Ένα ανοιγόκλειμα του βλεφάρου.

Τα παιδιά μου μεγάλωσαν πια. Γίναν έφηβοι. Ο γιός μου έβγαλε μουστάκια, η κόρη μου βυζιά και ο δικός μου ο χρόνος στην ζυγαριά έφτασε κάπου στο μηδέν για να αρχίσει να γέρνει από την άλλη πλευρά, της απώλειας. Περίμενα καιρό πότε θα έρθει η ώρα που τα παιδιά δεν θα είναι πια παιδιά και θα με ρωτήσουν… Και σήμερα με ρώτησαν. Ο γιός μου πρώτος ξύνοντας τις πυκνά τριχωτές του γάμπες με ύφος που μου θύμισε χρόνια περασμένα όταν έβλεπα το αύριο με τα αθώα μάτια της νιότης. Εκείνα τα μάτια που το βάθος τους μετριέται με ωκεανούς και που η ζωή διαγράφεται μεγάλη προς το άγνωστο. Η ματιά του μου θύμισε εμένα όταν μπροστά μου ανοιγότανε το χάος δίχως παρελθόν και μόνο με μέλλον. Τότε που ακόμη η μνήμη ήτανε κοντή και ο άπλετος χώρος λουζότανε στο φως και πνιγόταν στα σκοτάδια ταυτόχρονα δίνοντας στην ζωή την τεράστια εκείνη ώθηση που σε κάνει να θέλεις να στύψεις την πέτρα και να βγάλει ζουμί.

-μπαμπά τι σκέφτεσαι για το μέλλον σου;

Αυτή ήταν η ερώτηση που πλέον έθεσε τα θεμέλια του διαχωρισμού των μελλόντων μας. Το παιδί δεν είναι πια παιδί, χαράζει σιγά σιγά την δική του πορεία. Το μέλλον μου και το μέλλον του. Ίσως να σκέφτηκε και σε υποστήριξη και θέλει να γνωρίζει. Σωστό είναι σκέφτηκα.

-Θα φύγω του απάντησα.

-Και που θα πας; Πετάχτηκε η κόρη μου. Το θηλυκό το μυαλό έχει πάντα ένα στόχο έναν σκοπό, και η κόρη μου τον έθετε με όλο εκείνο το μεγαλείο του αυθορμητισμού που κάνει τα μάτια να στρογγυλεύουν από την έκπληξη. 

Ο γιός μου πάλι κλασσικός ορθολογιστής αλλά το χέρι του έμεινε στην γάμπα χωρίς να την ξύνει πιά.

-τι εννοείς «θα φύγεις»;

-Θα φύγω και θα πάω στο πουθενά. Θα καβαλήσω ένα αυτοκινούμενο σπίτι και σαν την χελώνα θα γυρίζω τον κόσμο μέχρι που να μην μπορώ άλλο.

Τους φάνηκε περίεργο. Κοιτάχτηκαν μεταξύ τους με απορία, μ’ εκείνη την απορία των εφήβων που το μυαλό τους αγωνίζεται να αποτινάξει την παιδικότητά του. Είναι σοβαρά τα πράγματα τώρα. Συζητάμε για το ζητούμενο της νιότης. Το μέλλον. Οι ερωτήσεις έγιναν βαθύτερες, αιχμηρότερες.

-και η μαμά;

Πρώτη η κόρη μου, το συναίσθημα, ο έρωτας ξέρει να ρωτάει πρώτος και να απαντάει τελευταίος.

-αν θέλει θα έρθει μαζί και αν δεν θέλει όχι, της απάντησα και ήταν η σειρά του γιού μου να… ξεσπαθώσει.

