Τί και γιατί γιορτάζουμε στις 14 Φεβρουαρίου
«Επικαλούμαι τον μεγάλο, τον περιπόθητο, τον γλυκύ Έρωτα, τον ισχυρό τοξότη που φλογίζει με δύναμη τους ανθρώπους, τον ταχύ και ασυγκράτητο, …εσύ μόνον, Έρωτα, κρατάς το πηδάλιο όλων αυτών, είσαι κυρίαρχος, επειδή κρατάς τα κλειδιά του επουρανίου αιθέρος, της θάλασσας, της Γης και του Ταρτάρου».
(Απόσπασμα από τον Ορφικό Υμνο, που είναι αφιερωμένος στον Έρωτα.)
Aπό πανάρχαιες εποχές οι αρχαίοι Έλληνες είχαν επισημάνει και εξάρει την αδιαφιλονίκητη ισχύ του Έρωτα εντός του Σύμπαντος· δεν εξυμνούσαν μόνο τη σεξουαλική δύναμη, τη φυσική παρόρμηση προς ένωση των αντιθέτων φύλων, αλλά και την πνευματική και την εντός της φύσης δύναμη, που εξωθεί σε ένωση και δημιουργία κάθε καλού και ωραίου, χρήσιμου και θαυμαστού. Οι αναφερόμενες ως οργιαστικές τελετουργίες του Διονύσου ήταν συμβολισμός της δημιουργικής δύναμης του Έρωτα, όπως την είχαν συλλάβει και την εξεδήλωναν οι Ορφικοί.
Οι νεοέλληνες, αισθανόμενοι την ανάγκη να συνεχίσουν να τιμούν τον Έρωτα, προσέφυγαν στον εορτασμό ενός τελείως άσχετου με τον έρωτα χριστιανού αγίου της Καθολικής Εκκλησίας, του αγίου Βαλεντίνου. Η Ορθόδοξη Εκκλησία (γιά ευνοήτους λόγους) αντιδρά στην λατρεία του αγίου Βαλεντίνου με το πρόσχημα, ότι είναι ξένος (Ρωμαίος ίσως) και προτείνει αντ΄ αυτού τη λατρεία δυό άλλων αγίων (επίσης ξένων, Εβραίων συγκεκριμένα), συμβάλλοντας έτσι στη σύγχυση που έχει επιφέρει το ελληνοχριστιανικό ιδεολόγημα στα μυαλά των σύγχρονων Ρωμιών.
Ο Έρως.
Άγαλμα του Λωράν Ονόρ Μαρκίς.
(Γλυπτοθήκη Κοπεγχάγης).
Η γιορτή του Έρωτα στην Ελλάδα και στη Ρώμη
Στα τέλη του μηνός Γαμηλιώνος (που διαρκούσε από τα μέσα Ιανουαρίου έως τα μέσα Φεβρουαρίου) γιορταζόταν στην αρχαία Αθήνα ο Ιερός Γάμος του Δία και της Ήρας. Από την γιορτή αυτή πήρε το όνομά του ο μήνας, που για τους Αθηναίους ήταν ο κύριος μήνας τέλεσης των γάμων τους, καθ΄ ότι θεωρούσαν, ότι αυτή η μεταβατική εποχή –του τέλους του χειμώνα και της αρχής της άνοιξης– προσφερόταν για την τέλεση του γάμου και την επίτευξη της σύλληψης. Βρίσκονταν έτσι σε αρμονία με τη φύση, που ετοιμαζόταν να ανθοφορήσει και να καρποφορήσει· τα ανθισμένα φυτά και οι ερωτικές περιπτύξεις των θεών ήταν για τους αρχαίους εκδηλώσεις της ίδιας δύναμης, του Έρωτα.
Σε μεταγενέστερες εποχές στην αρχαία Ρώμη συνέχισαν να τιμούν τον Έρωτα, καθώς και την Ήρα, την οποία είχαν μετονομάσει σε Γιούνο (Juno). Την τιμούσαν στις 14 Φεβρουαρίου ως βασίλισσα των ρωμαϊκών θεών και θεαινών και προστάτιδα των γυναικών και του γάμου. Την επόμενη ημέρα –15 Φεβρουαρίου– άρχιζαν τα Λουπερκάλια, γιορτές αφιερωμένες στη γονιμότητα και στον έρωτα. Την πρώτη ημέρα των εορτών οι νέες κοπέλες έρριχναν ένα χαρτάκι με το όνομά τους σε ένα δοχείο. Κάθε νέος τραβούσε κι από ένα χαρτάκι και με όποια κοπέλα τού τύχαινε περνούσαν μαζί τις υπόλοιπες μέρες της γιορτής· κι αν ενδεχομένως ερωτεύονταν, αργότερα παντρεύονταν.
