Σίγουρα παραγνωρισμένος αν και τόσο μα τόσο αληθινός. Ίσως γι αυτό και παραγνωρισμένος. Διαβάστε τον.
Πενήντα χρόνια από τον θάνατο του σημαντικού και νεωτεριστή διηγηματογράφου, 28 πανεπιστημιακοί, συγγραφείς, κριτικοί, καλλιτέχνες και δημοσιογράφοι ζητούν να συνεχιστεί η έκδοση των «Απάντων» του
Μετά τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη (1851-1911), ο Δημοσθένης Βουτυράς (1871-1958) είναι ο μεγάλος συγγραφέας, ο οποίος κρατά ψηλά τη σημαία της ελληνικής διηγηματογραφίας. Οι ήρωες των πεντακοσίων διηγημάτων που έγραψε δεν είναι καθωσπρέπει άνθρωποι. Συγκινείται εξακολουθητικά από τους χαρακτήρες της ταβέρνας, τους τρελούς, τους απροσάρμοστους, τους περιθωριακούς.
Αυτή την εξαιρετική περίπτωση πεζογράφου, πενήντα χρόνια από τον θάνατό του, ζητούν να προσέξουμε, με επιστολή τους, είκοσι οκτώ πανεπιστημιακοί, συγγραφείς, καλλιτέχνες, κριτικοί βιβλίου και δημοσιογράφοι. «Να πάρει τη θέση του στην ελληνική γραμματεία», τονίζουν οι Στυλιανός Αλεξίου, Εμμανουήλ Κριαράς, Ιάκωβος Καμπανέλλης, Τίτος Πατρίκιος, Μένης Κουμανταρέας, Βασίλης Βασιλικός, Κώστας Μουρσελάς, Γιώργος Σκαμπαρδώνης, Μάνος Ελευθερίου, Αρης Μαραγκόπουλος, Κώστας Γεωργουσόπουλος, Γιάννης Κοντός, Ζάχος Παπαζαχαρίου, Δημοσθένης Κοκκινίδης, Διονύσης Γρηγοράτος, Τάσος Ψαρράς, Πλάτων Μαυρομούστακος, Ασπασία Παπαθανασίου, Αλέξανδρος Αργυρίου, Αλέξης Ζήρας, Δημοσθένης Κούρτοβικ, Βαγγέλης Χατζηβασιλείου, Νίκος Μπακουνάκης, Κώστας Κατσουλάρης, Νίκος Ξυδάκης, Ελισάβετ Κοτζιά, Γιώργος Κορδομενίδης, Γιάννης Μπασκόζος. Μάλιστα θυμίζουν ότι έχει μείνει ανολοκλήρωτη η έκδοση των «Απάντων» του Δημοσθένη Βουτυρά από τον ιστορικό Βάσια Τσοκόπουλο, που ξεκίνησε το 1993 (από τις εκδόσεις «Δελφίνι» και «Στάχυ»).
Μουσικό ταλέντο
Ο Δημοσθένης Βουτυράς γεννιέται στην Κωνσταντινούπολη και σε νηπιακή ηλικία μετακομίζει με την οικογένειά του στην Αθήνα. Οι γονείς του θ' ανοίξουν την υπερπροστατευτική αγκαλιά τους, γιατί ο μελλοντικός συγγραφέας πάσχει από ήπιας μορφής επιληψία. Από νωρίς δείχνει το μουσικό και φωνητικό του ταλέντο, που όμως δεν το καλλιέργησε λόγω του ιδιόρρυθμου του χαρακτήρα του. Πρωτοεμφανίστηκε στα γράμματα το 1900, με διήγημά του στο πειραιώτικο περιοδικό «Το Περιοδικόν μας», του Γεράσιμου Βώκου (1868-1927) - άλλη σπουδαία περίπτωση, που την ξανάφερε στο φως τα τελευταία χρόνια ο Παναγιώτης Μουλλάς.
Η πρώτη συλλογή διηγημάτων του, «Ο Λαγκάς κι άλλα διηγήματα», θα κυκλοφορήσει το 1915, από το περιοδικό «Γράμματα» της Αλεξάνδρειας. Μετά την αυτοκτονία του πατέρα του, που ενώ ήταν συμβολαιογράφος παράτησε το επάγγελμά του, για ν' ανοίξει χυτήριο στο Παλαιό Φάληρο, το οποίο φαλήρισε, ο Δημοσθένης Βουτυράς αναγκάστηκε για να ζήσει να πουλάει διηγήματά του σε εφημερίδες και περιοδικά. «Εγώ μικρός δεν είχα καμιά κλίση στο γράψιμο. Ούτ' έβανα ποτέ στο νου μου πως θα γίνω δημοσιογράφος. Τον καιρό που οι συνομήλικοί μου σπούδαζαν, εγώ γύριζα στους δρόμους με μια μαγκούρα στο χέρι. Εκανα πολλές αταξίες και ποτέ δεν καθόμουν ήσυχος. Ηθελα να 'μουν παλικάρι», έλεγε σε συνέντευξή του και αποκαθήλωνε την κυρίαρχη εικόνα του συγγραφέα-παιδιού θαύματος, που έχουν συνήθως οι αναγνώστες.
