Ο ΜΑΘΗΤΕΥΟΜΕΝΟΣ ΜΑΓΟΣ

του ΔΙΟΔΟΤΟΥ

Έχει διαβάσει κανείς το βιογραφικό του ανθρώπου που παριστάνει τον υπουργό Εθνικής Οικονομίας; Το διάβασα στην wikipedia και διαπίστωσα ότι δεν διαφέρει σε τίποτα από τον οποιονδήποτε ανεπάγγελτο νεοέλληνα πολιτικάντη: πρώτος και ισόβιος εργοδότης του υπήρξε -και στην δική του περίπτωση- η … Ελλάδα.

Έχετε περιέργεια να μάθετε τί είχε κάνει εργασιακώς πριν; Μα ό,τι κάνουν, ειδικά, οι εκολαπτόμενοι πολιτικάντηδες. Δηλ. τίποτα..

Κατ’ αρχήν τελείωσε εδώ το πανεπιστήμιο (σπουδαίο κατόρθωμα, αν σκεφτεί κανείς ότι αρκετοί, όπως ο κ. Λαλιώτης, δεν τα κατάφεραν).

Μετά πήγε στην Αγγλία. Δηλ. ένα ακόμα σπουδαιότερο κατόρθωμα: ένα μεταπτυχιακό, π.χ. στο Πανεπιστήμιο του Mάντσεστερ, κοστίζει περίπου 30,000-35,000 €, μετά την καταβολή των οποίων, η αγγλική βιομηχανία οικονομολογικών πτυχίων για αλλοδαπούς είναι μάλλον απίθανο να διακινδυνεύσει την αξιοπιστία της κατακρατώντας το «προϊόν», για το οποίο έδειξες τόση ανυπόμονη απλοχεριά. Ακόμα κι αν είσαι εμφανώς κουμπούρας, καθ’ ότι ο πελάτης που πληρώνει μετρητά έχει πάντα δίκιο.

Μετά, επειδή ίσως δεν ζοριζόταν να εργαστεί, έκανε κι ένα διδακτορικό. Στην Αγγλία φυσικά. Άλλο σπουδαίο κατόρθωμα κι αυτό: υποτίθεται ότι εκπονείς μια εργασία που υποτίθεται ότι «προχωράει» ένα μικρό βήμα την οικονομική επιστήμη –«ένα μικρό βήμα για τον άνθρωπο, ένα μεγάλο βήμα για την ανθρωπότητα», χα χα χα! Στην πραγματικότητα πρόκειται για αλγεβρικούς αυνανισμούς, ή, αν σας σοκάρει η λέξη, αλγεβρικές ομφαλοσκοπήσεις, που ελάχιστη σχέση έχουν με την πραγματική ζωή (πράγμα, που έχει επισημάνει και ένας αληθινός οικονομολόγος, ο Κορνήλιος Καστοριάδης) .

Έκανε και κάποιες δημοσιεύσεις. Όχι ότι αυτό σήμερα σημαίνει κάτι ιδιαίτερο: οι δημοσιεύσεις που γίνονται σήμερα σε παγκόσμιο επίπεδο (και ειδικά στην οικονομική επιστήμη) είναι απεριόριστες και είναι μάλλον απίθανο να τις λάβει κάποιος οποιοσδήποτε υπ’ όψιν του. Χρησιμεύουν μόνο ως τυπική ενίσχυση του ακαδημαϊκού -ή «ακαδημαϊκού»- βιογραφικού και η πραγματική τους αξία μετράται μόνον αν και εφ’ όσον χρησιμοποιηθούν ως βιβλιογραφικές παραπομπές από άλλους επιστήμονες (υπάρχει και διεθνής διαπανεπιστημιακός δείκτης για την βιβλιογραφική «επισκεψιμότητα», που απολαμβάνουν οι δημοσιεύσεις κάποιου). Πάντως πρέπει να τού αναγνωρίσουμε ότι, τουλάχιστον αυτός, έκανε δημοσιεύσεις. Όχι σαν την γνωστή κα Παναγιωταρέα, που είναι μάλλον η μόνη «καθηγήτρια» πανεπιστημίου διεθνώς, που δεν έχει ΟΥΤΕ ΜΙΑ δημοσίευση (βλ. http://www.kalami.net/2007/ellada/panagiotarea_0307 ) ...

