Οι εθνικοί «σκουπιδιάρηδες» και η αλήθεια για τα σκουπίδια

Εγώ πάντως ως άτομο (αφού ο δήμος δεν λειτουργεί) έχω ήσυχη την συνείδησή μου και πετάω ελάχιστα έως καθόλου μη ανακυκλώσιμα σκουπίδια. Πραγματικά είναι ζήτημα αν πετάω την εβδομάδα κανα δυο κιλά μη ανακυκλώσιμα και ουσιαστικά ο πράσινος κάδος σκουπιδιών του δήμου μου είναι άχρηστος και χρησιμοποιώ μόνο τον μπλε. Πόσοι γείτονές μου το κάνουν επίσης; ΚΑΝΕΝΑΣ! Ο λόγος; Βαριούνται κι αδιαφορούν και ας τους έχω δείξει πολλάκις και κατ' επανάληψη τι και πως ακριβώς γίνεται! Κατά τ' άλλα αρέσκονται όμως να πολιτικολογούν ακατάπαυστα αρκεί να μην χρειαστεί ποτέ να περάσουν από τα λόγια στις πράξεις. Και φυσικά εγώ είμαι ο γραφικός της γειτονιάς όπως συνήθως…

Διαβάστε επίσης εδώ για να δείτε πως λειτουργώ χωρίς να μου στοιχίζει τίποτα και παράγοντας πολύ και εκλεκτό λίπασμα.  

Συνέντευξη στη Βάλια Μπαζού

Με την πρώτη ανάγνωση αποτελεί σίγουρα παγκόσμια πρωτοτυπία το γεγονός ότι κάθε κυβέρνηση στην Ελλάδα αναθέτει στις δυνάμεις των ΜΑΤ την εφαρμογή του σχεδιασμού για τη διαχείριση των απορριμμάτων. Από την πρακτική αυτή δεν ξέφυγε ούτε η σημερινή κυβέρνηση, αφού οι οδομαχίες μεταξύ των κατοίκων της Κερατέας και των δυνάμεων των ΜΑΤ θα μείνουν στην ιστορία.

Με τη δεύτερη ανάγνωση, όμως, η πολιτική αυτή είναι απόλυτα εξηγήσιμη και για πολλούς «χειρουργικά» προσχεδιασμένη. Και είναι εξηγήσιμη, γιατί η επιλογή του σχεδιασμού για τη διαχείριση των απορριμμάτων δεν γίνεται εδώ και πολλά χρόνια με γνώμονα το κοινό καλό, αλλά την ικανοποίηση συγκεκριμένων οικονομικών συμφερόντων, που εκφράζονται μέσα από συγκεκριμένες τεχνολογίες διαχείρισης. Και όταν ένας κεντρικός σχεδιασμός γίνεται με αυτά τα κριτήρια, τότε ναι, τα ΜΑΤ είναι απολύτως απαραίτητα για την εφαρμογή του.

Ο σχεδιασμός λειτουργεί άψογα όταν δημιουργεί αδιέξοδα, όταν προσπαθεί να πείσει ότι κατέχει την απόλυτη αλήθεια. Είναι, όμως, έτσι, όσον αφορά τη διαχείριση των απορριμμάτων;

Την απάντηση δίνει στο «Πράσινο Ποντίκι» ο Δρ. Φίλιππος Κυρκίτσος, πρόεδρος της Οικολογικής Εταιρείας Ανακύκλωσης, ο οποίος μιλά για την Κερατέα και την εναλλακτική λύση που υπάρχει. Εξηγεί με ποιον τρόπο τις αποφάσεις δεν τις παίρνει η πολιτεία και η κοινωνία, αλλά ουσιαστικά εκείνοι που έχουν και τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα. Και ακόμα αποκαλύπτει για ποιον λόγο η «πράσινη πρόταση» που κατέθεσαν τέσσερις περιβαλλοντικές οργανώσεις δέχθηκε σφοδρή επίθεση από τον όμιλο Μπόμπολα.