Κάτω από κάθε άγιο φαίνονται σε μεγέθυνση αυτά που γράφουν τα χαρτιά που κρατά. Οι χριστιανοί άγιοι αγωνιούν να αντικαταστήσουν το «κατά φύση» με το «παρά φύση». Παραγγέλλουν τη νίκη επί του σώματος και τη νίκη επί της φύσης. Ο προς τα δεξιά άγιος υποστηρίζει, ότι η οδός του θεού είναι να βιάζεις τον εαυτό σου. (Οι τοιχογραφίες είναι από τη Μονή Πεντέλης.)
Από τη χαρά στην «ενοχή» και την «αμαρτία»
Το τι μεσολάβησε κι από αυτές τις γιορτές φτάσαμε στη λατρεία του αγίου Βαλεντίνου είναι γνωστό. Ο Χριστιανισμός κατάργησε με άγριους τρόπους όλες τις γέφυρες με την κατά φύση ζωή. Τέχνες, επιστήμες, εορτές, πολιτισμός, παραδόσεις κι έθιμα συρρικνώθηκαν κι αλλοτριώθηκαν. Αξίες και πρότυπα πανάρχαια περιφρονήθηκαν με ανεπανόρθωτες επιπτώσεις. Η ρώμη αντικαταστάθηκε από την ασθενικότητα, η υπερηφάνεια από την ταπείνωση, η χαρά κι η ευτυχία για τη ζωή από τη λύπη και τη μελαγχολία, ο ήρωας έγινε μάρτυρας, η έρευνα άλογη πίστη. Οι ελεύθεροι άνθρωποι χρίστηκαν «δούλοι του Θεού». Ο Χριστιανισμός «βάλθηκε να αρρωστήσει την ανθρωπότητα αντιστρέφοντας την έννοια του καλού και του κακού, του νοσηρού και του υγιούς, του αληθινού και του ψεύτικου», όπως παρατηρεί ο Νίτσε. Εχθρότητα καλλιεργήθηκε για το ανθρώπινο σώμα κι η θεά του έρωτα, η Αφροδίτη, διαπομπεύτηκε ως πόρνη και δαιμόνισσα. Η ερωτική πράξη από φυσιολογική λειτουργία και χαρά έγινε αμαρτία, θεωρήθηκε πηγή όλων των δεινών της ανθρωπότητας, διασάλεψε την ψυχική ισορροπία του ανθρώπου και τον γέμισε ενοχές, νευρώσεις κι άγχος.
Το ευαγγέλιο είναι σαφές:
- «Και υπάρχουν ευνούχοι, αυτοί που ευνούχισαν τους εαυτούς τους για τη βασιλεία των ουρανών» («κατά Ματθαίον», 19, 12).
- «Κάθε ένας που βλέπει γυναίκα και την επιθυμεί, ήδη εμοίχευσε… εάν ο οφθαλμός σου ο δεξιός σε σκανδαλίζη, βγάλτον και πέτα τον… εάν το δεξί σου χέρι σε σκανδαλίζη, κόψτο και πέτα το· διότι σε συμφέρει να χάσης ένα από τα μέλη σου, προκειμένου να μη βληθή όλο το σώμα σου στην γέενναν» («κατά Ματθαίον», 5, 27-30).
| Είναι απίστευτο το πόσες πολλές ημέρες του έτους απαγορεύεται να συνευρεθεί ερωτικά ένα καθ΄ όλα νόμιμο ορθόδοξο ανδρόγυνο: - 50 ημέρες πριν το Πάσχα. - 15 ημέρες πριν τον Δεκαπενταύγουστο. - Μερικές ημέρες πριν την εορτή των 12 Αποστόλων (δεν είναι σταθερή). - 40 ημέρες πριν τα Χριστούγεννα. - Τὶς παραμονές επισήμων αργιών (Φώτων, Σταυρού κ.τ.λ.). - Κάθε Τετάρτη (επειδή Τετάρτη συνελήφθη ο Ιησούς). - Κάθε Παρασκευή (επειδή Παρασκευή σταυρώθηκε). - Εκτός της Τετάρτης και της Παρασκευής κάθε δεύτερη Τρίτη, Πέμπτη και Σάββατο, όταν ο χριστιανός πρόκειται να μεταλάβει την Κυριακή. (Κάθε καλός χριστιανός μεταλαμβάνει τουλάχιστον κάθε 15 ημέρες.) Αν εκτός των παραπάνω ημερών ληφθούν υπ΄ όψη και τα έμμηνα της γυναίκας, τότε από τις 365 ημέρες του χρόνου απομένουν διαθέσιμες για ερωτική συνεύρεση στο ζευγάρι σχεδόν μόνον 100 ημέρες, δηλαδή λιγώτερες από το ένα τρίτο. |
Οι αρχαίοι θεοί απεικονίζονταν γεμάτοι ερωτικό σφρίγος.
