουσιασμού και όχι ορθολογικής συνύπαρξης.

 

Το σύγχρονο κεφαλαιοκρατικό σύστημα, αξιολογούμενο με τα ίδια τα δικά του κριτήρια, είναι βαθύτατα ανορθολογικό, μή αποδοτικό, μή αποτελεσματικό, προβληματικό. Έχει προκαλέσει μια μή αναστρέψιμη οικολογική κατιούσα. Έχει φέρει δισεκατομμύρια -ανθρώπινα και μή- πλάσματα σε κατάσταση λιμοκτονίας. Επίσης έχει γενικεύσει και καθαγιάσει τον πόλεμο ανάμεσα στους ανθρώπους, αλλά και ανάμεσα στον άνθρωπο και τη φύση.

Ισπανική επανάσταση 1936-1939: αφίσες εργατικών ενώσεων διαφόρων κλάδων για την κοινωνική αυτοδιεύθυνση στην παραγωγική διαδικασία και για την απελευθέρωση της κοινωνίας από την εμπορευματική οικονομία των «μάνατζερς», των «τεχνοκρατών» και άλλων ειδικών της κερδοσκοπίας.

Στο παραστατικό ντοκυμανταίρ Corporation του Καναδού Μαρκ Άχμπαρ, εξετάζονται οι καπιταλιστικές επιχειρήσεις σύμφωνα προς αυτό, που και οι ίδιες διατείνονται ότι είναι: ως πρόσωπα (νομικής έστω φύσεως). Εξετάζεται η κοινωνική συμπεριφορά τους από ψυχιατρικής πλευράς, σαν να επρόκειτο για φυσικά πρόσωπα. Τα αποτελέσματα είναι πολύ διαφωτιστικά. Σύμφωνα με έναν Διαγνωστικό Κατάλογο Ελέγχου Προσωπικότητας, που έχει καταρτίσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός  Υγείας (Π.Ο.Υ., ICD-10) η καπιταλιστική επιχείρηση παρουσιάζει τα παρακάτω συμπτώματα:

« - Πλήρης αδιαφορία για τα συναισθήματα των άλλων.

   - Ανικανότητα διατήρησης μακροχρόνιων και ανθεκτικών σχέσεων.

   - Αδιαφορία για την ασφάλεια των άλλων.

   - Τάση για εξαπάτηση: ψεύδεται επανειλημμένα και χειραγωγεί προς όφελός της.

   - Αδυναμία να νιώσει τύψεις συνειδήσεως.

  - Ανικανότητα συμμόρφωσης με τις κοινωνικές νόρμες και εκδήλωση παρά- νομης συμπεριφοράς.

   Διάγνωση: ψυχοπάθεια.»

 

Ο στόχος αυτού του άρθρου δεν είναι να προπαγανδίσει «λύσεις» και συνταγές για μια «ορθή» Πολιτική Οικονομία, αλλά να επαναφέρει (με όσο γίνεται εκλαϊκευμένο τρόπο) στην ταλαιπωρημένη αυτή έννοια την γνησιότητά της: μια Οικονομία των Πολιτών,  η οποία θα είναι ενσωματωμένη και όχι αυτονομημένη από την κοινωνία.

 

Μια τέτοια οικονομία στην κλασική Ελλάδα προϋπέθετε τον συνεχή έλεγχό της από την αυθεντική πολιτική δραστηριότητα δηλαδή, από την άμεση δημοκρατία των λαϊκών συνελεύσεων.

 

Σήμερα, όπου το οικονομικό φαινόμενο έχει αποκτήσει διαστάσεις που δεν είχε άλλοτε, δεν έχει νόημα μια διερεύνηση των σημερινών δυνατοτήτων εφαρμογής της άμεσης δημοκρατίας (δηλαδή της μοναδικής πραγματικής Κοινωνίας των Πολιτών), εάν η τελευταία δεν επεκτείνεται κατ’ εξοχήν στο χώρο της παραγωγής των αγαθών και των υπηρεσιών. Άλλωστε οι σημερινοί πολέμιοι της άμεσης δημοκρατίας (δηλαδή της μοναδικής πραγματικής Κοινωνίας των Πολιτών), δεν προβάλλουν πλέον το παλιό πρόσκομμα τής μή άμεσης επικοινωνίας στις πολυπληθείς σημερινές κοινωνίες, αφού αυτό μπορεί να λυθεί με τις σύγχρονες τεχνολογίες (π.χ. διαδίκτυο): αυτό που προβάλλουν πλέον ως «εμπόδιο» για την εφαρμογή της άμεσης δημοκρατίας (δηλαδή της μοναδικής πραγματικής Κοινωνίας των Πολιτών), είναι η σημερινή γιγαντισμένη οικονομική οργάνωση (και εξουσία), την οποία μάς παρουσιάζουν ως θέσφατο και ως δήθεν «αναπόφευκτο» γεγονός, το οποίο πρέπει να μείνει στο απυρόβλητο.

Αλλά, όπως έχει διαπιστωθεί ιστορικά, η κοινωνία μπορεί και δικαιούται να αποφασίζει η ίδια (δηλαδή χωρίς μεσάζοντες και «εκπροσώπους») για τον προσδιορισμό και τον τρόπο ικανοποίησης των αναγκών της, π.χ. για την ίδρυση παραγωγικών μονάδων (και όχι πλέον «επιχειρήσεων»), για την διανομή των αγαθών (και όχι πλέον «εμπορευμάτων»), για τη σχέση της με τη Φύση (και όχι απλώς με το εμπορευματοποιημένο και τουριστικοποιημένο «περιβάλλον»). Τα παραπάνω δεν μπορούν να συνεχίσουν να επαφίονται στις μειοψηφίες, ή στις επιχειρηματικές  συντεχνίες, που  ελέγχουν κάθε φορά  την  «αγορά» (και, κατ’ επέκταση, την πολιτική), αλλά πρέπει να αποτελέσουν αντικείμενο μιας ευρείας κοινωνικής αυτοθέσμισης, πολύ απαιτητικότερης από αυτήν των αρχαίων ελληνικών πολιτειών. Μιας αυτόνομης (και όχι ετερόνομης) κοινωνίας, που θα καταστήσει τον χώρο της παραγωγικής διαδικασίας και της Πολιτικής Οικονομίας,  μια ζωτική επέκταση του  Δημόσιου Χώρου(10).

Γιατί, δεν νοούνται άνθρωποι που θα είναι υπάκουα και αναλώσιμα  στρατιωτάκια στον χώρο εργασίας τους, ενώ όταν βγαίνουν από αυτόν θα μετατρέπονται ως δια μαγείας σε ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες.

 

Αλλά αυτά ξεφεύγουν από το θέμα του παρόντος. Πολύ γενικά θα μπορούσαμε να πούμε, ότι  «η εποχή μας χρειάζεται «ένα σύνολο νέων ευαισθησιών, σε μια ολότητα νέων πολιτισμικών μορφών […] μια ηθική οικονομία στο πλαίσιο της οποίας η λέξη “οικονομία” θα υποδηλώνει την επανοικειοποίηση του αρχαίου ελληνικού όρου, δηλαδή τη διαχείριση του οίκου […] μια νέα πολιτική, που δεν θα είναι τίποτε άλλο από επανοικειοποίηση του αρχαίου ελληνικού ορισμού της, δηλαδή διαχείριση της τοπικής κοινότητας».⁽¹¹⁾

 

 Σημειώσεις

 (1)  Ξενοφώντος, «Οικονομικός» VI, 4-8.

 (2)  Αριστοτέλους, «Οικονομικά» II, 1, 1-6.

 (3)  M.M. Austin, και P. Vidal-Naquet, «Οικονομία και Κοινωνία στην αρχαία Ελλάδα», εκδόσεις Ζαχαρόπουλος 1998.

 (4)  Αριστοτέλους, «Ρητορική» 1,9,1367 και 32.

