Η φωτογραφία κι εγώ

Με την φωτογραφία έχω μια περίεργη σχέση. Ξέρω πως οι περισσότεροι διαφωνούν με αυτή μου την άποψη αλλά και πάλι δεν ξέρω κατά πόσο και αυτοί καταλαβαίνουν την δική μου.

Για να γίνει κατανοητό αυτό θα πρέπει να ξεκινήσω από πολύ νωρίς, κάπου κοντά στην νηπιακή ηλικία όπου άρχισα να κατανοώ τα πρώτα βασικά στον κόσμο. Μόλις άρχισα να κατανοώ τις αισθήσεις μου η οικογένειά μου με ώθησε κατ’ αρχήν να τις παρατηρώ με μεγάλη προσοχή και στην συνέχεια να τις διασταυρώνω μεταξύ τους. Ακόμα και αν έβλεπα το ίδιο πράγμα σε διαφορετικές στιγμές έμαθα να παρατηρώ τις αλλαγές που υπάρχουν κάθε φορά έστω και αν αυτές ήταν ανεπαίσθητες. Διότι τα πάντα μεταβάλλονται συνεχώς και αδιάλειπτα από την μια στιγμή στην άλλη χωρίς τις περισσότερες φορές να το αντιλαμβανόμαστε καν. Έτσι έμαθα πως οσφραίνεται ο σκύλος, πως βλέπει το γεράκι, πως ακούει ο λαγός, και πως με την αφή και μόνο ζουν τα σαλιγκάρια.

Θυμάμαι για παράδειγμα που περπατούσαμε με τον πατέρα μου και ξαφνικά με ρωτούσε τι άκουσα εκείνη την στιγμή. Δεν του αρκούσε όμως να του πω για το κελάηδισμα ενός πουλιού ή ότι άλλο. Ήθελε πλήρη περιγραφή όλων των αισθήσεων και των συμπερασμάτων και όχι απλά της ακοής. Η ακοή εκείνη την στιγμή ήταν μεν η εντονότερη αίσθηση αλλά δεν ήταν η μοναδική. Όλες οι αισθήσεις είχαν σχέση και απλώς η ακοή ήταν η εντονότερη. Έτσι στο άκουσμα ενός πουλιού έπαιζε ρόλο σημαντικό η κατεύθυνση του αέρα οι κινήσεις γύρω μου και των δικών μα συμπεριλαμβανομένων, οι οσμές και οι γεύσεις αυτής. Η απάντησή μου δηλαδή για να θεωρηθεί ολοκληρωμένη θα έπρεπε να έχει περίπου ως εξής: «Ο υγρός άνεμος που φυσάει από πίσω μας μετέφερε το καθησυχαστικό λάλημα ενός συκοφαγά που μας αντιλήφθηκε πως περνάμε και μας πλησίασε λίγο πριν κρυμμένος να διαπιστώσει τις προθέσεις μας. Εδώ κοντά θα έχει συκιές γιατί ο αέρας μυρίζει γλυκιά μυρουδιά σύκου και αυριο εδώ θα είναι ο συκοφαγάς αυτός και αν δεν είναι κάτι τον έδιωξε».

Το αυτό συνέβαινε σε όλα, μα όλα. Κλασσικό παράδειγμα είναι αυτό του φαγητού όπου από νωρίς έμαθα πως ναι μεν το κυρίως ζητούμενο είναι η γεύση αλλά εξ’ ίσου σημαντικό ρόλο παίζει η όραση η όσφρηση και η υφή του φαγητού. Έτσι με αυτόν τον τρόπο έμαθα παιδιόθεν πως ποτέ δεν υπάρχει μια αίσθηση μόνη της. Πάντοτε είναι σε συνδυασμό με άλλες ή και όλες τις αισθήσεις και απλώς κάθε φορά κάποια είναι η εντονότερη. Έμαθα επίσης να επεξεργάζομαι το σύνολο των αισθήσεων κάθε φορά και αυτό το σύνολο να αποθηκεύω στην μνήμη μου. Τα εξωτερικά οπτικά ερεθίσματα αποτυπώνονταν στην μνήμη μου πάντα ως σύνολο και ποτέ μα ποτέ μια εικόνα δεν ήταν απλά μια εικόνα.

Η φωτογραφία μου άρεσε από μικρός. Ξεκίνησα να βγάζω τις πρώτες μου φωτογραφίες με μια lubitel 2 και νωρίς στην πρώιμη εφηβεία μου παρακολούθησα εξάμηνης διάρκειας μαθήματα φωτογραφίας. Κι ενώ απολάμβανα όλη την ιεροτελεστία της φωτογράφησης είχα ένα πρόβλημα. Οι φωτογραφίες μου άφηναν ένα κενό σε ότι μέχρι τότε είχα μάθει. Αφοσιωμένος κάθε φορά στην απεικόνιση παρατήρησα πως άρχισα να δίνω όλο και λιγότερη προσοχή στις υπόλοιπες αισθήσεις με αποτέλεσμα όταν μετά έβλεπα τις φωτογραφίες που τράβηξα να μου λείπει πάντα κάτι. Την μία ξέχναγα την μυρουδιά την άλλη την αφή την παράλλη τα ακούσματα και πάει λέγοντας. Το μυαλό μου αφοσιωνόταν τόσο πολύ στην λήψη της εικόνας που πολλές φορές αγνοούσε τις υπόλοιπες αισθήσεις. Το αποτέλεσμα ήταν για μένα τραγικό. Έβλεπα κατόπιν την εικόνα αλλά δεν μπορούσα πλέον να φέρω στην μνήμη μου όλα τα υπόλοιπα. Σαν να μου περιόριζε τον κόσμο ένα πράγμα. Στο κυνήγι της στιγμιαίας εικονοληψίας έχανα την κοσμική συνέχεια. Με παραπλανούσε η φωτογραφία και την άφησα και ούτε ασχολήθηκα ξανά μαζί της. Μου περιόρισε τον κόσμο μου και αρνήθηκα να το δεχτώ αυτό.

Σήμερα μερικές δεκαετίες μετά συνεχίζω να μην ασχολούμαι με την φωτογραφία. Θαυμάζω μεν διάφορες καλές φωτογραφίες αλλά ξέρω πως είναι ένα λειψό κομμάτι μέρος του όλου. Κρατώ όσες εικόνες με ενδιαφέρουν στην μνήμη μου και τις κρατώ ολοζώντανες και πλήρεις όπως ακριβώς τις αντιλήφθηκα. Όταν δε κλείνω τα μάτια και τις επαναφέρω από την μνήμη μου τότε αυτές έρχονται συνοδεία με χιλιάδες άλλες αναμνήσεις ολοζώντανες και πραγματικές λες και τις ξαναζώ εκείνη την στιγμή.

Προτιμώ λοιπόν να μην βγάζω φωτογραφίες. Προτιμώ αν μια εικόνα μου αρέσει πολύ να την χαράζω στην μνήμη μου μαζί με όλα όσα υπάρχουν εκείνη την στιγμή μαζί της και μέχρι τώρα δεν έχω μετανιώσει για αυτή μου την επιλογή.