Από τους καθ’ ύλην αρμοδίους, η κατασκευή του ΧΥΤΑ στην Κερατέα προβάλλεται ως το κομμάτι του παζλ που απαιτείται για την ολοκλήρωση του περιφερειακού σχεδιασμού για την Αττική. Είναι αυτή η πραγματικότητα; Ποιες πραγματικά ανάγκες θα εξυπηρετεί ο ΧΥΤΑ; Η Αττική θα λύσει το πρόβλημα με τα σκουπίδια ή απλώς βλέπουμε το δέντρο και χάνουμε το δάσος;

Το εάν χρειάζεται ο ΧΥΤΑ της Κερατέας εξαρτάται από τη φιλοσοφία του περιφερειακού σχεδιασμού (ΠΕΣΔΑ) που θα προτείνεις. Εάν δώσεις την έμφαση στην τελική διαχείριση, τότε πράγματι για να νιώθεις ασφαλής προτείνεις περισσότερους από έναν ΧΥΤΑ γιατί αυτή είναι η στρατηγική σου. Εμείς σαν Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης και σαν οικολογικός χώρος έχουμε προτείνει ολοκληρωμένο στρατηγικό σχεδιασμό για όλη την Ελλάδα, αλλά και στην Αττική, με διαφορετική φιλοσοφία, όπου δίνουμε μεγάλη έμφαση στην πρόληψη - ανακύκλωση - κομποστοποίηση πολύ πριν φθάσουμε στην τελική διάθεση. Οπότε για μας η «μάχη» πρέπει να δοθεί πριν από την τελική διάθεση με δράσεις ευαισθητοποίησης - ενημέρωσης, ώστε να διαλέγονται τα υλικά στην πηγή (ΔσΠ) και να εκτρέπονται από την τελική διάθεση σε όσο πιο αρχικό στάδιο γίνεται. Εάν το προσπαθήσουμε, μπορούμε να το επιτύχουμε και να χρειαζόμαστε μόνο έναν ΧΥΤΑ στην Αττική, που θα δέχεται λίγα υλικά και άρα θα διαρκεί για πολύ.

Αφού λοιπόν η φιλοσοφία του ΠΕΣΔΑ δεν αλλάζει, και εστιάζεται σε πανάκριβη τελική επεξεργασία και διάθεση, είναι βέβαιο ότι και να γίνει ο ΧΥΤΑ Κερατέας σε λίγα χρόνια θα γεμίσει γρήγορα και θα ψάχνουμε για τον επόμενο χώρο, που φυσικά δεν υπάρχει. Άρα, θα πρέπει να σταματήσουμε εδώ και τώρα αυτή την αδιέξοδη λογική.

Σκεφτείτε ότι ο ΠΕΣΔΑ προβλέπει ότι στον χώρο του ΧΥΤΑ Κερατέας θα πηγαίνουν περίπου 167.500 t/y (απορρίμματα και πράσινα υλικά). Εμείς, ακόμη και τώρα, στο και πέντε, λέμε ότι υπάρχει εναλλακτική επιλογή, που είναι η εξής: Να μην γίνει ο ΧΥΤΑ και να δεσμευτούν όλοι οι τοπικοί ΟΤΑ (με αποφάσεις δημοτικών συμβουλίων) ότι θα δεχθούν άμεσα στην περιοχή τους μία μονάδα κομποστοποίησης προδιαλεγμένων οργανικών υλικών δυναμικότητας τουλάχιστον 300.000 t/y και ένα ΚΔΑΥ δυναμικότητας 100-120.000 t/y. Αυτό σημαίνει ότι εξυπηρετούμε πλήρως τις ανάγκες όλης της Ανατολικής Αττικής σε ανακύκλωση - κομποστοποίηση, ανακουφίζουμε κάπως το λεκανοπέδιο, αυξάνουμε σημαντικά τη ζωή της Φυλής και μπορούμε να δώσουμε λύση και στα νησιά, που συνδέονται με το Λαύριο. Για την τοπική κοινωνία επιπροσθέτως δημιουργούνται θέσεις απασχόλησης και έχουν μία σημαντική και πολύτιμη ποσότητα κομπόστ για αγροτική χρήση και άλλες ανάγκες. Και βέβαια αυτές οι δύο μονάδες είναι μικρής όχλησης εγκαταστάσεις σε σχέση και με τον καλύτερο ΧΥΤΥ και φυσικά πολύ πιο γρήγορες στην κατασκευή τους. Άρα, εάν θέλουμε υπάρχουν καλύτερες λύσεις από αυτές του ΠΕΣΔΑ, που κοστίζουν μάλιστα και πολύ λιγότερο. Άρα, για να λύσουμε το πρόβλημα σκουπίδια θα πρέπει να αλλάξουμε φιλοσοφία στον σχεδιασμό μας, και να εντάξουμε όσο περισσότερο τη ΔσΠ, που δυστυχώς η απερχόμενη ηγεσία του ΕΣΔΚΝΑ, που είχε προτείνει τα συγκεκριμένα έργα, δεν επέλεξε να το κάνει, για λόγους που ποτέ δεν έχει δημόσια εξηγήσει.