 (5) Π.χ. ο Καρλ Μαρξ στο Κεφάλαιο (τόμος 1ος, σελ. 350, εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα 2006).αναφέρει : «Το μικρό νοικοκυριό του αγρότη και η ανεξάρτητη επιχείρηση του χειροτέχνη, που και τα δύο αποτελούν εν μέρει την βάση του φεουδαρχικού τρόπου παραγωγής και εν μέρει, ύστερα από τη διάλυσή του, εμφανίζονται δίπλα στην κεφαλαιοκρατική επιχείρηση, αποτελούν ταυτόχρονα την οικονομική βάση των κοινωνιών της Κλασικής Αρχαιότητας στα καλύτερά της χρόνια, αφού πρώτα η Κλασική Αρχαιότητα διέλυσε την αρχική ανατολίτικη κοινοκτημοσύνη, και προτού η δουλεία επικρατήσει στα σοβαρά στην παραγωγή.»

  (6) Αγγλικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, «Κοινωνική Ιστορία της αρχαίας Αθήνας», εκδόσεις Κουτσουμπός, Αθήνα 1985.

  (7) Από άρθρο του Δ. Χαριτόπουλου στα Νέα , φύλλο 7/12/2002.

  (8) Βλ.  Ξενοφώντος ,«Κύρου Παιδεία» VIII,2, 5-6.

  (9) Ξενοφώντος, «Πόροι ή περί προσόδων» IV 33.

(10) Και όχι τον Δημόσιο Χώρο ως πεδίο δράσης της οικονομίας. Για τον Δημόσιο Χώρο βλ. βιβλιοκριτική: Naomi Klein, No Logo.

(11) Μάρεϊ Μπούκτσιν, «Η σύγχρονη οικολογική κρίση», εκδόσεις Βιβλιόπολις, Αθήνα 1993.

 

Θεόδωρος A.  Λαμπρόπουλος

Θρησκευτικός φανατισμός - θρησκοληψία - θρησκομανία οδηγούν δικαστές σε άδικες κρίσεις

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΤΩΝ ΣΥΜΦΩΝΙΩΝ ΤΟΥ ΕΛΣΙΝΚΙ (ΕΠΣΕ)

Τ.Θ. 60820, 15304 Γλυκά Νερά, Tηλ. 2103472259 Fax: 2106018760

email: office@greekhelsinki.gr ιστοσελίδα: http://cm.greekhelsinki.gr/

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

25 Ιουλίου 2010

Θρησκευτικός φανατισμός - θρησκοληψία - θρησκομανία οδηγούν δικαστές σε άδικες κρίσεις

Το Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι (ΕΠΣΕ) αναδημοσιεύει τα πλήρη κείμενα δύο συνεντεύξεων του μέχρι τον Ιούνιο 2010 Α’ Αντιπροέδρου του Αρείου Πάγου Ιωάννη Παπανικολάου στις οποίες εκθέτει τις απόψεις του για τα κακώς κείμενα στη δικαιοσύνη. Για το ΕΠΣΕ, που αγωνίζεται μεταξύ άλλων και για τα δικαιώματα των θρησκευτικών μειονοτήτων (περιλαμβανόμενων των άθεων) στην Ελλάδα, καίρια είναι η ακόλουθη επισήμανση:

«Συμφωνώντας με τον αείμνηστο πρόεδρο του Αρείου Πάγου Στ. Ματθία, έχω τονίσει σε επίσημα έγγραφά μου, ως προϊστάμενος της Επιθεώρησης των Δικαστηρίων, ότι ο κομματικός και θρησκευτικός φανατισμός, η θρησκοληψία, η θρησκομανία και οι ιδεοληψίες νοθεύουν σοβαρά τη δικανική κρίση και οδηγούν τον δικαστικό λειτουργό σε αυθαίρετες ή άδικες κρίσεις. Η Δικαιοσύνη θα απαλλαγεί από αυτές τις "στενές σχέσεις", όχι μόνο μέσω της δημιουργίας του κατάλληλου νομοθετικού πλαισίου, κατ' εφαρμογήν της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) και της νομολογίας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, αλλά και όταν όσοι δικαστικοί λειτουργοί διακατέχονται από τέτοια νοθευτικά της κρίσης τους στοιχεία αποβάλλουν αυτά. Διαφορετικά θα πρέπει να ελέγχονται από τους επιθεωρητές και τον προϊστάμενο της Επιθεώρησης για τυχόν κατάδηλα εσφαλμένες κρίσεις τους, από δόλο ή βαριά αμέλεια, κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, οφειλόμενες στις άνω αιτίες».

Αναδημοσιεύεται επίσης απάντηση από την Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων.

Κόσμος του Επενδυτή

19 Ιουνίου 2010

Συνέντευξη-φωτιά του Α´ αντιπροέδρου του Αρείου Πάγου Ι. Παπανικολάου

ΜΑΥΡΗ ΒΙΒΛΟΣ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ

Έλλειμμα ανεξαρτησίας, κομματικές και κρατικές παρεμβάσεις, οσφυοκάμπτες

και θεσιθήρες δικαστές, διαφθορά, αναξιοκρατία και ανικανότητα στα δικαστήρια

Τραγικό έλλειμμα ανεξαρτησίας χαρακτηρίζει τη Δικαιοσύνη, της οποίας την εικόνα περιγράφει με μελανά χρώματα ο α´ αντιπρόεδρος του Αρείου Πάγου, Ιωάννης Παπανικολάου, σε συνέντευξη-βόμβα στον «ΚτΕ». Ο κ. Παπανικολάου διατυπώνει βαρύτατους χαρακτηρισμούς για οσφυοκάμπτες, αριβίστες, ιδιοτελείς και ανεπαρκείς δικαστικούς λειτουργούς, αλλά και για ωμές παρεμβάσεις κυβερνήσεων, κομματικών παραγόντων και τυραννίσκων συνδικαλιστών προς τις ηγεσίες της Δικαιοσύνης. Από τις ηχηρές καταγγελίες του δεν λείπουν και επιχειρηματικά ή εκδοτικά συμφέροντα, τα οποία —όπως αναφέρει— προσφέρουν προστασία σε διεφθαρμένους και ανίκανους δικαστές, με αντάλλαγμα εξυπηρετήσεις στις δικαστικές αίθουσες. Σελ. 14–15.

ΣΤΟΝ ΤAKH ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΠΟΥΛΟ

Αναξιοκρατία, οσφυοκαμψία, ιδιοτέλεια, ανεπάρκεια και αρνησιδικία είναι μερικά από τα «σημεία και τέρατα» που χαρακτηρίζουν τις τελευταίες δεκαετίες τον ευαίσθητο χώρο της ελληνικής Δικαιοσύνης. Και αυτούς τους βαρείς χαρακτηρισμούς για τη δικαστική εξουσία δεν τις διατυπώνει ο οποιοσδήποτε, αλλά ένας ανώτατος δικαστής, και μάλιστα ακόμα εν ενεργεία, προσφέροντας έτσι ίσως τη μεγαλύτερη υπηρεσία στην ίδια τη Δικαιοσύνη. Ύστερα από 41 χρόνια ευδόκιμης υπηρεσίας στο ύψιστο αυτό λειτούργημα του δικαστή που από όλες τις βαθμίδες υπηρέτησε, ο Α´ αντιπρόεδρος του Αρείου Πάγου Ιωάννης Παπανικολάου, σε μία αποκλειστική συνέντευξη-ποταμό στον «ΚτΕ», αποκαλύπτει το σημερινό απαξιωμένο πρόσωπο της ελληνικής Δικαιοσύνης.

Συχνά πυκνά γίνεται μεγαλόστομα λόγος για την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης. Πόσο ανεξάρτητη είναι η ελληνική Δικαιοσύνη;

Το σύνταγμα, βέβαια, δεν καταλείπει καμία αμφιβολία: η Δικαιοσύνη είναι μια ανεξάρτητη εξουσία, εξοπλισμένη με ισχυρές εγγυήσεις προσωπικής και λειτουργικής ανεξαρτησίας των δικαστών, η οποία όχι μόνο δεν δικαιούται να «πολιτεύεται», αλλά οφείλει, αντίθετα, να συμπεριφέρεται ουδέτερα, με μόνο κριτήριο τον σεβασμό της νομιμότητας, ώστε να αποτελεί ένα πειστικό και ισχυρό αντίβαρο απέναντι στις παρεκτροπές των άλλων εξουσιών, ένα πραγματικό οχυρό. Μεταξύ, όμως, θεωρίας και πράξης η διαφορά είναι μεγάλη. Πράγματι, η εικόνα της Δικαιοσύνης σήμερα καταδεικνύει σοβαρό έλλειμμα ανεξαρτησίας. Αυτό δεν οφείλεται μόνο στις τραγικές, μέχρις αρνησιδικίας, καθυστερήσεις, στη «λευκή απεργία» (φαινόμενο θλιβερό των καιρών) ή στα διεφθαρμένα «παραδικαστικά κυκλώματα», που αντανακλούν τις ευρύτερες παθογένειες του ελληνικού κράτους και της κοινωνίας μας. Άλλωστε, οι δικαστικοί λειτουργοί της χώρας δεν είναι ξενόφερτοι, αλλά αποτελούν σάρκα εκ της σαρκός της κοινωνίας μας.