-κι αν θέλει αλλά δεν μπορεί; Κι εσύ αν θέλεις αλλά δεν μπορείς λόγω της δουλειάς σου για παράδειγμα; Και τι δουλειά θα κάνεις πως θα ζεις τριγυρνώντας από εδώ και από κει;

Το πράγμα είχε αρχίσει να δένει. Αβεβαιότητα. Ποιος νέος δεν την έχει; Ποιος νέος φυσιολογικός άνθρωπος δεν αναρωτιέται τι θα κάνει στην ζωή του; Πως θα ζήσει; Ξέρω πολύ καλά πως οι όποιες απαντήσεις μου θα χρησιμοποιηθούν σαν μπούσουλας, γνωρίζω πως ο δικός μου δρόμος στην ζωή θα γίνει παράδειγμα είτε προς μίμηση είτε προς αποφυγή για τα παιδιά μου. Όμως η αλήθεια δεν πρέπει να κρύβεται όποια και αν είναι και όταν αύριο θα πάρουν την ζωή στα χέρια τους εξ’ ολοκλήρου θα πρέπει να έχουν μάθει να είναι αυτάρκεις. Να στηρίζονται καταρχήν στις δικές τους δυνάμεις αλλά για να γίνει αυτό πρέπει να κατανοήσουν πως η ζωή δεν έχει μονόδρομους. Το πώς θα ζήσει ο καθένας εξαρτάται σχεδόν αποκλειστικά από αυτόν και οι επιλογές είναι πολλές καθεστηκυίες ή όχι.

-θα ζήσω όπως ζουν όλοι οι νομάδες. Θα εργάζομαι όπου βρίσκω, ότι βρίσκω αν βρίσκω και όποτε βρίσκω. Άλλες φορές θα περνάω καλά και άλλες όχι όπως συμβαίνει έτσι και αλλιώς ότι και να αποφασίσει να κάνει ο άνθρωπος. Ποτέ κανείς δεν περνάει μόνο καλά ή μόνο κακά ότι και αν κάνει στην ζωή του. Η ζωή είναι ένα ταξίδι γεμάτο καλές και κακές εμπειρίες είτε είσαι δημόσιος υπάλληλος είτε περιπλανώμενος νομάς τσιγγάνος και γύφτος. Στην Κίνα θα μαζεύω ρύζι και στην Γεωργία σιτηρά. Ξέρω και τέχνες αρκετές να με βοηθήσουν…

Δεν περίμεναν μια τέτοια απάντηση, είναι γεγονός, για λίγο σκυθρώπιασαν, έψαχναν κάποιο λόγο που θα με ανάγκαζε να μην φύγω, να μείνω εδώ. Φαινότανε καθαρά στα πρόσωπά τους πως γι αυτά ήταν μια κάποια πρόσθετη αβεβαιότητα. «Ο πατέρας δεν θα είναι εδώ, θα λείπει» έλεγε το παιδικό τους μυαλό. Σε λίγο καιρό θα είναι το ίδιο αυτό μυαλό που θα τους λέει να φύγουν, να αποκοπούν από την οικογένεια, να πετάξουν στον κόσμο να ζήσουν την δική τους ζωή. Μα δεν το ξέρουν ακόμα, τους είναι ακόμα αδιανόητο και τα εμπόδια είναι βουνά τεράστια μπροστά τους, μπροστά στο άγνωστο αύριο. Η κόρη μου πήρε πάλι το λόγο. Έπρεπε με κάποιο τρόπο να με δεσμεύσει και χρησιμοποιούσε όλες τις δυνάμεις της γι αυτό.

-και το σπίτι εδώ; Τι θα γίνει; Το σπίτι στο χωριό και το εξοχικό μας τι θα γίνουν;

-δικά σας είναι. Πάρτε τα και κάντε τα ότι θέλετε. Για σας τα έφτιαξα όχι για μένα. Δεν είναι δικά μου, δεν μου ανήκουν. Έφτιαξα φωλιές για να μεγαλώσω την οικογένειά μου μα τώρα που μεγαλώσατε εγώ δεν τα χρειάζομαι. Άχρηστα μου είναι. Αύριο εσείς θα τα χρειαζόσαστε περισσότερο από εμένα. Πάρτε και τα σπίτια πάρτε και τα χωράφια και κάντε ότι νομίζετε. Εγώ θα πάρω το καβούκι μου και θα φύγω.