Η πολιτική διαχείρισης των απορριμμάτων που έχει επιλεγεί μέχρι σήμερα, περιορίζεται στο τι κάνουμε τα σκουπίδια στην τελική διαδικασία και όχι στα μέτρα που πρέπει να ληφθούν πριν φθάσουμε στο τελευταίο στάδιο διαχείρισής τους. Για ποιο λόγο η πολιτεία δεν εστιάζει μέχρι σήμερα τις προσπάθειές της στην ανάπτυξη πολιτικών για την πρόληψη και τη μείωση των στερεών αποβλήτων;

Είναι γνωστό ότι η πρόληψη είναι η καλύτερη τακτική για όλα τα θέματα, και φυσικά και στα σκουπίδια. Γιατί λοιπόν δεν δίνουμε την έμφαση σε μέτρα πρόληψης, ανακύκλωσης, κομποστοποίησης και συνεχώς προτείνουμε και σχεδιάζουμε ακριβές μονάδες τελικής επεξεργασίας και διάθεσης σε ΧΥΤΑ; Η μόνη λογική απάντηση που δίνω σε αυτή την ερώτηση είναι ότι δυστυχώς αφήνουμε ως κοινωνία, ως τοπική αυτοδιοίκηση και ως επίσημη πολιτεία τις ουσιαστικές αποφάσεις να τις παίρνουν αυτοί που έχουν και τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα, οπότε πολύ λογικά καταλήγουμε στις πιο ακριβές επιλογές, γιατί έτσι μεγιστοποιούνται τα επιχειρηματικά τους κέρδη. Αυτό πρέπει να αλλάξει, αλλά δυστυχώς, ενώ το ΠΑΣΟΚ προεκλογικά έβλεπε πολύ θετικά τις προτάσεις μας, σήμερα ως κυβέρνηση υποκύπτει στη λογική των ακριβών και προβληματικών έργων και επιλογών, κρυπτόμενη πίσω από τον ΠΕΣΔΑ Αττικής και κυρίως πίσω από τη μελέτη της απερχόμενης ηγεσίας του ΕΣΔΚΝΑ, η οποία με αδιαφανή και μη τεκμηριωμένα επιστημονικά δεδομένα επέλεξε το σημερινό μίγμα των πανάκριβων έργων για την Αττική. Πιστεύω ότι είναι θέμα μόλις ελάχιστων ημερών ή βδομάδων για να ανακοινωθούν επίσημα οι τελικές αποφάσεις για την Αττική. Μάλιστα, όταν ο ίδιος ο πρωθυπουργός καλεί τον ελληνικό λαό σε τεράστιες θυσίες, δεν μπορεί την ίδια στιγμή να υποχρεωθούμε όλοι να πληρώσουμε ένα δυσβάστακτο κόστος τελικής διαχείρισης, όταν υπάρχει πολύ καλύτερη και οικονομικότερη επιλογή, η οποία δεν εξετάσθηκε καν. Έστω και αυτή την ύστατη στιγμή ο πρωθυπουργός και η κυβέρνηση μπορούν, εάν θέλουν, να ανατρέψουν το κακό που πάει να γίνει.