Αυτό σημαίνει ότι έχουν και όλες τις «αναπηρίες» της;

Δυστυχώς. Eίναι απογοητευτικές και οι ουκ ολίγες περιπτώσεις δουλικής οσφυοκαμψίας απέναντι στην εκτελεστική εξουσία, ιδίως των πλέον ευάλωτων ηγεσιών της (προέδρων, εισαγγελέων του Αρείου Πάγου και αντιπροέδρων) ή των επίδοξων διαδόχων τους. Είναι γνωστό ότι η Δικαιοσύνη είναι σαν τη γυναίκα του Καίσαρα: πρέπει και να είναι και να φαίνεται τίμια. Αυτό, όμως, δεν συμβαίνει, όταν η κύρια μέριμνα ορισμένων ηγεσιών της φαίνεται να είναι είτε η συγκάλυψη πολιτικών ή ποινικών ευθυνών για σκάνδαλα είτε η εξυπηρέτηση άνομων συμφερόντων επωνύμων και ισχυρών, ιδίως πλούσιων επιχειρηματιών, είτε η άσκηση πιέσεων προς ακέραιους δικαστές, είτε οι συνεχείς και επιτηδευμένες αναβολές κρίσιμων υποθέσεων. Όπως επίσης, δεν τιμά τη Δικαιοσύνη το ότι ορισμένοι δικαστές -συνήθως θεσιθήρες και αριβίστες- επιδεικνύουν κραυγαλέο κομματικό ή και θρησκευτικό φανατισμό, μεροληπτώντας ασύστολα χωρίς να κρατούν ούτε τα προσχήματα, είτε υπέρ πολιτικών συγκεκριμένου κόμματος είτε υπέρ των θέσεων κληρικών ή μοναχών. Ωμές κομματικές παρεμβάσεις, πιέσεις τυραννίσκων συνδικαλιστών προς τις πολιτικές ή φυσικές ηγεσίες της Δικαιοσύνης, προαγωγές δικαστικών λειτουργών σε χαριστικές θέσεις, «διαπλοκή» και συναλλαγή» υπουργών με μεγαλόσχημους συνδικαλιστές και προώθηση «φιλοδικαστικών» μέτρων ασύμβατων με το δικαστικό λειτούργημα, πάσης φύσεως «προστασίες» δικαστών από διάφορους ιδιοτελείς «προστάτες» είναι μερικά από τα «σημεία και τέρατα» που χαρακτηρίζουν τα τελευταία είκοσι χρόνια τον ευαίσθητο χώρο της Δικαιοσύνης, όπως ορθά επεσήμαινε και ο αείμνηστος πρόεδρος του Αρείου Πάγου Στέφανος Ματθίας.

Έχουν άδικο οι πολίτες όταν δηλώνουν ότι δεν εμπιστεύονται την ελληνική Δικαιοσύνη;

Πρωτεύοντα αίτια της σημερινής κρίσης είναι η διαφθορά, η διάσπαρτη ανομία και η ατιμωρησία, με αποτέλεσμα να γονατίσει το κράτος κάτω από το βάρος της κακοδιαχείρισης, της σπατάλης πόρων και της πελατειακής διασπάθισης των χρημάτων του ελληνικού λαού. Μαζί αναδείχθηκε και μια άλλη κρίση, η αδυναμία των θεσμών της πολιτείας και ιδίως της Δικαιοσύνης να ελέγξουν τα φαινόμενα που οδηγούν στην αυθαιρεσία και στην υπέρβαση κάθε κανόνα, χωρίς συνέπειες για κανέναν. Με τη σειρά της αυτή η ανομία, την οποία εξέθρεψε και γιγάντωσε, μεταξύ άλλων, και η δυσλειτουργία της Δικαιοσύνης, έφερε και την καταρράκωση της αυτοπεποίθησης του ελληνικού λαού. Δεν είναι τυχαίο ότι όλο και περισσότεροι διακηρύσσουν ότι στην Ελλάδα κανείς δεν τιμωρείται και πως δύσκολα, και έπειτα από μεγάλη ταλαιπωρία και αγαθή τύχη, βρίσκει κανείς το δίκιο του. Όλο δε και πληθαίνουν τα χείλη, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, στα οποία ανεβαίνει το αγωνιώδες ερώτημα: «Στην Ελλάδα, Δικαιοσύνη δεν υπάρχει;». Οι χρονίσασες πλέον πληγές της ελληνικής Δικαιοσύνης, με κυρίαρχα τα έλκη της διαφθοράς και των πάσης φύσεως ανεπαρκειών και ανικανοτήτων, με προέχουσα την αρνησιδικία, έχουν περιαγάγει αυτή σε κατάσταση αμφισβήτησης, ανυποληψίας και αναποτελεσματικότητας. Έτσι, ούτε το κοινό περί δικαίου αίσθημα των πολιτών ικανοποιείται ούτε η Δικαιοσύνη λειτουργεί με έναν τέτοιο τρόπο που οι πολίτες να αισθάνονται ότι υπάρχει μια εξουσία που τους προστατεύει και ελέγχει κάθε ανομία. Το κράτος δικαίου, που σε οποιαδήποτε σύγχρονη δημοκρατία θεωρείται αυτονόητη κατάκτηση και πραγματικότητα, στην Ελλάδα εύλογα αμφισβητείται έντονα από τους πολίτες.

Και πώς θα αρθεί αυτή η αμφισβήτηση;

Πρέπει να καταστεί σαφές σε όλους, άρχοντες και αρχομένους, και κύρια, βεβαίως, στους δικαστικούς λειτουργούς, ότι, αν δεν αποκατασταθεί η Δικαιοσύνη ως άπαρτο κάστρο, λαμπρό και ασύλητο οχύρωμα και αμυντήριο της Δημοκρατίας, ούτε θα επανέλθει η διασαλευθείσα εμπιστοσύνη των πολιτών προς τη Δικαιοσύνη ούτε ουσιαστική και μόνιμη έξοδος από την πολύπλευρη και πολυεπίπεδη κρίση που βιώνουμε θα υπάρξει στο εγγύς μέλλον.

Οι κρίσεις και οι προαγωγές των δικαστών γίνονται με αξιοκρατικά κριτήρια;

Η αξιοκρατία στις προαγωγές των δικαστικών λειτουργών είναι απολύτως αναγκαία όχι μόνο στο πλαίσιο μιας εσωτερικής δικαιοσύνης και ενθάρρυνσης των άξιων δικαστών και εισαγγελέων, αλλά και χάριν της ίδιας της Δικαιοσύνης, ως θεμελίου της δημοκρατίας μας, ώστε να απονέμεται από άξια προαγόμενους δικαστές, γρήγορα, δίκαια και αποτελεσματικά. Δυστυχώς, όμως, αρκετές φορές παραβλέπεται η αξιοκρατία αυτή και γίνονται προαγωγές προφανώς ανάξιων δικαστικών λειτουργών, βαρυνoμένων, αποδεδειγμένα και τεκμηριωμένα, είτε με ηθικά παραπτώματα είτε με άλλες καταφανείς υπηρεσιακές ανεπάρκειες, οι οποίοι, στη συνέχεια, όχι μόνον εκθέτουν αυτούς που τους προήγαγαν (και μάλιστα, κατά κανόνα, εν γνώσει της αναξιότητάς τους), αλλά, το σπουδαιότερο, ταλανίζουν τους διαδίκους και τους συναδέλφους τους από αναβαθμισμένη δικαστική θέση, την οποία χαριστικά κατέλαβαν.

