Νέες υποθέσεις θρησκευτικού όρκου

ΕΝΩΣΗ ΟΥΜΑΝΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ (ΕΝΩ.ΟΥΜ.Ε.)

email: enooume@gmail.com ιστοσελίδα: www.fbook.me/enooume

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

11 Ιουλίου 2010

Ευρωδικαστήριο κοινοποιεί σε Ελλάδα νέες υποθέσεις θρησκευτικού όρκου

Η Ένωση Ουμανιστών Ελλάδας (ΕΝΩ.ΟΥΜ.Ε.) γνωστοποιεί πως στις 3 Ιουνίου 2010 το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) κοινοποίησε στην Ελλάδα δύο νέες προσφυγές κατά της καταγραφής του θρησκεύματος μεταξύ των προσωπικών στοιχείων στα δικόγραφα και κατά του θρησκευτικού όρκου στις ένορκες καταθέσεις των μαρτύρων. Τις προσφυγές υπέβαλαν στο ΕΔΔΑ τα μέλη της ΕΝΩ.ΟΥΜ.Ε. Παναγιώτης Δημητράς, Ναυσικά Παπανικολάτου και Γρηγόρης Βαλλιανάτος και αφορούν 35 καταθέσεις τους κατά το 2008. Οι ανακοινώσεις του ΕΔΔΑ είναι διαθέσιμες στις ιστοσελίδες: εδώ και εδώ.

Υπενθυμίζεται πως την ίδια ημέρα, 3 Ιουνίου 2010, το ΕΔΔΑ δημοσιοποίησε την απόφασή του σε πέντε προηγούμενες προσφυγές των μελών της ΕΝΩ.ΟΥΜ.Ε. Παναγιώτη Δημητρά, Θεόδωρου Αλεξανδρίδη, Ναυσικάς Παπανικολάτου και Andrea Gilbert για 56 καταθέσεις τους το 2006 και το 2007 (βλπ. δελτίο τύπου στην ιστοσελίδα http://cm.greekhelsinki.gr/index.php?sec=192&cid=3648). Η Ελλάδα, κατά το ΕΔΔΑ, παραβίασε το Άρθρο 9 (ελευθερία σκέψης, συνείδησης και θρησκείας) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) (τα προσφεύγοντα άτομα υποχρεώθηκαν να αποκαλύψουν σε 58 ανακριτικές διαδικασίες ή δίκες στις οποίες κατέθεσαν το 2006 και το 2007 ότι δεν είναι Χριστιανοί/ές Ορθόδοξοι/ες προκείμενου να ορκιστούν στην τιμή και στη συνείδησή τους και όχι στο Ευαγγέλιο) και το Άρθρο 13 (δικαίωμα πραγματικής προσφυγής) της ΕΣΔΑ (δεν υπάρχει στην Ελλάδα νομική δυνατότητα αποκατάστασης για την παραβίαση της ελευθερίας της θρησκείας ούτε υπήρξε δικαστική αρχή που να αρνήθηκε να εφαρμόσει τις διατάξεις για την ορκοδοσία ως αντίθετες με τη Σύμβαση ή το Σύνταγμα). Το σημαντικότερο στοιχείο της απόφασης είναι πως το ΕΔΔΑ εξέτασε το νομοθετικό πλαίσιο καταγραφής των προσωπικών στοιχείων κάθε διαδίκου και κάθε μάρτυρα στις ποινικές διαδικασίες (ανακρίσεις και δίκες) και της ορκοδοσίας (Άρθρα 217, 218 και 220 Κώδικα Ποινικής Δικονομίας - ΚΠΔ). Διαπίστωσε πως αυτά περιλαμβάνουν την υποχρεωτική καταγραφή του θρησκεύματος (ακόμα και για τα μη ορκιζόμενα άτομα) καθώς και το θρησκευτικό όρκο κάθε μάρτυρα που συνήθως ζητείται από αυτόν/ή αφού οι δικαστικοί λειτουργοί θωρούν πως οι μάρτυρες είναι Χριστιανοί. Το ΕΔΔΑ αποφάνθηκε πως οι διατάξεις αυτές «δύσκολα συμβιβάζονται με τη θρησκευτική ελευθερία όπως την εγγυάται το Άρθρο 9 της ΕΣΔΑ». Γι’ αυτό, εκτός από την καταδίκη της χώρας, το ΕΔΔΑ προχώρησε σε μια σπάνια υπόδειξη προς την Ελλάδα, στη βάση του Άρθρου 46 ΕΣΔΑ (υποχρεωτική ισχύς και εκτέλεση των δικαστικών αποφάσεων), να τροποποιήσει το νομοθετικό πλαίσιο ώστε να γίνει συμβατό με τη Σύμβαση και να αποφευχθούν παρόμοιες παραβιάσεις της στο μέλλον.