Ως Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης με τη συνεργασία της Greenpeace, του WWF Ελλάς και του Δικτύου Μεσόγειος SOS, έχετε προτείνει ένα εναλλακτικό ολοκληρωμένο σχέδιο διαχείρισης. Ποια είναι τα κεντρικά σημεία του και ποια η εκτίμηση για το οικονομικό κόστος που απαιτείται για την υλοποίησή του;

Η «Πράσινη Πρόταση» που παρουσιάσαμε, σχεδόν δύο χρόνια πριν, έχει σαν βασικό άξονα τη Διαλογή στην Πηγή (ΔσΠ). Τέσσερις κάδοι παντού. Ο πρώτος για το χαρτί, οπότε πολύ λογικά μετά την αποκομιδή πάει αμέσως στις χαρτοβιομηχανίες για ανακύκλωση, ο δεύτερος για τα υπόλοιπα ανακυκλώσιμα (χαρτί, γυαλί μέταλλα), οπότε μετά την αποκομιδή πάει στα Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ) για διαλογή και μετά για ανακύκλωση, ο τρίτος για τα οργανικά, οπότε λογικά μετά την αποκομιδή πάει σε μονάδες κομποστοποίησης προδιαλεγμένων και μετατρέπεται σε κομπόστ, και ο τέταρτος κάδος για τα υπολείμματα, τα οποία πηγαίνουν σε μονάδες μηχανικού διαχωρισμού (π.χ. ΕΜΑΚ στα Άνω Λιόσια), όπου ανακτώνται υλικά και όσα οργανικά υπάρχουν γίνονται κομπόστ ή εναλλακτικά μπορούν να καταλήξουν σε ΧΥΤΥ, ανάλογα την περιοχή. Η «Πράσινη Πρόταση» περιλαμβάνει και πολλά θεσμικά μέτρα, μέτρα ενίσχυσης των εθνικών συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης, την οικιακή κομποστοποίηση και πολλά ακόμη. Μπορεί η «Πράσινη Πρόταση» να έχει την αρχική δυσκολία της ΔσΠ, οπότε πρέπει να ευαισθητοποιήσουμε και ενημερώσουμε τους δημότες να κάνουν τον διαχωρισμό των υλικών, αλλά έχει δυσανάλογα πολλαπλάσια οφέλη, όπως ότι το κόστος της είναι το 1/6 του κόστους της πρότασης του ΕΣΔΚΝΑ, ότι δημιουργούνται πολύ περισσότερες θέσης απασχόλησης, ότι υπάρχει πολύ μεγαλύτερη κοινωνική συναίνεση, ότι περιβαλλοντικά είναι πολύ πιο ήπια κ.ά. Συγκεκριμένα το κόστος δρομολόγησης όλων των δράσεων και υποδομών της «Πράσινης Πρότασης» για όλη την Αττική, ακόμη και εάν συμπεριλάβουμε και το δεύτερο ΕΜΑΚ της Φυλής, δεν ξεπερνά τα 200 εκατομμύρια ευρώ (μαζί με ΦΠΑ). Αντίστοιχα, το κόστος όλων των απαιτούμενων επενδύσεων της πρότασης της απερχόμενης ηγεσίας του ΕΣΔΚΝΑ για την Αττική προβλέπουμε ότι μαζί με την απαραίτητη μονάδα καύσης, πυρόλυσης ή αεριοποίησης, θα κυμανθεί στα 1.000-1.100 εκατομμύρια ευρώ (μαζί με ΦΠΑ). Με βάση την οικονομική ανάλυση που έχουμε εκπονήσει στην ΟΕΑ, οι ΟΤΑ με τη δική μας «Πράσινη Πρόταση» θα πληρώνουν περίπου κατά μ.ό. 70 €/t για τη διαχείριση και τελική διάθεση στους χώρους επεξεργασίας και διάθεσης, ενώ με την πρόταση της απερχόμενης ηγεσίας του ΕΣΔΚΝΑ το «τέλος εισόδου» που θα πληρώνουν θα είναι της τάξης των 180 €/t!!!