Οι παρεμβάσεις στο έργο των δικαστών είναι σύνηθες φαινόμενο τα τελευταία χρόνια. Εσείς είχατε ποτέ επεμβάσεις στο έργο σας; Αν ναι, τι είδους και από ποιους;

Όπως και άλλοι δικαστικοί λειτουργοί, έτσι κι εγώ δέχθηκα πολλές φορές παρεμβάσεις στο δικαστικό μου έργο, κυρίως από συναδέλφους μου και μάλιστα, κατά κανόνα, ιεραρχικά ανωτέρους μου, αλλά και από διάφορα άλλα πρόσωπα εκτός δικαστικού χώρου. Όλες οι επεμβάσεις αυτές ήταν προφορικές, πλην εκείνης με την οποία επιχειρήθηκε να μου αφαιρεθεί η πειθαρχική δικογραφία κατά του ανακριτή Νικολάου Ζαγοριανού, που ήταν έγγραφη. Οι αθέμιτες αυτές παρεμβάσεις, άμεσες ή έμμεσες, ήπιες ή σκαιές και ιταμές, προφορικές ή έγγραφες, αποκρούστηκαν αμέσως από εμέ, σταθερά και σθεναρά. Σε μερικές περιπτώσεις συνοδεύτηκαν και με απειλές, απροκάλυπτες ή συγκαλυμμένες. Μάλιστα, όταν αρνήθηκα να παραβώ το υπηρεσιακό μου καθήκον και να ενδώσω στην τελεσιγραφική εντολή παράδοσης της ανωτέρω πειθαρχικής δικογραφίας, στοχοποιήθηκα από αυτούς που οργάνωσαν τη φίμωσή μου, με μέθοδο γκεμπελικού τύπου, αφού χρησιμοποίησαν ύβρεις και απειλές κατά του προσώπου μου δημοσίως εκφρασθείσες και τελικά επιχείρησαν να με «δικάσουν» μέσω διαδόσεων και διά του Τύπου, στο πλαίσιο μιας «δίκης» προθέσεων με έντονο τον επικοινωνιακό χαρακτήρα.

Και ποιοι είναι αυτοί που θέλησαν να σας «δικάσουν» για τους χειρισμούς σας σε αυτή την υπόθεση;

Oι έχοντες συμφέρον, δηλαδή οι φερόμενοι ως ενεχόμενοι στο μέγιστο σκάνδαλο της Siemens. Συνεπικουρούμενοι από κομματικούς, εμφάνισαν ότι κινήθηκα κατά συγκεκριμένων δικαστικών λειτουργών, που, κατά τη γνώμη μου, μεθόδευσαν τη συγκαλυπτική της αλήθειας ανάκριση-παρωδία, ως δήθεν «πικραμένος» για τη μη επιλογή μου από την τότε κυβέρνηση σε μία από τις δύο κορυφαίες θέσεις της Δικαιοσύνης. Κάποιος, δε, εμφανίστηκε διερωτώμενος υποκριτικά μήπως αληθεύουν τα διαδιδόμενα για τις προθέσεις μου. Αλλ' οι άφρονες αυτοί ολετήρες της Δικαιοσύνης λησμόνησαν μέσα στον πανικό τους ότι κατά τον ίδιο τρόπο ενήργησα και προ των επιλογών αυτών στο άλλο μεγάλο σκάνδαλο της Μονής Βατοπεδίου. Έτσι και τότε, μόλις έλαβα γνώση, σχετικώς από τον Τύπο και παρά τις επιθέσεις και παρεμβάσεις που δέχθηκα και τότε, μεταξύ αυτών και από δικαστικό λειτουργό προσκείμενο στην τότε κυβέρνηση, ενεργώντας με την ίδια ταχύτητα, αυτεπαγγέλτως, αποκατέστησα, έπειτα από πέντε χρόνια, τη δικονομική νομιμότητα και το κράτος δικαίου, με την ΕΠ 1087/29-10-2008 παραγγελία μου και έτσι φθάσαμε στη δημοσίευση της 87/2008 απόφασης του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Ροδόπης, με την οποία δικαιώθηκε το ελληνικό Δημόσιο.

Οι καταγγελίες σας είναι πολύ σοβαρές. Μπορείτε να μιλήσετε πιο συγκεκριμένα;

Φυσικά. Μερικοί από αυτούς αγνόησαν και ένα περιστατικό που γνώριζαν καλά: όταν δεν συμμορφώθηκα στις πιέσεις, με προσφορά ανταλλάγματος κατάληψης υψηλής θέσης ιεραρχικά ανωτέρου μου, για να παραβώ τη συνείδησή μου κατά την έκφραση της δικανικής μου κρίσης, γιατί αυτός είχε, όπως μου είπε, «προσωπικό λόγο» να εκδοθεί απόφαση υπέρ του άλλου διαδίκου και αρνήθηκα σχετικώς, εισέπραξα την απειλητική του φράση: «Τότε θα σε πολεμήσω». Και ναι μεν με «πολέμησε» και με νίκησε στην πρώτη μάχη, αλλά τελικά κέρδισα την τελευταία μάχη και τον πόλεμο, γιατί επικράτησε η γνώμη μου στην υπόθεση αυτή. Οι εφιαλτικές ώρες που πέρασα στον Άρειο Πάγο, όταν όρθωσα ανάστημα απέναντι στη διαφθορά και στην κάθε μορφής ανεπάρκεια και ανικανότητα που μαστίζουν τη Δικαιοσύνη, μου επαναφέρουν στη μνήμη το πάντοτε, δυστυχώς, επίκαιρο «κατηγορώ» του αείμνηστου εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Ευάγγελου Κρουσταλάκη: «Δεν είναι άξια επαίνων η Δικαιοσύνη. Υπάρχουν δικαστές που δεν έχουν ήθος… Μουσκεύουμε στην αμαρτία…».

Ποιο είναι το απόσταγμα αυτής της εμπειρίας σας;

Είναι γνωστό στο δικαστικό σώμα, αλλά και εκτός αυτού, από πολλαπλά απτά συγκεκριμένα περιστατικά, ότι κατά την υπερτεσσαρακονταετή δικαστική υπηρεσία μου δεν επιδίωξα ούτε υπήρξα ποτέ αρεστός σε κανέναν «καίσαρα» οποιασδήποτε εξουσίας, αλλά πάντοτε απέκρουσα αποφασιστικά οιαδήποτε επέμβαση ή παρέμβαση στη δικαστική μου συνείδηση, από όσο ψηλά και αν προερχόταν, και δεν υπολόγισα ποτέ τίποτα και κανέναν κατά την εκπλήρωση του καθήκοντός μου της διαφύλαξης της δικαστικής μου ανεξαρτησίας. Αποχωρών δε εντός ολίγου από την ενεργό υπηρεσία (γιατί δικαστής θα παραμείνω μέχρι του φυσικού μου τέλους), αφήνω ως παρακαταθήκη στους νεότερους δικαστές τα σχετικά υπηρεσιακά μου βιώματα, ως έμπρακτα παραδείγματα διδαχής του τρόπου με τον οποίο πρέπει να αποκρούουν κάθε επίβουλο της δικαστικής τους ανεξαρτησίας.

Πώς συντίθεται και πώς λειτουργεί το Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο;

Τα της συγκροτήσεως και λειτουργίας του Ανωτάτου Δικαστικού Συμβουλίου προβλέπονται και ρυθμίζονται από το σύνταγμα και τον Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών. Για να αντιμετωπισθούν, όμως, οι δυσλειτουργίες που εμφανίστηκαν στην πράξη κατά τη λειτουργία του Ανωτάτου Δικαστικού Συμβουλίου, καθώς και για τα γενικότερα προβλήματα στη διοίκηση της Δικαιοσύνης, πρέπει να γίνουν οι απαραίτητες αλλαγές και τροποποιήσεις του συντάγματος και του Ν. 1756/1988, όπως ισχύει. Για όλα τα σχετικά ζητήματα έχω έτοιμες τις προτάσεις μου και εν καιρώ θα τις δημοσιοποιήσω και θα τις θέσω υπόψη των αρμοδίων οργάνων του κράτους. Οπωσδήποτε, δε, πρέπει να τεθεί σε νέες νομικές βάσεις και ο δικαστικός συνδικαλισμός.