Οι χριστιανοί άγιοι παρουσιάζονται εξαντλημένοι, βλοσυροί, σκυθρωποί και ανέραστοι.
Ο άγιος Ιερώνυμος ανέχεται απλώς τον γάμο για ένα και μόνο λόγο: «επειδή προμηθεύει στον κόσμο παρθένες». Ο άγιος Κυπριανός θεωρεί τις παρθένες «συζύγους του Ιησού», άρα κάθε επαφή τους με άντρα σημαίνει «μοιχεία σε βάρος του Χριστού». Οι Πατέρες της Εκκλησίας (άτομα δηλαδή που δεν έκαναν οικογένεια και παιδιά, δεν έγιναν πατέρες) διαίρεσαν και ταξινόμησαν όλες τις φυσιολογικές βιολογικές λειτουργίες, τις οποίες θεώρησαν ακάθαρτες και τις βάπτισαν αμαρτίες. Θέσπισαν κανόνες και ποινές (μετάνοιες, ξηροφαγία, γονυκλισίες κ.τ.λ.) για κάθε είδους «παρέκκλιση». Τέτοιες «παρεκκλίσεις» θεωρούνται το να πλυθείς, να περιποιηθείς την κόμμωσή σου, να φιλήσεις ή να χαϊδέψεις άτομο άλλου φύλου, ακόμα κι αν δεν έχεις ολοκληρωμένη επαφή μαζί του, και άλλα πολλά. Ειδικά στο «Πηδάλιον», στο οποίο έχουν συγκεντρωθεί όλες οι αποφάσεις των Οικουμενικών Συνόδων και τα διδάγματα των Αποστόλων και των Πατέρων της Εκκλησίας, το θέμα του έρωτα κι οι αντίστοιχες ποινές καταλαμβάνουν πλείστες σελίδες. Η ταξινόμηση σε πολλές κατηγορίες (ονείρωξη, ρεύση, αμοιβαία αυτοϊκανοποίηση κ.λπ.) αγγίζει τα όρια του παραλογισμού.
Η πλαστογράφηση μιάς γιορτής της φύσης σε χριστιανική
Ο έρωτας όμως είναι πανίσχυρος. Ούτε οι θεοί δεν μπορούν να του ξεφύγουν. Οι θεοκράτες μπορεί να έκαψαν βιβλιοθήκες, να γκρέμισαν ναούς, να σκότωσαν φιλοσόφους, να ισοπέδωσαν ολόκληρες πολιτείες, τον Έρωτα όμως δεν μπόρεσαν να τον νικήσουν. Ο άνθρωπος δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς τον Έρωτα. Ο σύγχρονος Ρωμιός επιθυμώντας διακαώς να συνεχίζει να τιμά και να γιορτάζει τον Έρωτα, ξεκομμένος όμως από τη φύση και πελαγωμένος στη σχιζοφρένεια του ελληνοχριστιανισμού, δέχθηκε ως άγιο του Έρωτα τον Βαλεντίνο, που προέρχεται από τη Δύση και ουδόλως σχετίζεται με τον Έρωτα. Τι άνθρωπος όμως ήταν το άτομο αυτό, που το έχρισαν «προστάτη του Έρωτα»;
Ο αυτοκράτορας Κλαύδιος ο Β΄ τον 3ο αιώνα μ.Χ. αντιμετωπίζοντας προβλήματα λειψανδρίας για την επάνδρωση των λεγεώνων του και πιστεύοντας, ότι αιτία ήταν το ότι οι νέοι άνδρες προτιμούσαν να μένουν στα σπίτια τους με τις γυναίκες τους, αντί να κατατάσσονται στο ρωμαϊκό στρατό, έλαβε την απόφαση να ακυρώσει όλους τους αρραβώνες και τους γάμους. Ο Βαλεντίνος, ο οποίος είχε ήδη αποφύγει τη στράτευση, καθ΄ ότι είχε γίνει ιερέας, αποφάσισε να βοηθάει τους Ρωμαίους εκείνους, που δια του γάμου επιχειρούσαν να αποφύγουν την κατάταξή τους στο στρατό· άρχισε να τελεί μυστικά γάμους. Ο Χριστιανισμός είχε ήδη αρχίσει εξαπλούμενος να ροκανίζει τα θεμέλια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ο Βαλεντίνος –αγνώστου καταγωγής– έπαιξε άριστα το ρόλο του. Κάποια στιγμή όμως η αντικρατική του δράση έγινε αντιληπτή από τις αρχές, οπότε, όπως ήταν φυσικό, τον συνέλαβαν, τον κατεδίκασαν σε θάνατο και τον εκτέλεσαν. Η Δυτική Εκκλησία αποφάσισε να τον ανακηρύξει άγιο για τις υπηρεσίες του και να γιορτάζει τη μνήμη του στις 14 Φεβρουαρίου.