Μόνο από τα παραπάνω νούμερα γίνεται αντιληπτό ότι η «Πράσινη Πρόταση», λόγω του πολύ μικρότερου κόστους της, δεν μπορεί να «δώσει» τα υπερκέρδη που κάποιοι ονειρεύονται.

Το σχέδιό σας και η οικονομική του πρόταση δέχθηκαν αυστηρή κριτική από εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον χώρο της διαχείρισης των απορριμμάτων και συγκεκριμένα από την εταιρεία ΗΛΕΚΤΩΡ. Έχετε εντοπίσει τον λόγο της «επίθεσης»;

Η ΗΛΕΚΤΩΡ είναι η βασική εταιρεία που πουλάει την τεχνολογία της βιοξήρανσης, τεχνολογία που έχει επιλεγεί (με τον τρόπο που σας ανέφερα παραπάνω) από τον ΕΣΔΚΝΑ για να γίνουν τρεις μονάδες σε Φυλή, Κερατέα και Γραμματικό. Επίσης, η ΗΛΕΚΤΩΡ μπορεί ενδεχομένως να κατασκευάσει και άλλες μονάδες, που προβλέπονται στον ΠΕΣΔΑ Αττικής. Η ΗΛΕΚΤΩΡ μόλις πρόσφατα ανέλαβε να λειτουργήσει και το υπάρχον ΕΜΑΚ των Άνω Λιοσίων και φυσικά η ΗΛΕΚΤΩΡ είναι ο βασικός μέτοχος στην κοινοπραξία που λειτουργεί τον αποτεφρωτήρα των νοσοκομειακών στα Άνω Λιόσια, που χρεώνει τα νοσοκομεία της Αττικής με περίπου 2.200 €/t για να τους τα διαχειριστεί, ενώ στην Ευρώπη τα εκεί εργοστάσια χρεώνουν 700-1.000 €/t!!! Και βέβαια η ΗΛΕΚΤΩΡ υλοποιεί ή διεκδικεί και όλα τα υπόλοιπα έργα διαχείρισης αποβλήτων σε όλη την Ελλάδα. Γίνεται αντιληπτό ότι αυτή η μεγάλη πράγματι εταιρεία είναι ο βασικός παίκτης στη διαχείριση αποβλήτων στη χώρα μας και προσπαθεί να προωθήσει τα συμφέροντά της και να αυξήσει τα κέρδη της. Προσέξτε όμως πώς δημιουργείται η αντίθεση της ΗΛΕΚΤΩΡ με τις δικές μας απόψεις. Η βασική τεχνολογία του ΠΕΣΔΑ, η βιοξήρανση, θέλει να παίρνει σύμμεικτο το σκουπίδι για να το επεξεργάζεται και να παράγει καύσιμο υλικό, που αποτελείται από οργανικά, χαρτί και πλαστικά. Από το οργανικό μέρος και το χαρτί ελπίζει η ΗΛΕΚΤΩΡ να πάρει από όλους μας και επιπλέον επιδότηση από τον νόμο για τις ΑΠΕ, μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ. Με αυτά τα δεδομένα είναι αυτονόητο ότι όταν εμείς μιλάμε για Διαλογή στην Πηγή μειώνονται κατά πολύ οι ποσότητες προς επεξεργασία στη βιοξήρανση και το καύσιμο υλικό χάνει πολύ από τη θερμογόνο αξία του. Άρα, μετά θα καίγεται δύσκολα με αυξημένο κόστος στη μονάδα καύσης, όπου θα πρέπει να πάει. Οπότε είναι πολύ φυσικό κάθε εταιρεία που διαθέτει τέτοια ακριβή τεχνολογία να μην θέλει τη Διαλογή στην Πηγή των απορριμμάτων και φυσικά να θεωρεί αυτές τις οικολογικές απόψεις ότι αντιτίθενται στα συμφέροντά της και να τις πολεμά. Εμείς δεν έχουμε τίποτε με την ΗΛΕΚΤΩΡ, η οποία θα μπορούσε κάλλιστα να διεκδικήσει και να κατασκευάσει και μονάδες κομποστοποίησης ή άλλα χρήσιμα έργα, που προτείνουμε και εμείς στην «Πράσινη Πρόταση», όμως με πολύ μικρότερο κέρδος σε σχέση με τις μονάδες βιοξήρανσης. Γι’ αυτό η κοινωνία, η εκάστοτε κυβέρνηση και η τοπική αυτοδιοίκηση, που στο τέλος θα πληρώνουν, οφείλουν να σταθμίσουν όλα τα δεδομένα και να τοποθετηθούν ξεκάθαρα υπέρ του δημοσίου οφέλους των πολλών και όχι υπέρ του κέρδους των λίγων.