Ποιος είναι αυτός ο πολυπρόσωπος μηχανισμός που αντιμετωπίσατε όταν διατάξατε την πειθαρχική δίωξη του ανακριτή της υπόθεσης Siemens Ζαγοριανού;

Για τα πρόσωπα που απαρτίζουν τον σκληρό και αδίστακτο πολυπρόσωπο μηχανισμό προστασίας του ελεγχόμενου πειθαρχικά και ποινικά πρωτοδίκη Νικολάου Ζαγοριανού έχω αναφερθεί σε επίσημα έγγραφά μου και έχω δώσει σχετικώς και κατάθεση. Επειδή, όμως, βρίσκεται σε εξέλιξη η σχετική έρευνα δεν θέλω να επεκταθώ περισσότερο για να μην παρεξηγηθώ ότι θέλω να προκαταλάβω την κρίση των αρμοδίων δικαστικών οργάνων.

Ποιος τελικά προστατεύει τους διεφθαρμένους, τους ανήθικους και τους ανίκανους;

Την απάντηση στο ερώτημα αυτό έχει δώσει σε βαρυσήμαντο άρθρο του στο νομικό περιοδικό «Συνήγορος» ο αείμνηστος πρόεδρος του Αρείου Πάγου Στέφανος Ματθίας το έτος 2005. Θα συμφωνούσα μαζί του ότι τα κρούσματα διαφθοράς στη Δικαιοσύνη εξηγούνται από μια γενικότερη χαλάρωση, που εμφανίστηκε μετά το έτος 1990 και οφείλεται κυρίως σε χειρισμούς της πολιτικής ηγεσίας. Ευκαιριακά νομοθετήματα, που θεσπίστηκαν έκτοτε, με δήθεν φιλοδικαστικά μέτρα, ασυμβίβαστα με το δικαστικό φρόνημα, στην πραγματικότητα βολέματος ανεπαρκών δικαστών, προωθήθηκαν για να στηριχθεί η επανεκλογή συνδικαλιστών που ήταν ή εμφανίζονταν ως κομματικά προσκείμενοι, και για να μπορεί, μέσω αυτών, να επηρεάζει η πολιτική ηγεσία τους δικαστές. Καθιερώθηκε, τελικά, η καθυστέρηση ως «δικαίωμα» και με τη θέσπιση διαφόρων νομικών τεχνασμάτων κατά κανόνα δεν μπορεί να ελεγχθεί πειθαρχικά δικαστής για οκτάμηνη καθυστέρηση έκδοσης πολιτικής απόφασης. Έτσι, οι καθυστερήσεις θέριεψαν με νομοθετική κάλυψη. Παράλληλα, αναπτύχθηκε και το θλιβερό φαινόμενο διεφθαρμένοι ή ανεπαρκείς δικαστές και εισαγγελείς να προσφεύγουν και να ζητούν προστασία από διάφορα ετερόκλητα πρόσωπα, προκειμένου να αποφύγουν τις πειθαρχικές ή ποινικές συνέπειες των παραβάσεών τους ή να επιτύχουν την προαγωγή τους.

Και τι είδους πρόσωπα αναλαμβάνουν ρόλο προστάτη;

Eίτε πρόσωπα του δικαστικού χώρου, όπως συνδικαλιστές, ανώτατοι δικαστές εν ενεργεία και συνταξιούχοι, αλλά και δικαστές κατώτερων βαθμών, είτε πρόσωπα εκτός δικαστικού χώρου, όπως πολιτικοί, δημοσιογράφοι κ.λπ. Σε μερικές περιπτώσεις, μάλιστα, βλέπουν το φως της δημοσιότητας δημοσιεύματα στον Τύπο υπέρ διεφθαρμένων ή ανεπαρκών δικαστών. Έτσι στα παραδοσιακά «μιλήματα» ή «πιασίματα» μερικές φορές ολόκληρων συνθέσεων, πολλές φορές πιεστικά, χρησιμοποιείται και η προστασία του παντοδύναμου Τύπου. Για να αντιμετωπισθεί η σύγχρονη αυτή γάγγραινα της προστασίας διεφθαρμένων ή ανίκανων δικαστών, θα πρέπει να ληφθούν επειγόντως νομοθετικά μέτρα, για τα οποία έχω καταλήξει σε συγκεκριμένες προτάσεις.

«Προτιμώνται οι βολικοί, οι υπάκουοι, οι οσφυοκάμπτες...»

Ανέρχονται στην κορυφή οι άξιοι ή οι βολικοί και οσφυοκάμπτες;

Ο τρόπος και τα κριτήρια επιλογής της ηγεσίας της Δικαιοσύνης, στο πλαίσιο του πρωθυπουργοκεντρικού συστήματος διακυβέρνησης της χώρας, δηλαδή κατ' ουσίαν από τον εκάστοτε πρωθυπουργό και από αυτούς που επηρεάζουν την κρίση του υπέρ του ενός ή του άλλου υποψηφίου, αποτελούν την πιο πονεμένη ιστορία της ελληνικής Δικαιοσύνης, έχουν εξελιχθεί σε τραγωδία για την ανεξαρτησία της και απαρχή πολλών από τα δεινά της. Αν κατέγραφα όσα βίωσα, πάνω από σαράντα χρόνια, σχετικά με τις επιλογές αυτές, τα όσα είδα και άκουσα, θα αρκούσαν για να γεμίσουν τις σελίδες ενός βιβλίου, με τον τίτλο «Η μαύρη βίβλος της ελληνικής Δικαιοσύνης». Προς το παρόν, επιγραμματικά σημειώνω ότι προτιμώνται, σε αρκετές περιπτώσεις, στις επιλογές αυτές όχι οι άριστοι αλλ' οι αρεστοί στον εκάστοτε πρωθυπουργό και στο περιβάλλον του, οι βολικοί, οι υπάκουοι, οι ασφυοκάμπτες, οι διαπλεκόμενοι, οι συναλλασσόμενοι, οι κομματικά προσκείμενοι, οι δημοσιοσχεσίτες και, βέβαια, οι συνεργαζόμενοι με θρησκευτικές ή παραθρησκευτικές σέχτες ή με συνδικαλιστές του κλάδου ως κομματικούς τοποτηρητές ή οι έχοντες σχέση με υπουργούς ή άλλα πρόσωπα της εκτελεστικής εξουσίας. Έτσι δημιουργούνται κακά πρότυπα και περνά το μήνυμα στους νεότερους δικαστές ότι, για να προαχθούν στην ηγεσία της Δικαιοσύνης, θα πρέπει να γίνουν και αυτοί αρεστοί και υποτακτικοί στην εκτελεστική εξουσία και τους παρατρεχάμενούς της.

Και τι είδους «δουλείες» προκύπτουν για τους δικαστικούς λειτουργούς από αυτές τις νοσηρές σχέσεις;

Και όλοι αυτοί που κόπτονται υπέρ του ενός ή του άλλου υποψηφίου, και ιδίως οι βαρόνοι της πολιτικής, του Τύπου και του χρήματος, ενεργούν έπειτα από δουλικές παρακλήσεις του εκλεκτού τους, αφού ο τελευταίος διέλθει επιτυχώς τις εξετάσεις υποτέλειας στις οποίες τον υποχρεώνουν και υπογράψει το σχετικό νοητό «γραμμάτιο» οφειλής, και βέβαια προς εξυπηρέτηση των ιδιοτελών τους συμφερόντων, γιατί είναι σίγουρο ότι αν επιλεγεί ο εκλεκτός τους θα του ζητήσουν το τίμημα της οφειλής του (αντάλλαγμα), δηλαδή την ψυχή και τη συνείδησή του. Η «οφειλή» αυτή αποτελεί και τον «προσωπικό λόγο» εκτροπής σε ανομίες, αδικίες και δικαστικές αυθαιρεσίες από ορισμένους δικαστικούς λειτουργούς. Ευτυχώς, όμως, που υπάρχουν και φωτεινές εξαιρέσεις, γνωστές βέβαια στους παροικούντες στην Ιερουσαλήμ, όπου δικαστές πανάξιοι κατέλαβαν αξιοκρατικά τις κορυφαίες θέσεις της ηγεσίας της Δικαιοσύνης, τις οποίες και λάμπρυναν με την παρουσία και το έργο τους. Αλλά, αν οι εξαιρέσεις αυτές δεν γίνουν ο κανόνας, τότε θα εξακολουθεί να παραμένει φενάκη και όνειρο απατηλό η ανεξαρτησία στον χώρο της Δικαιοσύνης.