Στα τέλη του 5ου αιώνα μ.Χ. ο πάπας Γελάσιος, προσπαθώντας να καταργήσει τα Λουπερκάλια, μετέφερε τη γιορτή μία μέρα πριν. Έτσι οι γιορτές του Έρωτα συνέπεσαν με τη γιορτή του Αγίου Βαλεντίνου, ο οποίος –ερήμην του– έμεινε στη συνείδηση του κόσμου ως άγιος-προστάτης των ερωτευμένων.
Αριστερά: Ο άγιος Βαλεντίνος.
Δεξιά στην επάνω σειρά: ο Ακύλας και η Πρίσκιλλα.
Εκκλησία της Ελλάδος: «Όχι Ρωμαίους, θέλουμε Εβραίους!»
Από τότε που τα τελευταία χρόνια (επηρεασμένοι από την κατά κάποιο τρόπο αναβίωση των εορτών του Έρωτα στη Δύση έστω και για εμπορικούς λόγους) άρχισαν και οι νεοέλληνες να ανταλλάσσουν ερωτικά δώρα στις 14 Φεβρουαρίου, η Ορθόδοξη Εκκλησία άρχισε τις διαμαρτυρίες: «Μην λατρεύετε τον Βαλεντίνο, γιατί αυτός ο άγιος είναι ξένος». Πόσοι όμως από τους αγίους που λατρεύει η Εκκλησία είναι Έλληνες; Είναι Έλληνας ο Αβραάμ, ο Ισαάκ, ο Ιακώβ, ο Λωτ, οι προφήτες; Είναι Έλληνας ο Ιησούς και η μητέρα του, η Μαριάμ; Είναι Έλληνες πρωτοκλασάτοι άγιοι της Ορθοδοξίας, όπως ο Κωνσταντίνος, η Ελένη, ο Ιωάννης, ο Αντώνιος, ο Γεώργιος, ο Δημήτριος και τόσοι άλλοι; Ή μήπως ο άγιος της υπερκατανάλωσης Santa Claus – κοινώς Άι Βασίλης, το διαφωτιστικό αυτό εύρημα της Κόκα Κόλα; (Βλ. Μιά γιορτή κατά φύση, που έγινε παρά φύση).
Ο πρώην αρχιεπίσκοπος κ. Χριστόδουλος είχε προτείνει να γιορτάζουμε στις 13 Φεβρουαρίου ως προστάτες των ερωτευμένων τον Ακύλα και την Πρίσκιλλα. Ο Ακύλας –σκηνοποιός, κάτοικος Κορίνθου– ήταν ο Εβραίος εκείνος, που μαζί με τη γυναίκα του Πρίσκιλλα φιλοξένησαν τον Παύλο, όταν έφτασε στην Κόρινθο. Αργότερα τον ακολούθησαν στο ταξίδι του στην Έφεσο («Πράξεις», κεφ. 18 και «Α΄ πρὸς Κορινθίους», 16,19).
* * *
| Όπως και να εορτάζεται οιοσδήποτε «προστάτης του Έρωτα» πάντως, δυτικά η ανατολικά, στις 14 Φεβρουαρίου, ή σε οποιαδήποτε άλλη ημέρα του έτους, κανένας ενθουσιασμός, κανένα έργο δημιουργικό δεν μπορεί να εκδηλωθεί και να πραγματοποιηθεί χωρίς την ερωτική έμπνευση, την παρόρμηση, την διέγερση και το ενδιαφέρον, που προκαλεί ο ίδιος ο χωρίς «προστάτες» παντοδύναμος Έρως. Ως ελεύθεροι άνθρωποι μπορούμε και πρέπει ν΄ αφήσουμε τις ενοχές και τα συμπλέγματα για τους υπηρέτες της θρησκείας της ερήμου και να τον ενεργοποιήσουμε ελεύθερα και δημιουργικά.
| | | | | |
Κίμων Ελευθερίου
15.2.2010