Οι αναμενόμενες κάθε φορά αντιδράσεις των κατοίκων στη χωροθέτηση ΧΥΤΑ ή ΧΥΤΥ έχουν λειτουργήσει ως άλλοθι από κεντρικούς φορείς της αυτοδιοίκησης για την υιοθέτηση μεθόδων καύσης των απορριμμάτων. Ποιοι κίνδυνοι εγκυμονούν;

Ναι, το έχουμε δει να συμβαίνει. Για τον λόγο αυτό οι τοπικές κοινωνίες πρέπει να καταλάβουν ότι η στείρα άρνηση χωρίς προτάσεις μπορεί να οδηγήσει σε πολύ αρνητικά αποτελέσματα. Για παράδειγμα, εάν επιλεγεί η καύση, τότε θα πληρώνουμε πολύ ακριβά για να καίμε, υπάρχουν κίνδυνοι από τις αέριες εκπομπές, υπάρχει πρόβλημα με την παραγόμενη τοξική στάχτη, που πρέπει να ταφεί σε χώρο τοξικών, που δεν υπάρχει στην Ελλάδα, και, τέλος, πάει πίσω η ανακύκλωση. Όλοι λοιπόν οφείλουμε να αναλαμβάνουμε τις ευθύνες μας και να δίνουμε λύσεις στα προβλήματα της περιοχής μας, αλλιώς μπορεί να μας επιβάλουν πολύ χειρότερες επιλογές.

Ποια είναι η πραγματική κατάσταση με τις παράνομες χωματερές που λειτουργούν ακόμα στη χώρα αλλά και με εκείνες που δεν έχουν ακόμα αποκατασταθεί με αποτέλεσμα να απειλούμαστε με υψηλότατα πρόστιμα από την Ε.Ε.

Τα ακριβή νούμερα μπορεί να μην τα ξέρει και κανείς. Πάντως πράγματι κινδυνεύουμε με απίστευτα υψηλά πρόστιμα της τάξης των 34.000 ευρώ ανά ΧΑΔΑ (Χώρος Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων) και ανά ημέρα. Εάν το νούμερο των περίπου 260 ΧΑΔΑ είναι σωστό, καταλαβαίνουμε ότι βρισκόμαστε μπροστά σε ένα πρόστιμο της τάξης των 3,3 δισ. ευρώ ετησίως, που θα πρέπει η κυβέρνηση να κάνει τα πάντα για να αποτραπεί. Βλέπετε τα συσσωρευμένα λάθη δεκαετιών όταν σκάνε μπορούν να μας καταστρέψουν όλους. Αυτό συνέβη με την οικονομική κρίση, που βιώνουμε, και αυτό πάει να συμβεί και με τους ΧΑΔΑ. Πότε όμως θα αρχίσουμε να μαθαίνουμε από τα λάθη μας; Δυστυχώς στην περίπτωση των μέχρι τώρα επιλογών στα έργα διαχείρισης απορριμμάτων στην Αττική δεν φαίνεται ότι έχουμε διδαχθεί τίποτα

Οι εθνικοί «σκουπιδιάρηδες» και η αλήθεια για τα σκουπίδια | ΤΟ ΠΟΝΤΙΚΙ