"Στο λυκαυγές" μέρος πρώτο.

Του ΔΙΟΔΟΤΟΥ

ΠΕΡΙ ΓΡΑΦΙΚΟΤΗΤΑΣ
Έχει επικρατήσει να χαρακτηρίζεται ως γραφική, περίπου οποιαδήποτε κατάσταση είναι εκτός τόπου και χρόνου. Ωστόσο ο εμπειρικός αυτός ορισμός δεν περιγράφει επαρκώς το φαινόμενο της γραφικότητας.
Η γραφικότητα οφείλεται σε έναν συνδυασμό πνευματικής και ψυχικής ανεπάρκειας και ορίζεται πρωτίστως ως παρεκτροπή στη διαδικασία αναζήτησης ταυτότητας.
Αυτό που συνήθως καταχωρεί κάποιον ως γραφικό είναι οι εμμονές του, είτε σε πράγματα που έχουν παρέλθει ανεπιστρεπτί, είτε σε πράγματα που έχουν μεν διατηρηθεί αλλά, ως απολιθώματα .
Γραφικότητα είναι η κάθε είδους στασιμότητα: πνευματική,
συμπεριφορική, ενδυματολογική κλπ. Γραφικότητα είναι η κάθε είδους εμμονή σε ιδέες, αντιλήψεις, έθιμα κλπ. που έχουν χάσει τον αρχικό λόγο ύπαρξής τους, το ιστορικό, ή κοινωνικό τους υπόβαθρο και δεν διατηρούν ούτε μια επίφαση, έστω και τυπολατρικής χρησιμότητας (όπως διατηρεί π.χ. το δρομολόγιο των ευζώνων από το μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη έως τους κοιτώνες της προεδρικής φρουράς). Γραφικότητα είναι, φυσικά, και η δονκιχωτική απόπειρα αναβίωσης τέτοιων πραγμάτων (όχι υπό μορφή απλών «χόμπυ» αλλά, με αξιώσεις κοινωνικής «παρέμβασης» και πνευματικού «βάθους»).
Η γραφικότητα εκδηλώνεται επίσης ως έλλειψη δημιουργικότητας και φαντασίας. Και μπορεί να λάβει διαστάσεις μαζικής παράκρουσης όταν εξελιχθεί σε ιδεοληψίες παντός είδους (π.χ. οι διάφορες μορφές φασισμού, ναζισμού, μπολσεβικισμού, θρησκευτικών συγκρούσεων κ.λπ.)
Ευνοεί την ροπή προς τον αυτιστικό εφησυχασμό, το πνευματικό βόλεμα, τον διανοητικό στρουθοκαμηλισμό, τη συλλογιστική ακροβασία, τον νοσταλγικό πιθηκισμό και τις κάθε είδους ψυχολογικές αυτοτρικλοποδιές.
Απευθύνεται και απορροφάται μόνο από καταναλωτές φαντασιώσεων ιδεολογικοθρησκευτικού τύπου. Ανέκαθεν αποτελούσε καταφύγιο των πάσης
φύσεως μειονεκτούντων, αν και καμιά φορά παγιδεύει και νοήμονες ανθρώπους.
Το τραγικότερο όμως είναι ότι, η γραφικότητα αναπαράγει την πνευματική στειρότητα και την αδυναμία να στηριχθούμε με δημιουργικό και γόνιμο τρόπο στην παράδοση. Τα προϊόντα της μπορούν να χρησιμεύσουν μόνο ως τουριστικές «ατραξιόν» και «σουβενίρ», ή ως ιδεολογικοθρησκευτικές ψευδαισθήσεις.

Κάνει τη συλλογική μνήμη να ατροφήσει και εγκαθιδρύει
μόνο μια θλιβερή και προκρουστείως απλουστευμένη παρωδία της .
Γραφικότητα είναι η αδυναμία μας να συνεισφέρουμε και, κατʼ αυτόν τον τρόπο, να συνεχίσουμε την παράδοση και τη ζωή. Είναι η ίδια η αδυναμία να πατήσουμε στα πόδια μας και να δημιουργήσουμε. Είναι ωραιοποίηση του χθες, απαξίωση του σήμερα και φόβος του αύριο. Είναι η αδυναμία να
«σκοτώσουμε» τον πατέρα μας ώστε, να ωριμάσουμε και να μπορέσουμε να γίνουμε κι εμείς γονείς και πρόγονοι.
Είναι πνευματική και ψυχική α-σθένεια.
Η γραφικότητα εκδηλώνεται τα τελευταία χρόνια στην Ρωμηοελλάδα ως μια «ελληνίζουσα» παρενέργεια-σπασμός της τελευταίας ευρωπαϊκής θεοκρατίας. Τα τελευταία, μάλιστα, χρόνια τείνει να μορφοποιηθεί ως φαινόμενο cargo cult («λατρεία φορτίων»).

ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ CARGO CULT
Στον Β' παγκόσμιο πόλεμο, όταν - πολεμώντας τους Ιάπωνες -
οι συμμαχικές δυνάμεις αποβιβάστηκαν στην νήσο Παπούα, χρειάστηκε να φτιάξουν αεροδιαδρόμους για τα αεροσκάφη που θα τους τροφοδοτούσαν.
Αυτό σήμαινε ότι έπρεπε να καθαρίσουν εκτάσεις ζούγκλας, εργασία που ήταν αρκετά κοπιαστική. Οι ντόπιοι κανίβαλοι τους παρακολουθούσαν με ενδιαφέρον. Όταν αυτά τα πρόχειρα αεροδρόμια ήταν έτοιμα, οι Παπούα έμειναν έκθαμβοι καθώς τα μεγάλα Σιδερένια Πουλιά των Θεών, άρχισαν να κατεβαίνουν φέρνοντας φορτία με κάθε λογής αγαθά στα χέρια αυτών των
παράξενων επισκεπτών.

Οι Παπούα δεν ήταν χαζοί. «Κατάλαβαν» αμέσως την
σημασία των αεροδιαδρόμων, και ζηλεύοντας τα αγαθά που έβλεπαν στα χέρια των λευκών, έσπευσαν αμέσως και αυτοί να φτιάξουν δικά τους «αεροδρόμια» (από την άλλη, ίσως να προτιμούσαν να έτρωγαν και τους λευκούς και τους αερολιμένες τους, αλλά δυστυχώς τα όπλα των λευκών ήταν πολύ δυνατά, και τα Θεϊκά Πουλιά τους έφερναν όλο και περισσότερα).

Οι Παπούα δεν ήταν τεμπέληδες. Σκάλισαν ξύλινους
«ασύρματους» και ξύλινα «ακουστικά», και τα φόραγαν, όσο κάθονταν σε καλαμένιους «πύργους ελέγχου» που είχαν υψώσει. Έκαναν με ξύλινα κουτάλια τα σήματα προσγείωσης και απογείωσης που είχαν μάθει επακριβώς. Μέχρι και ξύλινα μοντέλα-αεροπλανάκια είχαν φτιάξει και άναβαν φωτιές δίπλα στους «αεροδιαδρόμους» ανά καθορισμένες αποστάσεις, όπως είχαν παρατηρήσει.. Οι αφελείς Παπούα έμειναν παρέα με τους αερολιμένες για πολύ καιρό αφού ο πόλεμος τελείωσε και έφυγαν οι λευκοί. Σποραδικά, «λατρείες φορτίων» εμφανίζονταν μέχρι και την δεκαετία του '60. Τί γονυκλισίες να κάνουνε, τί δεήσεις, (ίσως και καμιά ανθρωποθυσία πού και πού;) αλλά, για κάποιον «ανεξήγητο» λόγο τα Σιδερένια Θεϊκά Πουλιά δεν ξαναφάνηκαν ποτέ στούς ιερούς τόπους υποδοχής, που με τόση ευλάβεια
τους είχαν ετοιμάσει...

Μήπως όλη αυτή η μόδα της "Ελληνικής Θρησκείας" δεν είναι παρά ένα νέο cargo cult της εποχής μας; Οι ομοιότητες είναι εκπληκτικές. Με δυό λόγια: όλο τυφλή αντιγραφή και παπαγαλισμός. Ουσία : μηδέν. Κατανόηση του ελληνικού πολιτισμικού φαινομένου: μηδέν.
Για να διακινδυνεύσουμε κι έναν προσωπικό ορισμό (μια και έχουν δοθεί πολλοί παραπλήσιοι από τους μελετητές του φαινομένου) τού τί είναι cargo cult: είναι η πίστη ότι, με την τυπολατρική μίμηση (ή «μίμηση») ορισμένων επιφανειακών γνωρισμάτων μιας κουλτούρας, ενός πολιτισμού, κλπ. θα καταστεί δυνατόν να επανεπιτευχθούν τα όποια επιθυμητά αποτελέσματα αυτής της κουλτούρας, ή αυτού του πολιτισμού.

διαβάστε το δεύτερο και το τρίτο μέρος