Η ανακούφιση ήταν φανερή στα πρόσωπα και των δύο. Το ζυγίσανε το θέμα στα γρήγορα, τουλάχιστον θα είχαν σπίτι να μείνουν και φάνηκε αυτή η σκέψη τους. Τα παιδιά δεν είναι πια παιδιά και χάρηκαν που το σπίτι θα είναι δικό τους μόνο που ακόμα δεν γνωρίζουν τι ευθύνες έχει αυτό. Θα μάθουν όμως, ανάγκα όπως μάθαμε όλοι.

-και πότε σκοπεύεις να επιστρέψεις;

Ο γιός μου ήταν αυτός που ρώτησε για την επιστροφή. Την θεωρεί δεδομένη και δεν έχει άδικο.

-όταν γεράσω τόσο που δεν θα μπορώ άλλο να ταξιδεύω. Θα επιστρέψω στο χωριό μου εκεί όπου γεννήθηκα, για να πεθάνω κι εγώ όταν έρθει η ώρα μου.

-και αν χρειαστεί κάτι πως θα γίνει;

Και πάλι ο γιός μου παίζει στο μυαλό του με τις πιθανότητες και τις δυσκολίες. Μου αρέσει αυτό.

-καταρχήν θα είμαστε σε τακτική επικοινωνία αφού πλέον ζούμε στον αιώνα των επικοινωνιών και πολύ εύκολα θα μπορούμε να τα λέμε μεταξύ μας όποτε θέλουμε. Αν πάλι χρειαστεί για κάποιον πολύ πολύ σημαντικό λόγο να είμαι εδώ, θα πάρω το αεροπλάνο και σε μερικές ώρες έφτασα.

Αυτό τους άρεσε πολύ. Πάρα πολύ. Έφεξαν τα πρόσωπά τους. Η δύναμη του πατέρα θα είναι γρήγορα κοντά τους αν χρειαστεί. Ανακούφιση. Μια ανακούφιση που εγώ δεν την είχα και χαίρομαι που μπορώ να τους την δώσω. Τώρα έχουν και την ελευθερία τους και την σιγουριά μιας βοήθειας αν χρειαστεί.

Η κόρη μου πλησίασε και χαϊδεύοντάς μου τα γένια μου είπε με ύφος γυναίκας ερωτευμένης

-μέχρι να φύγεις έχουμε καιρό ακόμα, έτσι μπαμπά;

-ναι κόρη μου, έχουμε καιρό ακόμα…

είπε το στόμα μου, μα το μυαλό μου σκεφτόταν πόσο γρήγορα περνάει αυτός ο καιρός. Πότε ήταν μωρά και πότε έγιναν έφηβοι; Σαν μια στιγμή μου φαίνεται. Θυμήθηκα τα λόγια του παππού μου όταν έφηβος κι εγώ είχα ρωτήσει τον ενενηντάχρονο τότε γέρο, «παππού τι είναι η ζωή»; «ένα ανοιγόκλειμα του βλεφάρου γιέ μου» ήταν η απάντησή του. Ένα ανοιγόκλειμα του βλεφάρου...

Ήταν ώρα για αγκαλιές και φιλάκια με τα παιδιά που δεν είναι πια παιδιά. Ο ομφάλιος λώρος με την οικογένεια έχει κοπεί και μόνο μια μικρή ουλή έμεινε πια να τον θυμίζει. Ομφαλός.

Άνοιξα τον ενισχυτή, σύνδεσα τ’ όργανο και τραγουδήσαμε ένα παλιό καλό τραγούδι μέχρι να έρθει η ώρα για φαΐ, ως οικογένεια όλοι μαζί γύρω από το τραπέζι, όπως κάθε μέρα εδώ και δυό δεκαετίες κοντά.