Η Ελλάδα οφείλει να απαντήσει στις νέες προσφυγές μέχρι τις 29 Σεπτεμβρίου 2010 για την παραβίαση των ίδιων άρθρων 9 και 13 της ΕΣΔΑ. Είναι προφανές πως στην απάντησή της θα πρέπει να εξηγήσει αν συμμορφώθηκε με την καταδικαστική απόφαση του ΕΔΔΑ με τροποποίηση των Άρθρων 217, 218 και 220 ΚΠΔ. Ελπίζεται δε πως θα αποφύγει την υποστήριξη της διατήρησης του θρησκευτικού όρκου με προσβλητική για τους Χριστιανούς θέση πως η επίκληση της τιμής και συνείδησής τους δεν τους δεσμεύει να πουν την αλήθεια, και απαιτείται για αυτούς η επίκληση του Ευαγγελίου, όταν μάλιστα οι κληρικοί της Χριστιανικής Εκκλησίας δεν ορκίζονται στο Ευαγγέλιο:

«Εξάλλου, η επίμαχη ρύθμιση είναι αναγκαία, πρόσφορη και ανάλογη προς τον επιδιωκόμενο σκοπό δημοσίου συμφέροντος, διότι οι άνθρωποι, ανάλογα με τον χαρακτήρα, την ψυχολογία, το μορφωτικό, κοινωνικό και οικονομικό τους επίπεδο και τα υπόλοιπα στοιχεία της προσωπικότητας ή της ζωής τους, διαφοροποιούνται πολύ μεταξύ τους, όσον αφορά τα στοιχεία εκείνα, η επίκληση των οποίων τους δεσμεύει, κατά την ανάληψη δημοσίων υποχρεώσεων. Για παράδειγμα, άλλοι δεσμεύονται με την επίκληση του θεού, άλλοι με την επίκληση της τιμής και της υπολήψεώς τους, άλλοι από άλλα στοιχεία (π.χ. οικογένεια, πρόγονοι κλπ). Ως εκ τούτου, θα ήταν μη αποτελεσματική για την επίτευξη του ανωτέρου σκοπού δημοσίου συμφέροντος η πρόβλεψη ενιαίου τύπου όρκου για όλα τα πρόσωπα, όπως φαίνονται να ισχυρίζονται οι προσφεύγοντες και συγκεκριμένα, η πρόβλεψη μόνον πολιτικού όρκου, δηλαδή η επίκληση της τιμής και της συνειδήσεως του υπόχρεου.»

Το κείμενο αυτό είναι στη σελίδα 8 των παρατηρήσεων της Ελλάδας της 15 Ιανουαρίου 2010, δηλαδή όταν Υπουργός Εξωτερικών ήταν ο Γιώργος Παπανδρέου και Υπουργός Δικαιοσύνης ο Χάρης Καστανίδης. Οι παρατηρήσεις είναι διαθέσιμες στην ιστοσελίδα: http://cm.greekhelsinki.gr/uploads/2010_files/greece_observations_on_ghm_oath_2007a_15-1-10.pdf. Παράλληλα, στην απόφαση του, το ΕΔΔΑ επικαλείται μεταξύ άλλων γνωμάτευση της 8 Δεκεμβρίου 2008 του τότε Προέδρου του Τριμελούς Συμβουλίου Διοίκησης του Πρωτοδικείου Αθηνών Δημητρίου Κράνη ότι η ισχύουσα νομοθεσία «φαίνεται να παραβιάζει την ελευθερία της θρησκευτικής συνείδησης» (διαθέσιμη στην ιστοσελίδα http://cm.greekhelsinki.gr/uploads/2010_files/proedos_protodikeiou_on_ghm_oath_8-12-08.pdf).

Η ΕΝΩ.ΟΥΜ.Ε. καλεί τον Πρωθυπουργό και Υπουργό Εξωτερικών Γιώργο Παπανδρέου και τον Υπουργό Δικαιοσύνης Χάρη Καστανίδη να αποφασίσουν αυτοί -και όχι διπλωμάτες και στελέχη του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους- για τη θέση που θα υποστηρίξει η Ελλάδα στις παρατηρήσεις της στις δύο νέες υποθέσεις. Η θέση αυτή πρέπει να αποδεικνύει το σεβασμό του ΕΔΔΑ, τη συμμόρφωση προς την προηγούμενη απόφασή του, αλλά και το σεβασμό των χριστιανών πολιτών, την τιμή και συνείδηση των οποίων η Ελλάδα έχει μέχρι τώρα προσβάλει με τις παρατηρήσεις της στις προηγούμενες προσφυγές στο ΕΔΔΑ.