“ΧΩΡΙΣ ΘΕΟ” Ανθολόγιο αντιχριστιανικών κειμένων

Μόλις τελείωσα την ανάγνωση του ανθολογίου αντιχριστιανικών κειμένων «ΧΩΡΙΣ ΘΕΟ» της Ανθούλας Χατζηγεωργίου. Είχα και συζήτηση με κάποιους φίλους επί τούτου οπότε και μεταφέρω εδώ τις απόψεις μου.

Γενικά μιλώντας καταρχήν, το βιβλίο είναι αυτό ακριβώς που προσδιορίζεται . Πρόκειται πράγματι για ανθολόγιο, πράγμα που σημαίνει πως τα κείμενα και οι συγγραφείς επιλέχθηκαν με αποκλειστικό κριτήριο τον αντιχριστιανισμό τους και επί τούτου χρήζουν συγχαρητήρια στην σταχυολόγο. Το να μπορεί ένας δημιουργός ανθολογίου να ταιριάξει διάφορους συγγραφείς που πολλές φορές δεν έχουν καμία σχέση ο ένας με τον άλλον, ούτε ιδεολογική, ούτε κοινωνική, ούτε καν ιστορική και γλωσσική, είναι πράγμα δύσκολο και χαρακτηριστικό των καλών ανθολογίων. Το να μπορεί ένας συγγραφέας να επιλέγει κείμενα παραμερίζοντας τις όποιες προσωπικές του αντιλήψεις και απόψεις ενώ παράλληλα διατηρεί την ικανότητα εντοπισμού κοινών σημείων μεταξύ ετερόδοξων πηγών, σημαίνει αναμφίβολα μεθοδικότητα, κόπο, χρόνο, οξυδέρκεια και βάσανο.

Σε αυτό το ανθολόγιο συνυπάρχουν πενήντα τρείς δημιουργοί σε πολύ περισσότερα αποσπάσματα επιλεγμένα και σταχυολογημένα με μοναδικό χαρακτηριστικό τους την αντιεκκλησιαστική και αντιχριστιανική τους ρητορική. Από τους πενήντα τρεις εμένα μου άρεσαν οι τριάντα πέντε, όμως σίγουρα και οι υπόλοιποι θα αρέσουν σε κάποιους άλλους στους οποίους δεν θ’ αρέσουν ίσως αυτοί που άρεσαν σε μένα. Έτσι είναι τ’ ανθολόγια. Μαζοχίζομαι με τον Ιεροδιάκονο αλλά τρελαίνομαι για Πανούση, βαριέμαι τον Μισύρη αλλά την βρίσκω με Ροίδη και Λασκαράτο, μου είναι βαρετός ο Καλόπουλος αλλά ευχαριστιέμαι τον Ευαγγέλου, απεχθάνομαι τον Λιαντίνη αλλά λατρεύω τον Σιμόπουλο. Αυτή όμως η εναλλαγή γίνεται πάντα επί κοινών σημείων και τούτο αξίζει τον κόπο και είναι άλλωστε το ζητούμενο ενός ανθολογίου. Νομίζω.

Οπωσδήποτε δεν είναι πλήρες. Οπωσδήποτε υπάρχουν και άλλοι δημιουργοί και άλλα κείμενα με τον αυτό προσανατολισμό και μάλλον θα χρειαστεί και δεύτερος τόμος αν θέλουμε να μιλήσουμε για ένα πλήρες έργο. Είναι όμως χρήσιμο αφού τα αποσπάσματα των έργων έχουν επιλεχθεί με ιδιαίτερη προσοχή ώστε το ανθολόγιο να μπορεί να χρησιμέυσει είτε σαν εργαλείο όπου εύκολα μπορούμε να ανατρέξουμε είτε ως δώρο. Γιατί λέω ως δώρο; Διότι μπορεί να δωριστεί σε ανθρώπους που δεν έχουν ασχοληθεί με το θέμα αγνοώντας το πόσοι έχουν κατά καιρούς καυτηριάσει την χριστιανική θρησκεία, χωρίς όμως να θιχτούν προσωπικά και ιδεολογικά οι ίδιοι αφού σε αυτό το βιβλίο θα βρουν από δεξιούς έως αριστερούς και αναρχικούς συγγραφείς και από χριστιανούς πιστούς, με θάρρος όμως της γνώμης τους, έως άθεους που ακούν για υπερόντα και παθαίνουν, όπως κι εγώ, αναφυλαξία αλλά που όλοι κάτι έχουν να πουν για την σαπίλα της εκκλησίας και την αθλιότητα του χριστιανικού δόγματος. Με λίγα λόγια, με αυτή την ποικιλία όλοι θα μείνουν ευχαριστημένοι. Ειδικότερα συνυπάρχουν θαυμάσια οι εξής παντελώς διαφορετικοί μεταξύ τους:

Αλεξάκης Β., Αντωνιάδης Α., Βάρναλης Κ., Βεργίδης Ν., Βερέττας Μ., Βιζυηνός Γ., Γκίκας Σ., Δήμου Ν., Ευαγγέλου Ι., Ζωγράφου Λ., Θεοδωρίδης Χαρ., Ιεροδιάκονος Γ., Καζαντζάκης Ν., Καλόπουλος Ν., Καρανικόλας Γ., Κόκκινος Ν., Κολώνιας Ι., Κορνάρος Θ., Κουτούζης Ν., Κούτουλας Δ., Κρεββατάς Δ., Κυριακάκης Κ., Λάζαρης Ι., Λασκαράτος Α., Λεκατσάς Π., Λιαντίνης Δ., Μάρας Θ., Μισύρης Β., Μουστάκης Γ., Παλαμάς Κ., Πανούσης Τ., Ραφαηλίδης Β., Ροϊδης Ε., Σιάμος Ν., Σιμόπουλος Κ., Σκαρίμπας Γ., Σουρής Γ., Σταγάκης Μ., Σταματόπουλος Τ., Τσακαλίας Α., Τσέλιος Α., Τσιφόρος Ν., Φραγκόπουλος Θ., Φώτης Γ., Χαλιβελάκης Δ.

Ίσως τούτη η ανθολογιακή συνύπαρξη, σκέφτομαι, να είναι και ένα ακόμα δείγμα του πως τελικά όλοι πλην μόνο των φανατικών, μπορούμε να συνυπάρξουμε δημιουργικά αρκέι να βρούμε τα κοινά μας σημεία. Αυτό νομίζω είναι και το κρυφό νόημα του παρόντος βιβλίου. Η κοινωνική δημιουργική συνύπαρξη ανθρώπων και ιδεών εντελώς διαφορετικών μεταξύ τους που όμως όλοι αποποιούνται του φανατισμού και των ακραίων καταστάσεων, δηλαδή του χριστιανισμού συν τοις άλλοις. Τελειώνοντας την ανάγνωση μου έμεινε η γεύση (η γνωστή στην προσωπική μου πνευματική «κουζίνα» αλλά άγνωστη σε πολλούς) πως σημασία δεν έχει ούτε αν πιστεύει κάποιος σε κάποιον θεό ούτε σε ποιόν αλλά η επιβολή αυτής της όποιας πίστης ή απιστίας. Για να το πω πιο απλά, το δίδαγμα είναι πως ο καθένας μπορεί και δικαιούται να πιστεύει ή να μην πιστεύει αλλά κανείς δεν δικαιούται να επιβάλλει και πόσο μάλιστα μέσω απάτης. Θα μου πείτε, αντιχριστιανικό το δίδαγμα…! Ναι, πράγματι. Όπως και το ανθολόγιο.

Διάβασα λοιπόν πολλά και διάφορα κείμενα όλα αντιχριστιανικά και κριτικά απέναντι στον χριστιανισμό αλλά κανένα όμως πολεμοχαρές. Η όποια αντιπαλότητα σε αυτό το ανθολόγιο υπάρχει σε επίπεδο ιδεολογικό πολιτικοκοινωνικό και φιλοσοφικό. Πάσης φύσεως πολεμικές ιαχές και γκαρίσματα διαφόρων φανατικών αντιχριστιανών εκλείπουν από τα επιλεχθέντα κείμενα παντελώς, δίνοντας με αυτόν τον τρόπο την σωστή διάσταση στο πρόβλημα. Ως κεντρική ιδέα θα μπορούσα να εκφράσω την γενική εικόνα ως: «δεν με νοιάζει τι είσαι αρκεί να μην με κλέβεις να μην μου επιβάλλεσαι και να μην με εξαπατάς» και τούτο μάλιστα εκτός της πληρότητας του κοινωνικού και ιστορικού φάσματος των ανθολογημένων συγγραφέων τονίζεται και υποσυνείδητα στο βιβλίο όταν ο αναγνώστης ακολουθώντας την γλωσσική εξέλιξη της ιστορίας από τις αρχές του 18^ου αιώνα έως σήμερα παρατηρεί πως πάνω κάτω όλοι τα ίδια έλεγαν και λένε αλλά ο καθένας με το ύφος τόσο το προσωπικό όσο και της εποχής του και φυσικά αντλώντας ο καθένας τα δικά του επιχειρήματα από μια δεξαμενή που φαίνεται πως είναι αστέρευτη σε τέτοια.

Το βιβλίο μπορείτε να το προμηθευτείτε από τις εκδόσεις ΒΕΡΕΤΤΑ