Μάλιστα στην Αγγλία έγινε και βοηθός κάποιου καθηγητή –φυσικά μην φανταστείτε κάποιο διωγμένο φτωχόπαιδο, που με κόπους και στερήσεις, πήρε ηρωικά την θέση: στα νεοφιλελεύθερης –θατσερικής- κληρονομιάς οικονομολογικά πανεπιστήμια της Αγγλίας, ο οποιοσδήποτε πειθήνιος και χωρίς προσωπικότητα φοιτητής («φυτό», «σπασίκλας» κλπ, με οικονομικό, φυσικά, background, ώστε να μην χρειάζεται να εργάζεται ενόσω σπουδάζει) μπορεί να βρεθεί πολύ ψηλά (χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι, όλοι όσοι κατάφεραν να διδάξουν εκεί είναι ισοπεδωμένοι). Πάει η παλιά εποχή, όπου μπορούσες να δεις να γίνεται καθηγητής στα ακαδημαϊκά «κάστρα» του Συστήματος ένας ανήσυχος εξόριστος, όπως ο Καστοριάδης, ή ο Μαρκούζε ή ακόμα και ένας οποιοσδήποτε αμφισβητίας χίππυ συγγραφέας.

Αυτά για να μην «ψαρώνουν» οι αδαείς με τις ανέξοδες και διατυμπανιζόμενες «περγαμηνές» του καθενός.

Μετά, επειδή μάλλον η Αγγλία δεν του «έκανε» (όπως «κάνει» αναγκαστικά σε άλλους, που αν έμεναν στην Ελλάδα δεν θα είχαν στον ήλιο μοίρα) – ή μήπως τελικά δεν τής «έκανε» αυτός;- επέστρεψε στα πάτρια εδάφη (άλλωστε εδώ ήταν τα –μεγάλα- συμφέροντά του). Εδώ λοιπόν ξαφνικά, να ’σου τον καθηγητή στην ΑΣΟΕΕ. Τώρα αν σκεφτείτε ότι, έγινε καθηγητής χάρις στην κομματική του ένταξη –όπως συνήθως συμβαίνει στον ελληνικό ακαδημαϊκό, και όχι μόνο, χώρο- θα κινδυνεύσετε να χαρακτηριστείτε κακοήθεις. Γιατί, βλέπετε, μόνον ο κ. Αλογοσκούφης είχε λεφτά να αγοράσει ένα αγγλόφωνο μεταπτυχιακό στα… economics, μόνον αυτός έκανε διδακτορικό, μόνον αυτός είχε ανεξακρίβωτης αναγνωσιμότητας δημοσιεύσεις, μόνον αυτός είχε κομματική προϊστορία…

Αλλά, (ίσως αναρωτηθεί κάποιος κακοήθης) γιατί άφησε την ακαδημαϊκή καριέρα και κατάντησε πολιτικός; Αφού, ως γνωστόν (και όπως λέει η απλή λογική), ποιός ΣΟΒΑΡΟΣ επιστήμονας ( γιατρός, νομικός, οικονομολόγος, ψυχολόγος κ.α.), αφοσιωμένος στην επιστήμη του και πορωμένος με την επιστημονική έρευνα, θα τα παρατούσε για να καταντήσει ένας ακόμα αναξιόπιστος εθνοσωτήρας πολιτικάντης (και μάλιστα πολιτικάντης στην Ελλάδα, χα χα χα!); Ποιός πραγματικός καθηγητής πανεπιστημίου θα παρατήσει το πανεπιστήμιο για να βγαίνει στα μπαλκόνια-τσίρκα και στα τηλεπαράθυρα; Μήπως αληθινοί οικονομολόγοι, όπως ο Βρετανός Τζων Μέυναρντ Κέϋνς ⁽¹⁾ , ή ο Αμερικανός Τζων Κέννεθ Γκαλμπραίηθ ⁽²⁾ , παράτησαν την επιστήμη τους για να γίνουν πολιτικοί; Όχι βέβαια. Οι άνθρωποι αυτοί ήσαν πρώτα απ’ όλα αληθινοί, ταγμένοι επιστήμονες, ανδρωμένοι στην εποχή της προπολεμικής Οικονομικής Κρίσης, που θεώρησαν ότι η ευημερία του λαού αποτελεί ζωτικής σημασίας προϋπόθεση για την ισορροπία της οικονομίας -και της κοινωνίας. Χωρίς να παριστάνουν τους ανθρωπιστές, κατάφεραν να ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΟΥΝ την ιδέα μιας εύρωστης εσωτερικής εθνικής αγοράς, στην θεμελιακή λογική του συστήματος. Και πέτυχαν να μην θεωρείται η δυνατότητα κοινωνικής ευημερίας ως κάτι εξωτερικό, κάτι εξωοικονομικό, που μπορεί να γίνεται αντιληπτό από τις κυβερνήσεις ως ανεξάρτητο από την οικονομία ή ως προαιρετική φιλανθρωπία του εκάστοτε καρριερίστα, που παριστάνει τον υπουργό Οικονομικών .