41 χρόνια στις επάλξεις της Θέμιδος

Ο κ. Ι. Παπανικολάου έδωσε εξετάσεις για να γίνει δικαστής το 1968 και διορίστηκε ειρηνοδίκης το 1969. Εκείνη την εποχή η Δικαιοσύνη περνούσε περίοδο εαρινής άνθησης. Τα οικονομικά μέτρα που είχε λάβει το 1964 η τότε κυβέρνηση του Γεωργίου Παπανδρέου (διπλασιασμός σχεδόν των αποδοχών των δικαστικών λειτουργών) αποτέλεσαν σοφά κίνητρα για να εισέλθουν στη Δικαιοσύνη αξιόλογοι και ιδιαίτερα ικανοί νομικοί, αλλά και για να πνεύσει ούριος άνεμος ανύψωσης της Δικαιοσύνης. «Προσδοκούσα να υπηρετήσω μια Δικαιοσύνη που θα τη συγκροτούσαν λίαν υψηλού επιστημονικού κύρους και ήθους δικαστικοί λειτουργοί, που μοναδικό τους μέλημα θα ήταν να λύνουν τις διαφορές και τις συγκρούσεις μεταξύ των ανθρώπων, αλλά και μεταξύ του κράτους και των πολιτών, εφαρμόζοντας κατά συνείδηση τους νόμους και τις αρχές του δικαίου, πραγματικά ανεξάρτητοι, ηθικά ακέραιοι και απρόσβλητοι και αμόλυντοι στην κρίση τους από κάθε παρέμβαση», λέει ο κ. Παπανικολάου. Δυστυχώς, τα πράγματα στη Δικαιοσύνη δεν εξελίχθηκαν σύμφωνα με τις προσδοκίες και τα οράματά του. Έτσι, έπειτα από σαράντα ένα χρόνια συνεχούς πραγματικής διακονίας της Δικαιοσύνης, αποχωρεί στις 30.6.2010, λόγω ορίου ηλικίας, έμπλεος ανάμεικτων συναισθημάτων, εν μέσω της βαθύτατης και πολύπλευρης κρίσης που βιώνει η πατρίδα και ενώ η Δικαιοσύνη, ως θεσμός της Δημοκρατίας, διέρχεται, όπως λέει ο ίδιος, «τη μεγαλύτερη κρίση που γνώρισε ποτέ τα τελευταία 50 χρόνια, βαρύτατα τραυματισμένη από φαινόμενα διαφθοράς, σήψης, αναποτελεσματικότητας και αρνησιδικίας».

Από τη μια πλευρά, λοιπόν, εκφράζει ικανοποίηση γιατί αντικρίζει «καπνόν αναθρώσκοντα» από τη νοητή Ιθάκη των προσωπικών του στόχων, με την ηθική πληρότητα ότι στάθηκε πιστός στον όρκο του και ότι υπηρέτησε τη Δικαιοσύνη με το πάθος που τρέφει γι' αυτήν, αλλά και τη βεβαιότητα ότι είναι έτοιμος να αντιμετωπίσει την κρίση της Ιστορίας για το σύνολο του δικαστικού του έργου. Από την άλλη πλευρά, δηλώνει ο κ. Παπανικολάου: «Αισθάνομαι άφατη λύπη για την παρακμή και την κατάπτωση της Δικαιοσύνης της πατρίδας μου, αλλά και οργή και αγανάκτηση για τις νοοτροπίες και συμπεριφορές αρκετών δικαστικών λειτουργών, όπως τα σχετικά περιστατικά, προσωποποιημένα, τα έχω καταγράψει με οδύνη σε σωρεία επίσημων εγγράφων μου».

Κόσμος του Επενδυτή

26 Ιουνίου 2010

Aντιδράσεις στις «βόμβες» Παπανικολάου μέσω «KτE»

Tι απαντά η Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων στις αιχμηρές καταγγελίες του αντιπροέδρου A.Π.

Αίσθηση έκανε στους νομικούς και όχι μόνο κύκλους το πρωτοσέλιδο του «ΚτΕ» το προηγούμενο Σάββατο και η συνέντευξη του α΄ αντιπροέδρου του Αρείου Πάγου Ιωάννη Παπανικολάου στην εφημερίδα μας, στο πλαίσιο της οποίας αποκάλυπτε τη ζοφερή κατάσταση που επικρατεί στον χώρο της Δικαιοσύνης.

Οι καταγγελίες του κ. Παπανικολάου για το έλλειμμα ανεξαρτησίας που επικρατεί στον εξαιρετικά ευαίσθητο χώρο, οι ηχηρές αναφορές του σε «κομματικές και κρατικές παρεμβάσεις, οσφυοκάμπτες και θεσιθήρες δικαστές, αναξιοκρατία και ανικανότητα που επικρατεί στους ναούς της Θέμιδος», προκάλεσαν ποικίλα σχόλια, όχι μόνο για το περιεχόμενό τους αλλά και για το σπάνιο αν όχι πρωτοφανές του γεγονότος, ένας ανώτατος δικαστικός λειτουργός να τα λέει «έξω από τα δόντια».

Φυσικά, οι αιχμηρές επισημάνσεις του κ. Παπανικολάου ενόχλησαν κάποιους συναδέλφους του, ιδιαίτερα συνδικαλιστικούς εκπροσώπους του κλάδου, ωστόσο επίσημη και δημόσια αντίδραση υπήρξε μόνο από την Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων που μας απέστειλε ένα εκτενές σχόλιο-απάντηση στον κ. Παπανικολάου το οποίο και δημοσιεύουμε: «Είναι περίεργο, αλλά όχι ανεξήγητο, ότι πολλοί συνάδελφοι, στη δύση της καριέρας τους (ο κ. Παπανικολάου συνταξιοδοτείται σε επτά ημέρες), ανακαλύπτουν όψιμα “Καίσαρες εξουσιών” και “έλκη και δεινά στη Δικαιοσύνη”, στα οποία οι ίδιοι, λόγω των “αρετών” τους, δεν έχουν συμμετοχή.

Ο κ. Παπανικολάου πρέπει να αισθάνεται υπερήφανος που υπηρέτησε τη Δικαιοσύνη της χώρας μας επί 40 έτη, και μάλιστα από τον Ιούλιο του έτους 2007 από τη θέση του αντιπροέδρου του Ανωτάτου Δικαστηρίου, επιλεγείς στη θέση αυτή από το τότε Υπουργικό Συμβούλιο, με την ίδια διαδικασία του “πρωθυπουργοκεντρικού” συστήματος, που σήμερα επικρίνει. Διαφορετικά, δηλαδή αν δεν νιώθει υπερήφανος, θα είχε προ πολλού παραιτηθεί, αφού οι “ευαισθησίες” του δεν θα του επέτρεπαν να προσφέρει τις υπηρεσίες του, και μάλιστα και από τη θεσμική θέση του προϊσταμένου Επιθεώρησης, θέση που η πολιτεία τού εμπιστεύθηκε. Από τη θέση αυτή θα μπορούσε να συμβάλει στη διόρθωση των “κακώς κειμένων”, τα οποία όψιμα ανακάλυψε, αν και σε επίσημο έγγραφό του πριν από ένα έτος, ως προϊστάμενος της Επιθεώρησης, εξαίρει το έργο και την προσφορά των δικαστικών λειτουργών μας.

Και επειδή ο κ. αντιπρόεδρος κατά τις περιηγήσεις του στο παρελθόν επικαλέσθηκε τον αείμνηστο εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Ευάγγελο Κρουσταλάκη, παραθέτουμε ακριβώς ποια ήταν η γνώμη του για τους επικριτές της Δικαιοσύνης». Έγραφε, λοιπόν, ο Κρουσταλάκης τον Δεκέμβριο του 2001:

«Όλοι εκείνοι οι οποίοι ρίχνουν τον λίθο του αναθέματος στους δικαστές και στους εισαγγελείς, που ανεύθυνα και αβασάνιστα μιλάνε για “επηρεασμό” τους από την πολιτική εξουσία, που δεν διστάζουν να αφήσουν υπονοούμενα για “κομματισμό” και “χρηματισμό” δικαστικών λειτουργών, χωρίς όμως να γίνονται σαφείς στις καταγγελίες τους και χωρίς να προσκομίζουν -όπως κάθε τίμιος άνθρωπος οφείλει να πράττει- αποδείξεις για τους ισχυρισμούς τους, τίποτε άλλο δεν κάνουν παρά να αλωνίζουν χωρίς ντροπή σε πεδιάδες που ανήκουν στης συκοφαντίας τους ανίερους χώρους. Είναι ασυγχώρητο το ολίσθημά τους όταν, επί του ασφαλούς, φθείρουν το κύρος των συναδέλφων τους και υποσκάπτουν το έργο τους.