«Τα ,τρωγα»
Ηταν πλέον η εποχή της πλατιάς καταξίωσης και η Πολιτεία τον είχε επιβραβεύσει με το Εθνικό Αριστείο Γραμμάτων και Τεχνών (1922). Σε άλλη συνέντευξή του ξεκαθάριζε γιατί ασχολήθηκε αποκλειστικά με το είδος του διηγήματος: «Εγώ ούτε για τη λογοτεχνία λογάριαζα τον εαυτό μου ούτε για τίποτε. Χρειαζόμουν όμως λεφτά. Για να εισπράξεις αυτά γρηγορότερα, έπρεπε να γράψεις κάτι μικρό. Εγραφα λοιπόν διηγήματα, για να παίρνω πιο γρήγορα χρήματα! Τα 'τρωγα τα λεφτά, ξανάγραφα διήγημα, ξανάπαιρνα λεφτά. Αν είχα όμως λεφτά, έγραφα κάτι μεγαλύτερο, όσο να φαγωθούν τα λεφτά. Η ανάγκη, λοιπόν, κανόνιζε αυτό που θα γράψω. Κι επειδή αυτή η ανάγκη με παίδευε τακτικά, δεν μπορούσα να γράψω μεγάλα κομμάτια. Εγραφα μικρά, για να έχω εφοδείες. Αυτό έγινε σιγά σιγά συνήθεια και με λένε σήμερα διηγηματογράφο».
Λίγους μήνες πριν από την κήρυξη του πολέμου, αυτός ο γερός πότης και ταβερνόβιος, γιορτάζει τα σαραντάχρονα της συγγραφικής του πορείας στο αγαπημένο του στέκι, στην ταβέρνα του Μπογράκου στην Κυψέλη. «Αλλοτε, που κατέβαινα στις βαθιές ταβέρνες, μ' έσερνε σ' αυτό η απελπισία, να πιω, να ζαλιστώ, να μη σκέφτομαι. Τώρα δεν το κάνω αυτό, όχι γιατί τα οικονομικά μου βελτιώθηκαν, αλλά γιατί δεν θέλω, κρατιέμαι και δεν κατεβαίνω», θυμόταν πως «έβαλε μυαλό».
Κατά τη διάρκεια της Κατοχής πάει με το μέρος της Αριστεράς, επιλογή που θα του στοιχίσει τη διακοπή της τιμητικής σύνταξής του και την άρνηση της Ακαδημίας Αθηνών να τον εκλέξει, έπειτα από δύο συνεχείς εκλογές, μέλος της. Το τελευταίο βιβλίο του, «Αργό ξημέρωμα», εκδίδεται το 1950.
Ηδη από το 1927, ο τότε 19χρονος Μάριος Βαϊάνος (1908-1975), Αλεξανδρινός και από τους πρώτους υπερασπιστές του καβαφικού έργου, προφήτευε από τις σελίδες του περιοδικού «Αλεξανδρινή Τέχνη»: «Ο Βουτυράς είναι και θάναι συγγραφέας μεγάλης αξίας, προωρισμένος να συγκινήσει και κατοπινές γενιές, τόσο με το δυνατό γράψιμό του όσο και με το μοναδικό χειρισμό της έντονής του περιγραφικότητος, που θα μείνει ιστορικός σταθμός στις σελίδες της Νεοελληνικής μας Λογοτεχνίας».*
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σκέψου δυο φορές πριν σχολιάσεις. Διαβάζεις ένα διαδικτυακό προσωπικό ημερολόγιο του οποίου η ανάγνωση ΔΕΝ είναι υποχρεωτική. Βαριέμαι τ' ανούσια μπλα μπλα και δαγκώνω όταν μου χαλάνε την ησυχία. Θα μπορούσα να έχω κλείσει τον σχολιασμό αλλά ακόμα νομίζω πως υπάρχουν κάποιοι που όντως έχουν κάτι να πουν κι εύχομαι να είσαι ένας από αυτούς αλλά οι πιθανότητες είναι λίγες και γι αυτό σου λέω: Για να μην σε φάει η μαρμάγκα σκέψου δυο φορές πριν σχολιάσεις, σαν να δίνεις εξετάσεις. Αλλιώς άστο καλύτερα!