Κανείς από αυτούς τους χαρισματικούς και πνευματικά ευρείς ανθρώπους δεν θέλησε να ασχοληθεί με την πολιτική, παρ’ όλο που τούς ζητήθηκε συχνά. Το πολύ να θήτευσαν (μόνο για όσο έκριναν ότι χρειαζόταν) ως κρατικοί υπάλληλοι, ή να έδιναν τη συμβουλή τους στα «δύσκολα». Ίσως γιατί θεωρούσαν την ιδιότητα τού πολιτικού ως υποδεέστερη αυτής του επιστήμονα. Κι εδώ ακριβώς είναι το πρόβλημα με τον άνθρωπο που παριστάνει σήμερα τον υπουργό επί των οικονομκών τού ρωμέικου κρατιδίου: επρόκειτο εξ’ αρχής για κάποιον προορισμένο για πολιτικάντη, που πήγε να σπουδάσει μόνο και μόνο για να ισχυροποιηθεί ως μελλοντικός πολιτικάντης. Δεν επρόκειτο δηλ. για έναν αληθινό επιστήμονα, που όπως όλοι οι αληθινοί επιστήμονες θα απαξιούσε να ασχοληθεί με την πολιτική (και ειδικά την «πολιτική» στην Ελλάδα).

Είναι γνωστό ότι στην Ελλάδα όλοι οι αποτυχημένοι, τα κοπρόσκυλα, οι ανίκανοι προς εργασίαν, οι μειονεκτικοί, ή απλώς οι βλάκες (όπως τους αποκαλεί ευθέως ο Ευάγγελος Λεμπέσης στην μνημειώδη μελέτη του «Η τεραστία κοινωνική σημασία των βλακών εν τω συγχρόνω βίω») έχουν τρεις επιλογές: θα γίνουν, ή μπάτσοι, ή παπάδες, ή πολιτικάντηδες. Κανένας σοβαρός άνθρωπος, ανεξαρτήτως μορφωτικού επιπέδου, δεν θα καταδεχτεί να καταντήσει κάτι από όλα αυτά.

Τα τυπικά προσόντα του κ. Αλογοσκούφη δεν είναι τίποτα το ασυνήθιστο: είναι τα προσόντα που διαθέτει συνήθως ένας διευθυντής μιας μεγάλης επιχείρησης, π.χ. μιας τράπεζας. Είναι, με άλλα λόγια, τα προσόντα ενός σύγχρονου μάνατζερ. Δηλ. ενός, υποτίθεται, ειδήμονα, στο να κάνει μια επιχείρηση να βγάζει (ή, συνηθέστερα, να ΦΑΙΝΕΤΑΙ ότι βγάζει) γρήγορα λεφτά: “come on, show me the money!” Ενός υψηλόμισθου γραβατωμένου soldier of fortune, που πειραματίζεται με μπακαλοκολπάκια της στιγμής για να «ανεβάσει» -πλασματικά- μια εταιρία και μετά να την αφήσει για να πάει να «στελεχώσει» την επόμενη (δηλ. την ανταγωνίστρια με την οποία έκανε «δημόσιες σχέσεις» όσο ήταν στην προηγούμενη). Δηλ. ενός μαθητευόμενου μάγου, (απατεώνα;) όπως τούς αποκαλούν στην επιχειρηματική «πιάτσα». Τέτοια προσόντα είναι όμως απελπιστικά λίγα για κάποιον που έχει την απαίτηση να τον θεωρούν οικονομολόγο.