Έτσι, ο καθένας μας δικαίως αναλογίζεται: Δεν υπάρχει τέλος πάντων και κάποια ευθύνη εκείνων; Τι έκαναν τόσα χρόνια για τη βελτίωση της απονομής της Δικαιοσύνης; Και ας μη θυμηθούν πάλι το γνωστό τροπάριο για “κομματικές επιλογές της ηγεσίας της Δικαιοσύνης”. Και εκείνων η επιλογή με αυτή τη διαδικασία έγινε και την αποδέχθηκαν. Ας σταματήσει πια αυτό το άλλοθι».

«Η Ένωσή μας, της οποίας ο κ. αντιπρόεδρος υπήρξε και είναι μέλος της, συμβάλλοντας με την ψήφο του στην εκλογή “τυραννίσκων και μεγαλόσχημων συνδικαλιστών”, επιθυμεί να διαβεβαιώσει την ελληνική κοινωνία ότι μπορεί να έχει απόλυτη εμπιστοσύνη στους δικαστικούς λειτουργούς της, στην επιστημοσύνη και στο ήθος τους. Πολύ περισσότερο σήμερα, στους δύσκολους καιρούς που περνάμε, οι δικαστικοί λειτουργοί αποτελούν την τελευταία ελπίδα του λαού μας. Και είμαστε εδώ για να διαφυλάττουμε τους θεσμούς και τα δίκαια των πολιτών».

Ελευθεροτυπία

Σάββατο 17 Ιουλίου 2010

Διαφθορά, αδιαφάνεια, αναποτελεσματικότητα

http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=184044

Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΖΕΡΒΑ

Για φαινόμενα διαφθοράς, αδιαφάνειας και ανεπάρκειας δικαστών που, σε συνδυασμό με τον σφικτό εναγκαλισμό τους από την εκτελεστική εξουσία, έχουν οδηγήσει σε ατυχείς επιλογές ηγεσίας και έφεραν την ελληνική Δικαιοσύνη σε κατάσταση αμφισβήτησης και αναποτελεσματικότητας κάνει λόγο ο Ι. Παπανικολάου, αντιπρόεδρος του Αρείου Πάγου έως τον Ιούνιο του 2010 και προϊστάμενος της Επιθεώρησης των Δικαστηρίων το κρίσιμο διάστημα 2008-2009.

Είναι ο δικαστής που άσκησε πειθαρχική και ποινική δίωξη κατά του ανακριτή Ν. Ζαγοριανού για τους χειρισμούς του στην υπόθεση της Siemens, ενήργησε έρευνα για τυχόν ηθικούς αυτουργούς και χειραγώγησή του από προϊσταμένους και ήρθε σε σύγκρουση με τον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Ι. Τέντε, όταν επιχειρήθηκε να του αφαιρεθεί η υπόθεση. Είναι επίσης εκείνος που έδωσε εντολή να δημοσιευτεί η επίμαχη απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Κομοτηνής που δικαίωνε το Δημόσιο στη διαμάχη του με τη Μονή Βατοπεδίου.

Ο κ. Παπανικολάου μιλά για αδικαιολόγητη καθυστέρηση στην εκδίκαση πολιτικών και ποινικών υποθέσεων που συνιστά αρνησιδικία, αλλά και για μια νέα μορφή «λευκής απεργίας» των δικαστών που επιλέγουν να καθυστερούν επιτηδευμένα τη διάρκεια των δικών!

Σύμφωνα με στοιχεία που παραθέτει από τη θητεία του ως προϊστάμενος Επιθεώρησης, μέσα σ' ένα μόλις χρόνο έλαβε περίπου 1.200 καταγγελίες-παράπονα πολιτών για αδικαιολόγητη καθυστέρηση στην εκδίκαση των υποθέσεών τους, παράπονα κατά βάση δίκαια. Σε 700 περιπτώσεις ενήργησε αυτεπάγγελτη έρευνα για καθυστερήσεις, άσκησε 180 πειθαρχικές αγωγές και παρέπεμψε στην ολομέλεια του Αρείου Πάγου 32 δικαστές για απόλυση λόγω υπηρεσιακής ανεπάρκειας!

Ο κ. Παπανικολάου, συμφωνώντας με τον αείμνηστο τέως πρόεδρο του Αρείου Πάγου Στ. Ματθία, στηλιτεύει τη στενή σχέση δικαστών με την Εκκλησία. Οπως αποκαλύπτει, έστειλε επιστολή σε όλους τους δικαστές, στην οποία αναφέρει ότι ο κομματισμός και η θρησκοληψία νοθεύουν τη δικανική κρίση και ζητεί να διώκονται πειθαρχικά όσοι δικαστές επιδεικνύουν τις συγκεκριμένες συμπεριφορές. Για τα θέματα του όρκου επικαλείται την εφαρμογή των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου.

Προτείνει, τέλος, μια σειρά από μέτρα, όπως η κατάρτιση νέου Οργανισμού Δικαστηρίων, ο περιορισμός των αναβολών στις ποινικές δίκες, η τήρηση του καθημερινού οκτάωρου ωραρίου των δικαστηρίων και η αλλαγή του θεσμικού πλαισίου για τον δικαστικό συνδικαλισμό.

Αναλυτικά η συνέντευξη:

- Ποια είναι η σημερινή εικόνα της Δικαιοσύνης;

«Η πρωτοφανής βαθιά κρίση που διέρχεται η πατρίδα μας οφείλεται στην αδυναμία των θεσμών της Πολιτείας και βέβαια και της Δικαιοσύνης να εγκαθιδρύσουν στη χώρα πραγματικό κράτος δικαίου. Φαινόμενα διαφθοράς, αδιαφάνειας και κάθε μορφής ανεπάρκειες ή ανικανότητες, με προέχουσα την αρνησιδικία, έχουν περιαγάγει την ελληνική Δικαιοσύνη σε κατάσταση αμφισβήτησης, αρρυθμίας και αναποτελεσματικότητας. Ετσι ούτε το κοινό περί δικαίου αίσθημα των πολιτών ικανοποιείται ούτε η Δικαιοσύνη λειτουργεί με έναν τέτοιον τρόπο που οι πολίτες να αισθάνονται ότι υπάρχει η δικαστική εξουσία που άγρυπνα τους προστατεύει και ελέγχει κάθε ανομία».

- Πόσο ικανοί είναι οι δικαστές να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις των καιρών; Πώς θα αποκασταθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών στη Δικαιοσύνη;

«Στα εύλογα αυτά ερωτήματα των πολιτών καλούνται να απαντήσουν χωρίς χρονοτριβή οι δικαστικοί λειτουργοί έμπρακτα με τη δικανική τους κρίση και με στάσεις και συμπεριφορές ανταποκρινόμενες στις προκλήσεις των καιρών και να γίνουν μπροστάρηδες στον αγώνα εξόδου της χώρας από την κρίση. Οι δικαστές και οι εισαγγελείς πρέπει να γνωρίζουν καλώς πως είναι μαχητές-υπερασπιστές του ύψιστου οχυρού της Δημοκρατίας».

- Τι αφήνει πίσω το παραδικαστικό; Εγινε πραγματική κάθαρση;

«Σε μένα που βίωσα εκ των έσω τα λεγόμενα "παραδικαστικά κυκλώματα", που τόσο έπληξαν το κύρος και την αξιοπιστία της Δικαιοσύνης, και μάλιστα υπήρξα και εισηγητής στην Ολομέλεια του Αρείου Πάγου στην υπόθεση του τ. προέδρου Πρωτοδικών Ευάγγελου Καλούση, οι πικρές μνήμες είναι νωπές, σύμμεικτες με αισθήματα οργής και αγανάκτησης για εκείνους που διέσυραν τη Δικαιοσύνη και τους έντιμους λειτουργούς της. Από την πλευρά μου τόσον ως αρεοπαγίτης όσο και ως αντιπρόεδρος του Α.Π. προϊστάμενος της Επιθεώρησης των Δικαστηρίων, κατέθεσα στην προσπάθεια κάθαρσης της Δικαιοσύνης από το "παραδικαστικό" όλες μου τις δυνάμεις και ενήργησα κάθε τι το νόμιμο Ο χρόνος και τα γεγονότα θα δείξουν αν έγινε πραγματική κάθαρση».

- Μιλήσατε πρόσφατα για επίορκους, αριβίστες και οσφυοκάμπτες δικαστές και μάλιστα στην ηγεσία της Δικαιοσύνης. Τελικά η δικαστική ανεξαρτησία είναι άπιαστο όνειρο;

«Οσο εξακολουθεί να υπάρχει αλώβητος ο ομφάλιος λώρος σύνδεσης Δικαιοσύνης και εκτελεστικής εξουσίας και ο ασφυκτικός εναγκαλισμός της πρώτης από τη δεύτερη, που προκάλεσε τις ατυχείς επιλογές στην ηγεσία της Δικαιοσύνης με πολιτικά κριτήρια, τόσο θα εξακολουθεί να παραμένει φενάκη και όνειρο απατηλό η ανεξαρτησία, ως συνολική εικόνα, στον χώρο της Δικαιοσύνης».

- Ο Στ. Ματθίας είχε στηλιτεύσει τις ιδιότυπες σχέσεις πολλών δικαστών με την Εκκλησία. Πότε θα απαλλαγεί η Δικαιοσύνη από αυτή τη «στενή σχέση» με δεδομένο ότι έχουμε καταδικαστεί ήδη από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για το θρησκευτικό όρκο;

«Συμφωνώντας με τον αείμνηστο πρόεδρο του Αρείου Πάγου Στ. Ματθία, έχω τονίσει σε επίσημα έγγραφά μου, ως προϊστάμενος της Επιθεώρησης των Δικαστηρίων, ότι ο κομματικός και θρησκευτικός φανατισμός, η θρησκοληψία, η θρησκομανία και οι ιδεοληψίες νοθεύουν σοβαρά τη δικανική κρίση και οδηγούν τον δικαστικό λειτουργό σε αυθαίρετες ή άδικες κρίσεις. Η Δικαιοσύνη θα απαλλαγεί από αυτές τις "στενές σχέσεις", όχι μόνο μέσω της δημιουργίας του κατάλληλου νομοθετικού πλαισίου, κατ' εφαρμογήν της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) και της νομολογίας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, αλλά και όταν όσοι δικαστικοί λειτουργοί διακατέχονται από τέτοια νοθευτικά της κρίσης τους στοιχεία αποβάλλουν αυτά. Διαφορετικά θα πρέπει να ελέγχονται από τους επιθεωρητές και τον προϊστάμενο της Επιθεώρησης για τυχόν κατάδηλα εσφαλμένες κρίσεις τους, από δόλο ή βαριά αμέλεια, κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, οφειλόμενες στις άνω αιτίες».

- Σε ποια όρια φτάνει η αρνησιδικία; Πόσο καθυστερεί σήμερα η εκδίκαση υποθέσεων του πολίτη;

«Η αδικαιολόγητη καθυστέρηση στην εκδίκαση πολιτικών και ποινικών υποθέσεων και έκδοση αποφάσεων εντός εύλογου χρόνου σε πολλές περιπτώσεις σήμερα βρίσκεται στα όρια της αρνησιδικίας ή τα ξεπερνά, με αποτέλεσμα εκτός των άλλων η χώρα μας να έχει το θλιβερό προνόμιο να μετρά τις περισσότερες καταδίκες από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για παραβάσεις του εύλογου χρόνου απονομής της Δικαιοσύνης.

»Το σοβαρό φαινόμενο της αρνησιδικίας που πλήττει ευθέως το κύρος, την αξιοπιστία και την αποτελεσματικότητα της Δικαιοσύνης της χώρας και τραυματίζει καίρια το κράτος δικαίου, αφού προάγει σε παρανομίες και επιβράβευση ανόμων, ενώ εκτρέφει και τις αυτοδικίες, ήταν το κύριο πρόβλημα με το οποίο ήλθα αντιμέτωπος κατά τη διάρκεια της θητείας μου ως προϊστάμενος Επιθεώρησης, από 1-7-2008 έως και 15-9-2009. Από τη θέση αυτή έζησα έντονα την αγωνία πολιτών και τα παράπονά τους για αρνησιδικία».

- Τι καταγράψατε;

«Από τις περίπου 1.200 αναφορές και καταγγελίες πολιτών που ερεύνησα και διεκπεραίωσα πολλές αφορούσαν παράπονα κατά κανόνα δίκαια, για αδικαιολόγητη καθυστέρηση απονομής της δικαιοσύνης στις υποθέσεις τους. Επίσης σε 700, περίπου, περιπτώσεις, ενήργησα αυτεπάγγελτη έρευνα καθυστερήσεων στη Δικαιοσύνη. Ακόμη από τις 180 πειθαρχικές αγωγές που άσκησα κατά δικαστικών λειτουργών, η μεγάλη τους πλειοψηφία αφορούσε αδικαιολόγητη καθυστέρηση στην απονομή της δικαιοσύνης (για τις πολιτικές αποφάσεις η καθυστέρηση υπερέβαινε το οκτάμηνο από τη συζήτηση της υπόθεσης). Τέλος, δικάστηκαν στο ακροατήριο της ολομέλειας του Αρείου Πάγου δημοσίως 32 περιπτώσεις δικαστικών λειτουργών που παρέπεμψα για οριστική παύση λόγω υπηρεσιακής ανεπάρκειας κατά το άρθρο 60 του Κώδικα Δικαστικών Λειτουργών, από τις οποίες οι περισσότερες αφορούσαν κατ' εξακολούθηση αδικαιολόγητη καθυστέρηση στην απονομή της δικαιοσύνης.

»Βέβαια κατ' αντιδιαστολή προς την αδικαιολόγητη καθυστέρηση υπάρχει και η δικαιολογημένη, οφειλόμενη στον φόρτο εργασίας των δικαστικών λειτουργών και σε ορισμένες περιπτώσεις στη σοβαρότητα και πολυπλοκότητα των υποθέσεων. Θεωρώ όμως υποχρέωσή μου να τονίσω ότι κατά την άσκηση των καθηκόντων μου διαπίστωσα ότι πολλοί δικαστές και εισαγγελείς επιτελούν στο ακέραιο το καθήκον τους, αγωνιζόμενοι φιλότιμα και με όλες τους τις δυνάμεις, προκειμένου να αντιμετωπιστούν επιτυχώς τα φαινόμενα της αρνησιδικίας.

»Αξιοσημείωτο επίσης είναι το γεγονός ότι ως προϊστάμενος της Επιθεώρησης ευχαρίστησα εγγράφως τους δικαστές που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμά μου να περιορίσουμε την πέραν του οκταμήνου καθυστέρηση στις πολιτικές υποθέσεις».

- Ποια νομοθετικά μέτρα πρέπει να ληφθούν άμεσα ώστε να αλλάξουν τα πράγματα;

«Κατά τη γνώμη μου πρέπει να ληφθούν τα εξής μέτρα:

1 Κατάρτιση νέου σύγχρονου Κώδικα Οργανισμού των Δικαστηρίων, γιατί ο παρών 1756/88 όπως ισχύει έχει πλέον ξεπεραστεί σε πολλές διατάξεις από τις εξελίξεις και τις παρούσες ανάγκες για εύρυθμη λειτουργία της Δικαιοσύνης.

2 Προώθηση στη Βουλή προς ψήφιση της πρότασης σχεδίου νόμου που έχει καταρτιστεί και παραδοθεί στον υπουργό Δικαιοσύνης, για την αναμόρφωση του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, που κύριο στόχο έχει την επιτάχυνση και απλούστευση της πολιτικής δίκης.

3 Επίλυση όλων των προβλημάτων ώστε τα ποινικά δικαστήρια να λειτουργούν κάθε εργάσιμη ημέρα επί οκτάωρο ημερησίως (9 έως 4).

4 Αντιμετώπιση των αδικαιολόγητων αναβολών στις ποινικές δίκες και του εσχάτως εμφανισθέντος απαραδέκτου φαινομένου της "λευκής απεργίας" δικαστικών λειτουργών, κυρίως μέσω μιας επιτηδευμένα αργής διεξαγωγής της δίκης.

5 Θέση νέων κανόνων δικαίου για τον δικαστικό συνδικαλισμό».