Ο κ. Αλογοσκούφης, είναι ένας αποτυχημένος επιστήμονας. Και κατ’ επέκτασιν ένας αποτυχημένος καθηγητής πανεπιστημίου. Εξ’ αρχής ήταν αποτυχημένος και γι’ αυτό άλλωστε έγινε το καλύτερο δυνατό που μπορούσε να γίνει σε αυτή τη χώρα: πολιτικάντης. Η έως σήμερα τακτική του είναι αυτή ενός μαθητευόμενου μάγου: προκλητικά προσποιητή άγνοια των δεδομένων όταν δεν μας «συμφέρουν» (π.χ. ανεργία, αισχροκέρδεια, εγχώρια καρτέλ κλπ.), λανσάρισμα εισαγόμενων ετοιματζίδικων νεοφιλελεύθερων τσελεμεντέδων (π.χ. «ελαστική απασχόληση», σύνταξη στα…100 κλπ.) αλληλοαναιρούμενες αποφάσεις, ανακοινώσεις που συχνά τις ανακαλεί μετά από λίγο. Δεν είναι φυσικά ο μόνος. Από αποτυχημένους καθηγητάδες σαν κι αυτόν είναι γεμάτος ο, κατ’ ευφημισμόν, «πολιτικός» κόσμος της χώρας: π.χ. Παυλόπουλος, Βενιζέλος, Σημίτης κ.λπ.. Και φυσικά αναλόγως «επιστήμονες» είναι οι προεξάρχοντες Καραμανλής και Παπανδρέου. Υποθέτω βάσιμα ότι και στο αμφιθέατρο (όταν εμφανιζόταν) θα αντιμετώπιζε πολύ γέλιο και πολλές ενοχλητικές ερωτήσεις, ακόμα και από πρωτοετείς φοιτητές…

Ο κ. Αλογοσκούφης δεν θα έκανε ούτε καν για απλός σύμβουλος ενός υπουργού Οικονομικών. Γιατί ακόμα και αν, όπως προείπαμε, ένας υπουργός Εθνικής Οικονομίας (δηλ. ένας πολιτικός) είναι οξύμωρο να διαθέτει τα προσόντα ενός αληθινού επιστήμονα οικονομολόγου, οφείλει, τουλάχιστον, να επιλέγει ως συμβούλους αληθινούς και ολοκληρωμένους επιστήμονες. Δηλ. ανθρώπους. που να διαθέτουν ευρύτερη γνώση των προεκτάσεων και των συνδέσεων της επιστήμης τους με την πραγματική ζωή. Και όχι απλούς μάνατζερς και μαθητευόμενους μάγους, που ζουν σε μια εικονική πραγματικότητα, σαν κι αυτούς που παράγουν μαζικά τα θατσερικά οικονομολογικά πανεπιστήμια της Αγγλίας, π.χ. σαν τον κ. Αλογοσκούφη, ή τον προκάτοχό του κ. Σημίτη (αλλά και πολλούς άλλους).

Θα τα πήγαινε πολύ καλύτερα (και η χώρα ακόμα περισσότερο) αν συμβιβαζόταν με την αποτυχία του και πήγαινε να «μαγειρέψει» τα «επίσημα» νούμερα κανενός τραπεζομάγαζου, από αυτά που έχουν υπερχρεώσει τούς λιμοκτονούντες συνταξιούχους. Κάτι τέτοια κόλπα τα σπουδάζουν πολύ καλά οι επιχειρηματικές στελεχάρες, που παράγουν μαζικά τα εγγλέζικα μεταπτυχιακά εργοτάξια.

(1) «Ο Κέυνς πρότεινε την άνοδο των δημοσίων δαπανών σε περιόδους κρίσεων για να καλύψουν μέρος του ελλείμματος ζήτησης που υπό προϋποθέσεις μπορεί να οδηγήσει την οικονομία μακριά από μια θέση ισορροπίας πλήρους απασχόλησης. Οι δημόσιες δαπάνες μπορεί να ξοδεύονται ως επιδόματα ανεργίας κτλ., αλλά ο κύριος στόχος δεν είναι η αναδιανομή αλλά η επανόρθωση της ισορροπίας. Μάλιστα η αύξηση της φορολογίας σε περιόδους κρίσης είναι πλήρως αντίθετη στη νοοτροπία του Κέυνς ο οποίος ζητά αύξηση των ελλειμμάτων στις κρίσεις, τα οποία χρηματοδοτούνται από πλεονάσματα στις καλύτερες εποχές» (από εδώ: ) Δηλ. ο Κέυνς εισηγήθηκε ακριβώς το αντίθετο από αυτό που κάνει ο κάθε σημερινός μαθητευόμενος μάγος – μάνατζερ τύπου Αλογοσκούφη, Σημίτη κλπ..

(2) Βλ. http://portal.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathfiles_100012_04/05/2006_152942